Een verhaal van Lucky Eye
Disclaimer:
Dit verhaal is niet gebaseerd op feiten. Elke overeenkomst met gebeurtenissen, personen, plaatsen en tijden berust dan ook op toeval.
EEN FLUISTEREND HART
Hoofdstuk 4
Van de rit naar huis heb ik weinig tot niets meegekregen. Grace was erg ongerust toen ze me zag, maar kreeg van de vrouw de verzekering dat ik er al weer veel beter uutzaag. Ik bedankte de twee uitvoerig. Van bedankjes wilden ze echter helemaal niets weten. Ze hadden iemand geholpen. En uit al hun tegenwerpingen kwam heel duidelijk naar voren dat dat belangrijk was voor hen. Bedanken daarvoor was niet nodig. De man liep met Grace en mij mee naar haar wagen. Samen zorgden hij en ik ervoor dat mijn fiets achterin goed werd vastgezet. Ook controleerde hij voor vertrek nog even of ik mijn veiligheidsriem wel om had gedaan. Nogmaals bedankte ik hem en toen Grace de parkeerplaats verliet, stak ik mijn hand naar hem op.
'En nu vertel je me alles!' klonk het streng.
Ik maakte een begin, maar kwam niet ver, want de industrieterreinen aan die kant van Meppel heb ik nooit gezien. Wakker werd ik pas toen Grace haar wagen stilzette bij ons thuis.
'En nu ga je meteen naar binnen, vul je het bad en ga je daar een tijdje in liggen! Zorg ervoor dat het water goed warm is en blijft!'
In haar ogen zag ik kleine vlammetjes. Een teken voor mij dat tegenspreken geen zin had. Ik hou niet zo van badderen. Veel liever stap ik onder de douche, maar haar "bevel" negeren wilde ik niet en dus liet ik me zeggen wat ik moest doen. Het bad was snel gevuld en toen ik erin stapte had ik even iets van "AUW", maar al snel wendde mijn lichaam aan het warme water. Als eerste ging ik helemaal kopje onder. Het voelde echt heel erg goed. Alles tintelde in me en ik werd helemaal door en door warm. Een vijftien minuten later werd er op de deur geklopt en stak Grace haar hoofd om de deur.
'Mag ik binnen komen?'
'Ja, natuurlijk! Je hebt me wel vaker bloot gezien!' En dat was ook zo.
'Hoe voel je je nu?'
'Een stuk beter. Ik ben goed voorgekookt volgens mij.'
Grace moest lachen. Een mooie brede en volle lach.
'Ga je nu praten of terwijl ik je masseer?'
Dat laatste leek me een heel erg goed idee en daarom koos ik daarvoor. Ik drukte op de knop om het water weg te laten lopen. Daarna stond ik op, spoelde ik me met het door haar voorgeschreven lauwe water af, en kreeg een handdoek aangereikt. Het textiel ging vergezeld van de opmerking dat ik me voorzichtig moest afdrogen en dat deppen eigenlijk beter was.
'Ben je afgevallen?'
'Weet ik veel!'
'Ga je wel eens op de weegschaal staan dan?'
'Nee. Waarom?'
Grace is iemand van de actie, zoals ik al eerder vertelde. Ze haalde de weegschaal tevoorschijn en ik ging er braaf op staan, omdat ik wist dat protesteren tegen mijn zelfbewuste zus geen enkele zin had. Ik zag de cijfertjes eventjes heen en weer springen en uiteindelijk bleven ze staan op 68,1 kilo.
'Heb je ontbijt gehad?'
'Ja. Addy heeft me goed verzorgd.'
'Hoeveel woog je de laatste keer dat je het hebt gemeten?'
Het was enige tijd terug, maar het was toch beslist meer geweest dan nu. 'Ik weet het niet.' Ze keek me schuins aan.
'Heeft dit ding niet een geheugen?'
Schouderophalend gaf ik aan het niet te weten. We wisten beiden wel dat ik de enige was die deze badkamer en dus ook de weegschaal hier gebruikte.
Ze drukte op wat knopjes en al snel had ze resultaat. '72,5,' las ze. 'En wanneer was dat?'
Ik wist het niet precies.
'Ongeveer?' drong Grace aan.
'Zes weken terug of zoiets, denk ik.'
