Ook Kerst voor Pavel, zaterdag 28 december, deel 9.
Als we wakker zijn en bij Pavel gaan kijken blijkt hij al wakker te zijn. Hij heeft heel veel zin in een nieuw dagje Parijs. We helpen hem onder de douche en douchen ook meteen weer zelf, dat spaart tijd uit. Daarna gaan we naar de salon waar weer een heerlijk ontbijt klaar staat. Er is geen neen te koop. Klarissa zegt: “Het lijkt hier wel een hotel!”
“Het is beter dan een hotel” zegt Iryna. “Daar moet je betalen en hier niet en hier is nog veel meer waar je uit kan kiezen dan in een hotel.”
Na het ontbijt maken we ons klaar. Het weer zal droog zijn en een graad of 9. Niet slecht om een dagje door Parijs te lopen. We krijgen drie bewakers mee, plus de opdracht bij elkaar te blijven. Ook Pierre gaat weer mee, opnieuw tot groot genoegen van Michel.
De bus staat voor en wij stappen allemaal in, Pavel met de lift. Pavel staat erop zijn rolstoel zelf te hoepelen. Hij wil niet geduwd worden. “Ik mankeer niets aan mijn armen, die moet ik dan ook gebruiken” zegt hij logisch als hij is.
We worden door de bus naar het centrum gebracht. Op dezelfde plek zal de bus ons om 17 uur weer oppikken. In de bus vraagt Pierre ons, als we vertrokken zijn, waar wij graag naar toe willen. Iedereen zegt: jij bent hier bekend, zeg jij het maar. Dat komt goed uit, want Pierre had al een plan. En de daarbij benodigde toegangsbewijzen online laten bestellen. Nina fluistert mij toe: “Daar heeft hij secretaresses voor. Michel heeft verteld dat wij als een gasten-groep van het bedrijf worden beschouwd. En dat alles geregeld is. Pierre ging er al van uit dat wij geen bijzondere wensen zouden hebben.”
We starten bij de Arc de Triomphe, verbazen ons over de drukte er omheen en proberen niet over te steken naar het middenstuk. Van de Arc de Triomphe gaan we naar de Eiffeltoren. Met de rolstoel kan je met de lift tot de tweede verdieping komen, helaas niet verder. Aleksei en ik zijn al eens naar de top geklommen, dus vinden wij het geen probleem met Pavel op de tweede verdieping te blijven. Er wordt even gediscussieerd of er een bewaker bij ons moet blijven. Besloten wordt voor alle zekerheid ons daar niet alleen te laten. Dus gaan wij met de rolstoellift naar verdieping 1 en 2 waar wij blijven. De rest gaat klimmend naar de top.
Uiteraard praten Aleksei en ik Oekrains met Pavel. De bewaker verbaast zich daarover. Hij zegt dat hij begrepen heeft dat Aleksei en Pavel uit Oekraine kom. Dat ik de broer van Nina ben en dus Nederlands. Hoe kan het dan dat ik Oekrains kan praten?
Ik leg uit dat Aleksei mijn vriend is en dat ik hem Nederlands heb geleerd en hij mij Oekrains. En zie eens hoe handig dat is! En dan zeg ik dat talen mijn hobby zijn! Hij kan zich niet voorstellen dat talen je hobby kunnen zijn. Hij heeft Engels moeten leren en dat vond hij al lastig genoeg. Hoeveel talen spreek ik dan is zijn vraag. Ik reageer: “Nederlands, Fries, Frans, Duits en Engels, Oekrains en niet spreken maar wel kennen: oud Grieks en Latijn.” Zijn reactie is: ‘Heb je met al dat leren nog tijd over om plezier te maken?’ En ik zeg: “Wat denk je dat ik hier aan het doen ben?” Daarna schieten we alle twee in de lach.
