EEN FLUISTEREND HART - hoofdstuk 2

Plaats hier je eigen verhalen.
Gesloten
Lucky Eye
Berichten: 680
Lid geworden op: za 03 jan 2009, 19:35

EEN FLUISTEREND HART - hoofdstuk 2

Bericht door Lucky Eye » za 17 okt 2020, 06:45

Een verhaal van Lucky Eye

Disclaimer:
Dit verhaal is niet gebaseerd op feiten. Elke overeenkomst met gebeurtenissen, personen, plaatsen en tijden berust dan ook op toeval.



EEN FLUISTEREND HART



Hoofdstuk 2

Die nacht sliep ik amper. Toen Remi eindelijk zijn mond had gehouden en in slaap was gezakt, sliep ik zelf ook even in. Maar niet voor lang. Ik kende het. Het is me vaker overkomen dat als ik te moe ben, ik over de slaap heen lijk te zijn. Even was ik wel helemaal weg. Maar het was hooguit drie kwartier. Met een luide schreeuw werd ik wakker uit een enge droom. Hijgend en dik in het zweet zat ik rechtop in bed. Ik stapte uit bed en liep naar het raam in de muur. Daar ging ik met opgetrokken knieën zitten en keek opnieuw in het niets. Ik probeerde me het herinneren waar ik op uitkeek. Was dit de voor- of achterkant van het gebouw. Ik wist het niet. Koos ervoor om me de bloementuin van de overburen voor de stellen. De tijd die verstreek zorgde ervoor dat ik weer rustig werd. De inhoud van mijn nachtmerrie was mij onbekend. Iets of iemand had voorkomen dat ik mijn mond kon openen om te praten. Hoezeer ik ook mijn best deed, er was geen enkel geluid uit mijn keel ontsnapt totdat er ineens die schreeuw was geweest. Eng! Ik stond op, trok mijn van het zweet natte T-shirt en onderbroek uit en haalde schone exemplaren – de laatste set – uit mijn rugzak. Remi lag rustig te slapen. Ik benijdde hem. Gebeurde niet vaak, maar dit keer wel.

Echt wakker worden hoefde ik de volgende ochtend niet. Na mijn enge droom had ik namelijk geen oog meer dicht gedaan. Remi was nog diep in slaap toen ik uit bed stapte, mijn kleren oppakte, mijn spullen van het lijntje haalde en beneden de badkamer opzocht. Uit het woongedeelte kwamen geluiden van de familie. Ik hoorde de tv. De kinderen waren dus ook al wakker. Vakantie en dan toch vroeg wakker. Ze leken op mij op die leeftijd, stelde ik vast. Ik waste me, kleedde me aan en verliet de badkamer. Netjes klopte ik aan de deur van het woongedeelte.

'Ben jij mal!' reageerde Addy verontwaardigd toen ze de deur voor mij opendeed. 'Als wij mensen een bed aanbieden mogen ze zich overal vrijelijk in huis bewegen hoor!'

'Sorry. Ik … '

'Je bent netjes opgevoed. Ik begrijp het.'

Er woorden aan toevoegen was niet nodig, zo vond ik.

'Wat wil je eten?'

Ik zei dat ik het zelf wel kon klaarmaken, maar daar wilde ze niets van weten. "Hè, ik ben de moeder hier, hoor!" kreeg ik als reactie. Ik vroeg haar om een kom muesli met yoghurt en een appel erin en ging naast de twee jongens, Laurens en Sander, op de bank zitten. Ze keken iets die ik nog kende van vroeger. Het leek erop dat Ash uit Pokémon iets modernere kleren aan had, maar voor de rest was het precies als vroeger. Behalve dan natuurlijk de monstertjes zelf, want die moesten nu wel tot de zevende generatie of zo behoren.

'Heb jij op zolder geslapen?' vroeg de jongste van de twee broers.

'Ja.'

'Daar zijn spoken!'

'En geesten!' vulde Laurens aan.

Het leek alsof ik in hun achting steeg, want ik had een hele nacht op zolder geslapen. Nou ja … niet echt natuurlijk, maar dat wisten zij niet. Ze bleven me maar aankijken. Verwachtten ze nou een antwoord van mij? Kleine broertjes of zusjes was ik niet gewend. Zelf was ik de benjamin van een gezin met drie kinderen en mijn ouders hadden, gelukkig, besloten er niet nog meer te nemen. 'Niets van gemerkt,' zei ik en bedankte de moeder van de jongens voor de kom en het glas melk die ze voor me neer zette.