'Addy mag dan goed voor je zorgen, maar jij doet dat duidelijk niet voor jezelf, broertje! Meer dan vier kilo afvallen in zes weken is niet goed!'
'Maar je moet toch niet alleen naar het gewicht kijken?'
'Je hebt gelijk.'
Dat wist ik. Grace pakte haar smartphone uit haar broekzak en terwijl ik daar nog steeds als een halve gare in mijn blootje op die weegschaal stond – ik had er natuurlijk best af kunnen stappen – zocht zij waarschijnlijk een app om iets te berekenen.
'Hoe lang ben je?'
'1.80 meter.' Dat wist ik wel uit het hoofd. Had ik wel gemeten.
'Dan heb je nu een BMI van 21,0.'
'Ja? En?'
'Je gewicht past goed bij je lengte,' was haar reactie nadat ze de tekst op haar scherm had gelezen.
'Niets mis mee dus!' concludeerde ik en stapte – dan eindelijk toch – van de weegschaal af.
'Maar je was … ' het duurde even voor ze een tweede getal wist te produceren … '22,4 en ik blijf erbij dat meer dan vier kilo afvallen in zes weken te veel is. Eet je wel goed?'
'Natuurlijk wel! Ik laat me echt niet verhongeren hoor!' zei ik met veel bravoure, maar al te goed wetende dat ik als het druk was op mijn werk te weinig tijd nam om goed te eten. Addy zorgde altijd voor voldoende eten voor al het personeel, en ze wist precies wat iedereen graag at, maar ik vergat het vaak gewoon en kreeg dan aan het eind van mijn dienst steevast moppers van haar omdat mijn volkoren boterhammen met kaas niet allemaal op waren. 'Masseren maar dan?' stelde ik voor om aan de discussie een einde te maken, maar daarbij rekende ik buiten de waardin.
'Zo gemakkelijk kom je er niet af, Marc! Ik laat het er even bij zitten nu, maar ik kom er zeker op terug! Heb je me begrepen?'
'Ja. En echt, ik zal beter voor mezelf gaan zorgen. Bovendien ga ik op vakantie en de Limburgse vlaai sla ik echt niet af.' Daarmee wist ik iets van een glimlach op haar serieuze, bezorgde gezicht te toveren. Gelukkig.
'Ik zal Stef opdragen om elke dag een foto te maken van jou achter een stuk vlaai. En ik wil ook zien dat hij er een neemt, want anders heb ik nog steeds de kans dat je mij flest!'
Ik moest lachen, want ja … daar had ik heel snel al aan gedacht. Een foto van mij achter een stuk gebak was makkelijk genoeg te maken, nietwaar?
'Kom op! Masseren!
Ik volgde haar naar mijn slaapkamer. Ze had haar massagetafel al uitgeklapt. Ik ging erop liggen en voelde al snel haar vaardige handen over mijn nek, schouders, armen, rug, billen, boven- en onderbenen gaan. Het was heel ontspannend en toen ik opnieuw in slaap dreigde te vallen, kreeg ik een fikse tik op mijn billen.
'Niet in slaap vallen, Marc! Je moet mij nog het een en ander uitleggen. Als jij je nu aankleedt, zorg ik intussen voor wat eten en drinken.'
Een keuze had ik niet. Ik haalde iets uit mijn kast en trok het aan om daarna de trap naar beneden af te lopen. Grace was in de keuken bezig en ik ging alvast aan het kleine tafeltje daar zitten. Toen ze klaar was, werd er het nodige aan eten voor me neer gezet. Toen het aangevuld was met iets te drinken voor ons beiden, ging ze zitten en stak ik meteen van wal.
'Gewoon te druk gehad. Gisteren twee diensten gedraaid en de hele nacht niet kunnen slapen,' gaf ik als toelichting nadat zij haar vraag had gesteld.
'Een bepaalde reden dat je niet kon slapen?'
'Degene die je wel kent.'
'Shit! Jammer dat dat je nog steeds zo plaagt, broertje!'
'Ja. Ik weet ook niet hoe ik het moet bedwingen of uitschakelen of zo. Juist op momenten dat ik doodmoe ben, komt het op en kan ik het niet meer uitzetten.'
'Heb je er ooit wel eens over gedacht om het met een psycholoog te bespreken?' vroeg ze met de nodige voorzichtigheid.
'Nee. Maar ik wil het liever zelf oplossen.'