Als iedereen is uitgekeken gaan we eten. Pierre heeft een zaal in een restaurant vlak bij het Louvre laten reserveren en daar eten we met elkaar. Pierre gedraagt zich als een echte gastheer en ook al spreekt hij geen Oekrains en spreken alleen Petr en Iryna en Klarissa een beetje Engels, hij weet met zijn Franse charmes het gewoon gezellig te maken.
Michel zit naast Nina te glimmen. Je kunt de trots op zijn vader van zijn gezicht aflezen. En ik ben het met hem eens: zoals zijn vader nu is, is hij gezellig, toegankelijk en van tijd tot tijd geeft hij zichtbaar aandacht aan Michel. Ik kan het niet laten Aleksei hierop te wijzen. “Ik had het ook al gezien. Er is veel voor Michel veranderd. Ik ben zo blij voor hem!” reageert Aleksei.
Na het eten lopen we naar het Louvre. Daar staat een enorme rij, wij kunnen er langs lopen omdat wij gereserveerde VIP-kaarten hebben. Dat betekent dat wij ook een gids hebben die ons met uitleg in Oekrains en Frans door alle zalen heen loodst langs alle rijen die overal staan.
Als ik naar Pavel kijk vraag ik me af of het hem nog lukt zelf zijn rolstoel te hoepelen. Ik overleg met Aleksei of ik hem dat wel moet vragen. Aleksei geeft aan dat hij dat wel doet. Even later komt Pavel naar mij toe. “Dank je wel, Almar, dat je zo op me let. Je bent echt lief. Op dit moment gaat het wel. Is het goed als ik je beloof dat ik het eerlijk zal zeggen als ik te moe word?”
“Als je me belooft dat je niet doorgaat als het eigenlijk niet meer kan vertrouw ik daarop. Ik wil je niet bemoederen. Ik ken je nog niet zo goed. Daarom vroeg ik het me af. Het zou niet goed zijn als je jezelf forceerde tijdens zo’n reisje.”
Het Louvre is schitterend Ook Nina, Aleksei en ik zijn er nog niet geweest. Iedereen geniet van alle prachtige kunst die er te zien is. We zijn er heel lang om zo veel mogelijk te zien. Als we het Louvre verlaten hebben we nog net tijd om langs de kaden van de Seine te lopen en dan naar de bus terug te gaan. Pierre belde eerder al dat we een uurtje later zijn.
Best wel moe komen we in het grote huis van Michel aan. We hebben nog een half uur voor we gaan dineren. Iedereen gaat zich opfrissen. Wij gaan weer samen met Pavel onder de douche. Lekker fris en met schone kleren gaan we naar de salon, die weer is gedekt voor het diner. Er zijn wat meer plaatsen dan wij met elkaar vullen en het blijkt dat ook Michel’s moeder, haar vriendin en zijn andere opa en oma er weer bij zijn.
“Het is jullie laatste avond hier, daar wilden we bij zijn.” zegt Manon. Michel straalt en geeft Manon een knuffel! Nina kijkt tevreden. En terecht!
We genieten weer van een heerlijke maaltijd. Pavel krijgt alle aandacht en dat geeft Aleksei en mij een hoop vertaalwerk. We doen niets liever! Ook Pavel geniet.
Aan het eind van de maaltijd nemen we afscheid.
Nina en Michel lopen met Manon en haar vriendin, plus de ouders van Manon bij Petr, Tatiana, Iryna en Klarissa langs. Aleksei haast zich er naar toe om te vertalen.
Pavel kijkt me aan. “Ik ben jaloers op jullie. Nooit geweten van Aleksei dat hij homo is. Jullie passen goed bij elkaar. Jij vult Aleksei aan en Aleksei vult jou aan.”
Ik geef Pavel een knuffel. “Als je ooit ergens over wil praten, Pavel, Aleksei en ik zullen er voor je zijn! Ik ken je pas een paar dagen, maar net als met Aleksei: het voelt meteen vertrouwd.”
“Dat komt omdat wij allebei denkers zijn, Almar.”