'Neem die twee niet te serieus, Marc, ze kijken te veel tv.'

'Echt niet! Op zolder zijn spoken! Ik heb ze zelf gezien!'

'Waar dan?' wilde ik weten en dat had ik beter niet kunnen doen, want toen kreeg ik een heel fantastisch verhaal te horen en dat van de oudste werd gevolgd door een vertelsel van Sander en toen die klaar was kwam de oudste nog met een aanvulling. 'Oh.' was mijn korte reactie. Maar nog steeds zou ik hen moeten zeggen dat ik ze niet had gezien. Ik had dan wel de hele nacht niet geslapen, maar met dat wat zij omschreven had ik geen ontmoeting gehad. De spoken en geesten die mij in de nachtelijke uren wakker hadden gehouden leken totaal niet op dat wat de jongens mij hadden beschreven. Bij mij ging het om heel gewone, nou ja, misschien beter gezegd niet zo gewone gebeurtenissen uit mijn leven. Tenminste … dat is mijn idee erover. Ik besloot dat het beter was om een hap te nemen en mijn ogen te richten op de tv. Doordat ik het liet voor wat het was, werden mij ook geen vragen meer gesteld. Mijn bankgenoten keken ook weer naar de televisie en dus was het rustig. De enig andere geluiden kwamen uit de keuken. Addy moest over een enorme kracht beschikken. Gisteravond was ze later dan ik naar bed gegaan en nu zag ze er zo fris als een hoentje uit. Ze was een mooie vrouw en als ik niet op jongens viel dan … Flauwekul dat soort gedachten! Ik viel op jongens en wist dat dat niet zou veranderen. Had er ook nooit moeite mee gehad. In het begin wel iets natuurlijk, want ik wilde niet anders zijn dan anderen. Maar … jongens waren zo verrekte mooi dat ik er vaak hard van werd en gewoon moest rukken. André had het laatste zetje naar mijn acceptatie gegeven met de woorden: "Zorg ervoor dat je wordt wie je bent!" En dat gehoord en begrepen hebbende, had ik er ook meteen vrede mee gehad. Geen aanvechtingen of zo. Scheelde ook dat ik thuis niet gelovig ben opgevoed, denk ik. Mijn ouders waren niet gelovig. Eén van beiden is nog wel zo opgevoed – weet niet wie – maar dat boek is allang gesloten en dus waren wij kinderen daar ook nooit mee geconfronteerd. Op de basisschool had ik er wel iets over opgestoken, maar het niet echt interessant gevonden. Het christendom niet, maar ook de andere wereldgodsdiensten niet. Ik vond het niet nodig er iets mee te doen. Had het idee dat het mij niet raakte allemaal en ja … als iets mij niet raakt, hoef ik er verder ook niets mee te doen.

Met het ontbijt achter de kiezen vond ik het tijd om naar huis te gaan en dus stond ik op.

'Ga je weer naar zolder?' wilde de oudste van de twee jongens weten.

'Nee, niet nodig. Ik heb alles al mee naar beneden genomen en ga naar de schuur om mijn racefiets op te halen en naar huis te rijden.'

'Is die racefiets van jou?'

'Ja.'

'Wauw! Die is mooi, man!'

'Dank je.'

'Kun je snel?'

De vraag was kort, maar duidelijk. Ik had zin in een grapje. 'Hangt ervan af.'

'Huh?'

'Met de wind in de rug gaat het sneller dan met de wind tegen.' Dat leek hij te begrijpen. Hij knikte in elk geval.

'Mam? Mag ik mee om naar de fiets van Marc te kijken?'

'Doe maar niet, lieverd, je bent nog in je pyjama.'

'Alsjeblieft, mam, ik zal niet lastig zijn.'

Addy stelde mij de vraag of ik het goed vond en aangezien ik er geen probleem mee had, liepen we even later naar het schuurtje toe. Laurens pakte mijn hand toen ik buiten was en op de een of andere manier voelde dat heel erg goed. Er schoot een brok in mijn keel. In de schuur aangekomen, stoof hij meteen op mijn fiets af.