'Dat begrijp ik heel goed. Maar … ik weet ook dat je er al heel lang door geplaagd wordt en dat je niet echt vooruitgang boekt, tenminste … zo kijk ik er tegenaan.'
'Het heeft tijd nodig, Grace!'
'Ja. Dat begrijp ik. Maar … laat het alsjeblieft niet meer al te lang duren. Ik maak me zorgen om je, Marc!'
'Moet je niet doen,' probeerde ik haar gerust te stellen. Zag echter ook meteen dat dat niet gelukt was.
'Je zag er gewoon niet uit toen ik daar naar binnen liep! Ik schrok me echt rot en toen kreeg ik ook nog eens te horen dat je er nog veel slechter uit had gezien! Het was bedoeld als een geruststelling, om aan te geven dat het al stukken beter met je ging, maar … zo werkte het niet voor mij.'
'Ook dat snap ik. Het spijt me da… '
'Nee! Dat moet je niet zeggen! Spijt hoef je alleen maar te hebben als je iets doet en later tot het inzicht komt dat het anders had gekund. Nu niet. Dat wat jou lastig valt, roep je niet bewust op.'
'Nee! Echt niet! Veel liever had ik het niet en je moet me geloven dat ik alles probeer te doen wat je me geleerd hebt. Ik probeer me te ontspannen. Ik probeer me te richten op mijn ademhaling, maar … het is zo sterk. Het is zo overweldigend … ' De tranen brandden achter mijn ogen en toen zij met haar hand door mijn haren streek, kon ik ze niet langer binnen houden en begonnen ze langzaam over mijn wangen te lopen.
'Oh, Marc! Ik zou zo graag willen dat het anders was dat ik nog mee… '
'Nee! Je hebt altijd ontzettend veel voor mij gedaan, Grace! Jij bent er altijd voor me geweest en dat doe je nog steeds! Altijd kan ik bij jou terecht als ik het hier in dit verdomde huis niet meer uithoudt! En dat is geweldig, Grace! Zeg dus niet dat je nog meer voor me wilt doen.'
'Oké. We begrijpen elkaar wel, zo heb ik het idee.'
'Ja.'
'Maar als er iets is waar ik je mee kan helpen, moet je dat wel aangeven. Zul je dat doen?'
Ik wachtte waarschijnlijk iets te lang met een antwoord.
'Kom op, Marc!'
'Ik doe m'n best.'
'Niet een goed antwoord. Ik wil gewoon een "ja" van je horen.'
'Maar ik ben zeventien inmiddels en word dit jaar nog achttien! Is het dan niet eens tijd dat ik me zo langzamerhand zelf kan redden?'
'Oh! Je bedoelt dat je volwassen moet zijn?'
'Ja.' Dat was het. En daarom had ik waarschijnlijk ook eerder tegenover Remi mijn nog dit jaar te bereiken leeftijd verteld. Achttien was een mijlpijl! Ik was dan volwassen!
'Je bent al heel lang volwassen, Marc.'
'Huh?'
'Volwassen zijn heeft niets te maken met je leeftijd maar met je gedrag.'
'Dat snap ik niet,' gaf ik meteen als antwoord, omdat ik het inderdaad niet goed kon volgen en bovendien strookte het niet met mijn gedachten erover. Mijn zus is iemand die van voorbeelden houdt, en dus kwam ze er met een.
'Andre is 32 en nog lang niet volwassen.'
Het was een korte zin. Maar wel eentje waarover ik meteen begon na te denken op dat moment. En heel langzaamaan begon ik in te zien wat ze bedoelde. Leeftijd en volwassen zijn hoefden dus niet altijd afhankelijk te zijn van elkaar. Ik wist dat Andre van heel kleine dingen plezier kon hebben. Genieten als een kind en volledig in vervoering ergens van raken. Zo had hij een prachtige treinemplacement gemaakt op de zolder van het huis en daar speelde hij heel graag mee. "Een uit de hand gelopen kinderwens", zo had hij mij eens gezegd. Verder ging hij flierefluitend door het leven, had ik vaak het gevoel.
'Aan je glimlach kan ik zien dat het dubbeltje is gevallen.'
'Is het niet het kwartje dat is gevallen?'
'Mag ook.'
'Misschien moeten we het aan Ma voorleggen.'
'Als je dat maar laat, rotjoch! Maar ik bedoel dus dat meerderjarig zijn en volwassen zijn niets met elkaar te maken hebben in elk geval. Niets kwaads over Andre hoor! Hij is echt een prachtig mens!. Hij geniet van het leven, maar af en toe … zou ik wel eens willen dat hij iets serieuzer was. Als we zaken te bespreken hebben met z'n drieën, en dat moet je soms gewoon als je samen een maatschap hebt, geeft hij vaak niet thuis. Zien Hannah en ik het altijd te moeilijk volgens hem.'
'En heeft hij dan geen gelijk?' opperde ik.
'Soms wel. Soms zien wij te snel leeuwen en beren op ons pad en blijkt dat later onnodig. Maar … het is vaak moeilijk om zaken met hem te bespreken, juist vanwege die onvolwassenheid van hem.'
'Misschien is hij gemakkelijker dan jullie daarin.'
'Ja. Misschien moet ik hem ook niet oordelen. Wat jou betreft wil ik maar zeggen dat jij allang volwassen bent, Marc. Ik was het ook al vroeg en jij ook. En dat heeft alles te maken met de manier waarop wij opgevoed zijn.'
'In de schaduw van de heilige Alexander,' sprak ik op overdreven en spottende toon.
'Spot er niet mee, Marc!' Klonk het ineens fel. 'Ale… '
'Ik wil het niet over Alex hebben!' Brak ik haar abrupt af. 'De hele nacht heeft hij bij mij rondgespookt en ik ben het zat!' Ik zuchtte diep. 'Ben hem zat!!' voegde ik er nog feller aan toe.
'Ik begrijp het. Sorry dat ik het aanroerde.'
'Je hoeft geen sorry te zeggen, zojuist van jou geleerd, omdat je het niet bewust deed.'
'Dank je, broertje, dat je mij terugpakt op mijn eigen woorden.'
Er was iets in de blik waarmee ze me aankeek vanonder haar lange donkere wimpers waarover ik me verbaasde. Wat het precies was wist ik niet, maar het zorgde ervoor dat er een vraag in mij opkwam. Eentje die ik haar niet stelde. Ik wilde iets anders van haar weten. 'Waren Pa en Ma toen jij kleiner was ook zo prominent afwezig?'
'Ja. Ma het meest. Dat herken je neem ik aan wel.'
'Yep. Pa was er in elk geval in de weekenden en in de vakanties.' Heel leuke herinneringen.
'Dan nam hij ons altijd ergens mee naar toe. Bioscoop, theater, dierentuin.'
'En de hele auto mocht vol.'
Grace lachte en zei: 'Propvol soms! Denk dat hij daarom bewust steeds grotere auto's heeft genomen.'
'Maar … waarom is zij zo afwezig altijd?'
'Ik weet het niet.'
'Met Pa praat ik af en toe de laatste tijd. Meer dan vroeger, lijkt het. Vaak als ik heel laat thuis kom. Dan is hij nog wakker. Alsof hij op mij gewacht heeft. Maakt hij wat warms te drinken voor ons beiden en drinken we dat samen op, terwijl hij me vraagt hoe het op mijn werk was. Maar hij heeft het wel vaak heel erg druk. Te druk.'
'Politiek is niet een echt fijn beroep, Marc.'
Ik bromde wat. Misschien had hij iets anders moeten gaan doen.
'Probeer niet te snel te oordelen, broertje.'
'Ik zie dat het zo anders kan en … nou ja … dan wil ik graag dat het hier ook zo is.'
'Tja … dat kan ik me voorstellen.'
'Jij hebt makkelijk praten, Grace! Jij zit er niet meer in! Ik nog wel!'
'Ja. Ik weet het. Ik bedoel ook absoluut niet dat het makkelijk voor jou is. Maar … waar zijn je Uno-kaarten?'
'Gaan we een spelletje doen?' Ik zag het helemaal zitten.
'Nee, jij gaat straks naar bed, maar ik wil proberen je iets duidelijk te maken.'
Ik liep naar de kast en haalde het pakje met kaarten tevoorschijn.
'Nee, die bedoel ik niet. Dat spel voor kinderen.'
'Dat spel ik al jaren niet meer, zus!'
'Begrijp ik, broertje, maar het is voor mij makkelijker om je iets uit te leggen.'