'Hij is echt gaaf, Marc!'

'Dank je!' Me omkleden hoefde ik niet echt. In de badkamer had ik mijn wielrenbroek aangetrokken onder een lange spijkerbroek. Die laatste moest alleen uit en ik moest mijn helm opzetten – maar dat als allerlaatste omdat ik een hekel aan dat ding had – en mijn schoenen en handschoenen aantrekken. Alle drie de items had ik bij de fiets achtergelaten.

'Rare schoenen,' was zijn eerste opmerking toen ik ze aandeed. 'Ze maken zo'n raar geluid en het lijkt alsof je er niet goed op kunt lopen.'

Ik legde hem uit waarom ze er zo uitzagen en dat ze eigenlijk alleen maar bedoeld waren om mee te fietsen en hij vond het reuze interessant om te weten. Daarna volgde de ene vraag de andere op en allemaal in de trant van: "Waar is dat voor?" Ik nam de tijd, beantwoordde ze allemaal rustig en al naar gelang mijn kennis reikte. Toen de stroom eindelijk tot stilstand kwam, bedankte hij mij. Een goed opgevoed joch. Ik bedankte hem omdat hij zoveel belangstelling had en vroeg hem of hij later ook zo'n fiets wilde.

'Ja, echt wel! Ik vind wielrennen prachtig! Ben nu al de beste van de klas en dat op een gewone fiets!'

'Dat is goed, man!' liet ik mijn bewondering blijken.

'Ga je nu naar huis?'

Er werd geklopt, Addy kwam binnen en zei: 'Ik was nog vergeten te zeggen dat ik je salaris heb overgemaakt e… '

'Maar ik moet morgen nog werken?'

'Nee, dat hoef je dus niet! Ga vakantie vieren, Marc! Je hebt de laatste tijd enorm veel gewerkt en Hans en ik zijn heel erg blij met je tomeloze inzet, maar je moet ook de tijd nemen om tot rust te komen. Dus ben je morgen vrij en zien we je na je vakantie graag terug. De uren van morgen betalen wij je gewoon uit.'

'Oké, ik geloof dat weigeren geen zin heeft, als je het zo stelt.'

Laurens begon te lachen. 'Je kent mijn moeder goed.'

'Inderdaad protesteren heeft geen zin. Als ik eenmaal een besluit heb genomen, dan valt daar niet meer aan te tornen. Bovendien zou ik je dan echt voor gek verklaren, zoals Remi je gisteren al noemde.'

'Ach, Remi,' verzuchtte ik, 'een lieve jongen, maar … verder zeg ik niets.'

'Je bent verstandig, Marc.'

'Zei ze dat maar eens tegen mij,' klonk het uit de mond van haar zoon.

Even voelde ik iets van medelijden met de jongen, maar de reactie van Addy maakte me duidelijk dat Laurens' reactie overtrokken was.

'Als jij verstandige dingen doet en zegt, noem ik jou toch ook zo, lieverd! En je weet heel erg goed dat je al heel erg goed bent daarin! En hup nu naar binnen! En waag het niet buiten te blijven drentelen in je pyjama, want ik heb geen zin om ook nog voor verpleegster te moeten spelen in de zomervakantie! Heb je Marc bedankt voor alle vragen die je hem ongetwijfeld hebt gesteld en die hij heeft beantwoord?'

Een teken dat zij haar zoon en mij goed kende. 'Dat heeft hij gedaan,' antwoordde ik voor hem. 'Tot ziens, Laurens! Tot na mijn vakantie!'

'Veel plezier. Waar ga je hee… '

'Wegwezen, jij!'

'Zuid-Limburg, Laurens,' riep ik hem na terwijl hij zich van de schuur naar het huis haastte.

Ik was van plan mijn fiets naar buiten te duwen en op te stappen, maar bedacht me. Ik keek Addy aan, opende mijn mond om iets te vragen, maar slikte de vraag ook weer in.

'Weet je,' zo begon ze, 'wat je nu laat zien, dat deed je in het begin dat je hier was ook vaak. Dan zat je met een vraag, maar stelde je hem uiteindelijk niet. Had je waarschijnlijk het idee dat je als nieuweling niet te veel moest vragen, omdat we jou dan stom zouden vinden. Of zoiets. Maar … ik had gehoopt dat je dat inmiddels had afgeleerd.'