Dus ik naar boven, naar mijn kamer, want daar lagen die kaarten, keurig opgeborgen bij andere spullen die mij dierbaar waren. Beneden gekomen gaf ik haar het doosje.
'Valt van ellende zowat uit elkaar, man! Zal ik het voor je plakken?'
'Echt niet!'
'Herinnering?'
'Yep.'
Ze haalde de kaarten uit het doosje. 'Weet je nog dat je vroeger voorkeur had voor bepaalde dieren?'
Een glimlach verscheen op mijn gezicht. De aap, de olifant en de giraffe vond ik het leukst. De andere niet zo. Die favoriete kaarten probeerde ik altijd zolang mogelijk op hand te houden, hoewel dat speltechnisch – zeker de aap – niet handig was. Maar ja, wist ik veel toen ik klein was!
Ze schudde de kaarten en haalde er één uit het stapeltje. 'Is dit een kaart die je vroeger leuk vond?'
Tegen de achterkant van de kaart aankijkend antwoordde ik: 'Hoe moet ik dat nou weten! Ik kan het plaatje niet zien, zus!'
'En deze?' vroeg ze nadat ze de eerdere handeling had herhaald?
Ze had me gezegd dat ze me iets wilde uitleggen, maar ik snapte nog niet precies wat en dus vroeg ik om een toelichting. Die kwam echter niet. Ze zei me dat ik er maar eens over na moest denken en stopte de kaarten terug in het gammele doosje. Mijn hersens werkten op volle toeren, maar dat hield ik niet lang vol. Ik was moe en in plaats van constructief te denken, kwam er ineens een vraag bij me op. 'Heb je geheimen voor mij?'
'Zou je er een probleem mee hebben als ik geheimen voor je had?'
Het was niet het eenvoudige "ja" of "nee" waar ik op gehoopt had. Normaal gesproken zou zo'n vraag ertoe kunnen leiden dat je na moest denken, maar daar had ik geen zin meer in gezien de poging van zo-even. Bovendien was het antwoord voor mij heel gemakkelijk. 'Nee.' Een kort antwoord waarmee ze het zou moeten doen.
'En waarom niet?'
Opnieuw buiten mijn zus gerekend. Die wilde altijd en overal een antwoord op. 'Als jij van mening bent dat je mij iets niet wil vertellen, iets geheim wil houden, dan ben ik ervan overtuigd dat je daar een goede reden voor hebt. Meestal is dat dan omdat je mij in bescherming wil nemen. Of zie ik het verkeerd?'
'Je kent mij behoorlijk goed, Marc! En inderdaad, als ik iets voor jou achterhou, is dat omdat ik denk dat het nog niet verstandig is om het aan jou te vertellen.'
'Je bent een geweldige zus, Grace! Je bent zorgzamer voor mij geweest dan onze moeder dat ooit was! En nu houden we op met kletsen!' Zo veranderde ik snel van onderwerp omdat ik ook nog iets anders wilde doen met haar. 'Zullen we een spelletje doen?'
'Nee,' zei ze met een lieve glimlach. 'Jij gaat zodra jij klaar bent met eten naar bed en slapen.'
'Maa… '
'Gewoon luisteren naar je oudere en wijzere zus, broertje!'
Het idee om een spelletje met haar te doen, liet ik schieten. Er was nog iets anders dat ik wilde weten. 'Ik kan me niet voorstellen dat je contact hebt met Ma. Maar … wel met Pa? Of is dit iets dat je voor mij verborgen wilt houden?'
'Ja. Ik heb het je bewust niet verteld, vanwege de eerder genoemde reden. Maar … als jij zover bent dat je er vragen over stelt, dan ga ik er niet over liegen. Pa heeft de laatste tijd veel last van stress en bijna wekelijks komt hij bij me langs voor fysiotherapie.'
Waarschijnlijk zag ze dat ik een cynische opmerking wilde maken, want met een "Liever geen oordelen, Marc," snoerde ze mij de mond. Maar ik had wel vragen. Wilde iets weten. En bovendien was het geen oordeel. 'Gaan ze scheiden?'
'Ik weet het niet.'
'Ooit heb ik eens ergens gelezen dat het allergrootste gedeelte van de patiënten bij een fysiotherapeut praat tijdens de behandeling.'
Ze moest lachen, maar gaf wel een antwoord: 'Misschien lijkt hij op jou, Marc, en valt hij in slaap!'
'Hé, ik was doodmoe!'
'En dat ben je nog en toch maar doorgaan met vragen! Echt, ik weet niet of ze gaan scheiden. Ik weet dat ze soms niet goed met elkaar overweg kunnen. Hun meningen lopen uiteen.'
'De laatste tijd maken ze vaak ruzie als ze beiden thuis zijn. Als dat gebeurt, ga ik na het eten vaak meteen naar boven en laat ik me beneden niet meer zien.'
'Oké. Weet jij dus meer dan ik. Ik weet van die stress. Meer niet. Die is … en nou klap ik uit de school, iets wat ik niet zou moeten doen, die heeft zowel met zijn werk als met privéomstandigheden te maken. Als het iets is dat jij en Alex moeten weten, zal hij ook met jullie gaan praten. Daarvan ben ik overtuigd.'
Dat ze opnieuw onze broer had genoemd, nam ik voor lief. Ze kon er niet omheen. Allerlei vragen besprongen me en zorgden ervoor dat ik de moeheid, die er nog steeds was, des te meer opmerkte en naar mijn bed verlangde. Maar Grace was nog niet helemaal klaar.
'Wat zijn je verdere plannen? Morgen moet je nog werken toch?'
Een vraag die ik kon beantwoorden zonder denkwerk te hoeven verrichten. Ik vertelde haar dat dat niet hoefde en zij was er blij om, omdat ik volgens haar zo meer uitgerust op vakantie zou gaan. We namen de verdere plannen voor die week door. Morgenavond zou ze mij, m'n fiets en alle kampeerspullen die ze Stef en mij had toegezegd, naar Stefs huis brengen. Daar zouden hij en ik op donderdag alles controleren voor ons vertrek en dan op vrijdag zouden we vroeg in de ochtend wegrijden. In twee dagen zouden we dan naar het Zinkviooltje gaan.
'Wat voor weer voorspellen ze?'
Ik wist het niet en haalde mijn schouders op. Grace pakte haar smartphone opnieuw en zocht het op internet op. Ze bleken vreselijk veel regen te voorspellen en ik zag haar gezicht betrekken.
'Is het dan niet beter dat ik jullie gewoon wegbreng?'
'Helemaal naar Epen?'
'Ja! Waarom niet?'
'Omdat dat veel te ver is!'
'Beter dan dat jullie twee dagen kletsnat worden! Het lijkt me niet goed voor je, Marc!'
'Hè, je doet alsof ik van suiker ben! Een nat pak is niet zo erg hoor!'
'Nee, maar je krijgt ook de tent en zo nat, want jullie willen onderweg ergens kamperen toch?'
Dat was onze bedoeling inderdaad en ik kon me ineens een voorstelling maken van dat wat ze bedoelde. Het meest tragische tafereel zou zijn dat we in de stromende regen onze tent zouden moeten opzetten, het de hele nacht zou regenen, we de volgende morgen alle natte spullen zouden moeten oprollen en inpakken, en dan weer verder fietsen. Niet echt aanlokkelijk.
'Als ik nou eens een overnachting ergens voor jullie regel, zodat jullie in elk geval de tent niet hoeven te gebruiken onderweg. Wat denk je daarvan?'
Ik wist het niet. Zou ik het niet eerst met Stef moeten overleggen? We gingen tenslotte met z'n tweeën op vakantie. En net zoals we samen besloten hadden om naar Epen te gaan, om die door mij verpeste vakantie van vorig jaar over te doen, maar nu met z'n tweeën, zouden we dit ook samen moeten beslissen. Maar … ik deed het niet zo. 'Akkoord! Maar we betalen je wel alles terug!'
'Hà! Bekijk het maar! Ik ga iets reserveren, want daar heb je mij toestemming voor gegeven, en jij krijgt van mij nooit te zien of te horen hoeveel het heeft gekost. Lekker puh!' En ze stak haar tong naar me uit.
Over volwassen zijn gesproken.
Tot de volgende keer!
Reacties zijn van harte welkom op de site waar dit verhaal legaal geplaatst is, maar ook via mijn e-mailadres: lucky_eye2@yahoo.co.uk
©Lucky Eye, oktober 2020
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de houder van het auteursrecht.