Het was herkenbaar voor mij. Een van mijn opvoeders hanteerde het motto van Michelle uit de tv-serie 'Allo. 'Allo!: "Listen very carefully. I shall say this only once". En daarom besloot ik op een gegeven moment om maar geen vragen meer te stellen. Gelukkig had Remi ook een goede kant en me voorgehouden dat ik moest leren vragen. 'Sorry.'

'Ook zoiets! Niet al te vaak zeggen, man! Kom, schiet je vraag op me af! Als het echt een stomme vraag is, antwoord ik gewoon niet.'

'Maar het is wel heel persoonlijk,' zocht ik nog een uitweg.

'Man, ben ik effe blij! Komen we eindelijk ook eens op dat vlak terecht!'

Haar antwoord snappen deed ik niet, maar toen ik haar zag glimlachen, begreep ik dat ze mij in het ootje nam. Nou ja … misschien was het toch een hint. Ik was gesloten. Ik wist het.

'Ik bedoel maar te zeggen, gewoon vragen, Marc!'

'Weet je het zeker?'

'Ja. Het is goed om, ook in een zakelijke relatie zoals jij en ik die hebben, elkaar af en toe te bevragen over iets persoonlijks. Niet vandaag, maar als je terug bent van je welverdiende vakantie, wil ik jou ook het een en ander vragen.'

'Ohhhh?'

'Ik zal het je uitleggen. Maar het kan wel even duren en dus lijkt het me beter dat je je fiets even weg zet en we erbij gaan zitten. Tenminste … als je tijd hebt.'

Dat had ik. Zag dat ze niet op mijn reactie had gewacht, maar met succes op zoek was gegaan naar iets om op te zitten en met twee houten klapstoeltjes terugkwam. Toen we tegenover elkaar zaten, ging ze verder.

'Laatst zag ik je aan het water zitten in je middagpauze. Je had een boterham in je hand, maar die bewoog geen enkele keer in de richting van je mond. En … je ogen stonden werkelijk heel erg droevig en … nou ja … ik maakte me zorgen om je. En dat is niet het enige dat me opgevallen is. Vaak ga je in je pauzes weg. Enerzijds kan ik het me voorstellen. Even naar buiten, een frisse neus halen, is heel goed. Maar … niet als het pijpenstelen regent! Op de een of andere manier lijkt het alsof je iedereen wil ontlopen. Tijdens je werk ben je naar klanten en collega's charmant en heel sociaal, maar … Laatst kwam ik je tegen in het dorp. Je was toen gelukkig wel bezig met je boterhammen, maar … je liep me straal voorbij. Zelfs toen ik je groette, hoorde en zag je me niet. En dus … wil ik heel graag, dat jij je eens opent naar mij toe. Ik ben er niet alleen voor vragen over het werk en dat soort dingen. Maar als jou iets dwars zit, dan ben ik bereid om naar je te luisteren. Altijd! Duidelijk?'

'Ja. Bedankt.' Ik slikte.

'En nu ga ik zorgen voor de koffie en dan kom jij met je vraag zonder verdere pogingen die alsnog niet te stellen.' Ze pakte haar mobiele telefoon, belde met Laurens en vroeg of hij twee koffie naar het schuurtje wilde brengen. 'Dat is in gang gezet.'

Laurens, nog steeds in zijn pyjama, kwam snel. 'Ik heb het in twee grote mokken gedaan, mam, want anders zou het eroverheen geklotst zijn en dat is zonde.'

'Net als altijd voor de oude meneer Goudsmit,' kwam de reactie van Sander die achter zijn broer binnenkwam met de koekdoos.

De oude meneer Goudsmit. Dat was een verhaal apart.

'Lieverds, jullie zijn geweldig! Dat jullie zelf aan de koek gedacht hebben! Echt heel erg goed!

Ik zag de jongens glimmen van trots. En het voelde geweldig voor me, maar …

'En nu je vraag,' zei Addy toen haar zoons weer terug naar huis waren gegaan.

Eromheen dralen wilde ik niet meer. Ik voelde een soort vertrouwelijkheid tussen ons en dat voelde goed. 'Ben je in verwachting?' Mijn wangen gloeiden ondanks het goede gevoel toch van de blos die erop verscheen.

'Marc! Dit weet nog niemand! Hoe … '

'Een blik in je ogen en af en toe zag ik hoe je met je hand over je buik streek, of hem daar even liet rusten.'

'Ja,' verzuchtte ze. 'Zo'n klein wonder wil je vanaf het allereerste moment beschermen.'

Het was een heel liefdevol antwoord, maar ik voelde het als pijn.

'Niemand weet het nog. Nou ja … de huisarts en ik zijn de enigen. Zelfs Hans heb ik het nog niet verteld. Het ligt wat gecompliceerd. Ik … nou ja … bepaalde dingen weet je ongetwijfeld.'

'Als je bedoelt dat Hans af en toe … Ja. Dat weet ik.' Het helemaal uitspreken was niet nodig. Onze half afgemaakte zinnen waren voldoende. We begrepen elkaar.

'Ik wil dat dat stopt, Marc! Ik wil dat Hans van mij alleen is! Is dat stom?'

'Nee! Naar mijn mening niet. Als ik verliefd op iemand ben, zou ik precies hetzelfde willen.'

'Ik werd verliefd op Hans en wist dat hij ook met jongens seks had. Ik vond het prima. Was hopeloos verliefd en ja … dan lijkt het alsof je ook dat soort dingen pikt. Maar nu … met nummer drie op komst, iets dat hij ook wilde, wil ik dat er dingen veranderen! We werken keihard! Veel te veel soms! Hans is alleenheerser in de keuken en duldt niemand naast zich! Dat moet veranderen! Hij moet tijd gaan maken voor ons! De opvoeding is in de regel alleen mijn taak en dat wil ik niet meer. Hij moet zijn steentje bijdragen! Wat minder in de keuken van het bedrijf en wat meer in onze eigen keuken, om het maar eens zo te zeggen. En … dat gerommel met jongens, daar moet hij ook mee stoppen.'

Iets zinnigs zeggen kon ik niet en dus hield ik mijn mond.

'Als ik hem ga vertellen dat ik zwanger ben, dan … dan zal ik hem voor de keuze stellen. Het wordt het een of het ander.'

'Moeilijk voor je, lijkt me.'

'Ja. Dat wel. Maar anders kan ik het niet. We hebben plannen. We willen uitbreiden, maar dat kan alleen als we genoeg energie daarvoor hebben. En dus moeten we investeren. En dat kan niet met onze eigen inzet. Die zit aan zijn max. Het moet op een andere manier. Maar … dat is allemaal bedrijfstechnisch en daar zal ik je niet mee lastig vallen. Hou je wel voorlopig je mond?

'Tuurlijk! Van mij zal niemand iets horen.'

'En jij? Pas jij ook een beetje op jezelf?'

'Hoe bedoel je?'

'Twee diensten achter elkaar draaien is voor niemand goed, Marc! Als ik het geweten had, was het absoluut niet gebeurd! Iedereen heeft zijn grenzen. Die opzoeken af en toe, daar is niets mis mee, maar erover heen gaan, kan gevolgen hebben. Dus … doe het nooit meer! Ik hou je in de gaten! Kom, wegwezen, jij! En geniet van je vakantie, Marc!'

Maar het kwam er toch nog niet van. Ik zag een vraag op haar gezicht en voelde me haast verplicht om haar te vragen die te stellen. En dat deed ik dus ook.

'Nee. Iets persoonlijks,' luidde haar antwoord.

'Ik dacht dat dat geen probleem was tussen ons,' antwoordde ik uitdagend.

'Oké, maar voel je niet verplicht ook maar iets te antwoorden! Afgesproken?'

Knikken vond ik voldoende.

'Ik weet dat Hans jou heeft lastig gevallen. Heb gezien dat jij je uitstekend wist te verweren. Heb geprobeerd hem toen al wat in te binden. Hem in elk geval verboden het personeel lastig te vallen, omdat ik goede krachten niet kwijt wil raken, maar … weet jij of Hans iets heeft met Remi?'

Lastig. Maar … ik kan niet liegen. In elk geval niet tegen iedereen. En zij was een van die personen. Tegen sommige mensen kan ik keihard de waarheid ontwijken of zelfs een verzonnen verhaal ophangen, maar … bij haar niet dus. Ze bood me een uitweg.

'Als je het niet wilt vertellen, begrijp ik dat. Ik had het ook niet moeten vragen. Sorry.'

'Vannacht heeft Remi me iets verteld, maar … ik vraag me af of het waar is.'

Ze glimlachte. 'Altijd lastig met hem, nietwaar?'

'Ja. Die jongen ratelt aan een stuk door en … nou ja … soms sluit ik me gewoon af.'

'Heel verstandig! Kom ga naar huis!'

'Nee.' En toen vertelde ik haar wat Remi me had verteld over Hans. Dat Remi hem niet had kunnen weigeren omdat …

'Wat een flauwekul!' zei ze toen ik uitgepraat was. 'Remi weet heel goe… '

'Dat zei ik hem dus ook. En daarom weet ik dus ook niet zeker of hij wel of niet iets heeft of heeft gehad met Hans. Begrijp je?'

'Ja. Maak je er maar geen zorgen om. Ik kom er wel achter. Straks onderwerp ik de schone slaper aan een derdegraadsverhoor en daarna is mijn wettige echtgenoot aan de beurt!'

Ze klonk strijdvaardig en opgewekt tegelijkertijd. Een enge combinatie eigenlijk.

'Maar … nog een vraag?'

'Prima. Ik heb de koffie nog niet op,' bracht ik naar waarheid naar voren.

'Opnieuw iets waar ik me eigenlijk niet mee zou moeten bemoeien.'

'En dus maak je mij nieuwsgierig,' antwoordde ik nadat ik een slok koffie – niet de laatste –
had doorgeslikt.

'Het zit zo.'

En toen kwam er een heel verhaal. Het raakte me meteen. Het onderbuikgevoel, waarmee ik al een tijdje rondliep en waarop ik maar niet een goed antwoord wist te krijgen, kwam ineens klaarhelder weer in beeld. En met dat, rees er woede in me op. Opnieuw! En opnieuw gerelateerd aan … Oh ja, het had allemaal zo logisch geklonken! Had zo duidelijk geleken! En ik wist heel goed wat mijn beweegredenen waren geweest om ermee in te stemmen dat ... Maar …

'Marc? Alles goed?'

'Ja.'

'Je ziet enorm wit ineens, man!'

'Alles is goed.'

'Ik krijg ineens het gevoel dat het voor jezelf ook niet meer helemaal duidelijk is, op dit moment. Is dat juist?'

'Ja.' Was dat voldoende. Nee. Ik moest het iets duidelijker maken en vertelde haar dat ik mijn keuze zou heroverwegen. Waar dat op uit zou komen, wist ik niet. Maar alles beter dan iets doen wat ik eigenlijk helemaal niet wilde.

'Oké! Heel fijn dat jij en ik eens zo goed met elkaar gepraat hebben. En dat ande…

'Dat heeft te maken met mijn thuissituatie.'

'Voel je niet gepusht! Ik wilde alleen maar zeggen dat we daar eens over zouden kunnen praten, maar alleen als jij dat wil, lieverd!'

Dat laatste woord voelde zo verdomde goed! Ze had het gebruikt tegen Laurens en Sander en nu ook tegen mij. En tegelijkertijd deed het ontzettend veel pijn. Ik verbeet de tranen en probeerde kalm te blijven, want alleen dan kon ik er iets tegen haar over vertellen. Ik hield het heel kort. Gaf aan dat het voor mij thuis niet goed voelde en liet het daarbij.'

'Dank je, Marc. Bedankt voor je openheid. Tijd om vakantie te gaan vieren nu?'

'Ja!'

'Doe je de groeten aan Stefan!'

Dat beloofde ik. Nadat ik mijn handschoenen had aangetrokken en de helm had opgezet, hield ze de deur van het schuurtje voor me open, zodat ik makkelijk met mijn fiets naar buiten kon. Ik stapte op de fiets en met een "Tot ziens en bedankt!" reed ik weg. Toen ik me bij de brug bij de grote weg aangekomen omdraaide, zag ik haar nog staan. Zij stak haar hand op en zwaaide naar mij en ik deed hetzelfde.



Tot de volgende keer!



Reacties zijn van harte welkom op de site waar dit verhaal legaal geplaatst is, maar ook via mijn e-mailadres: lucky_eye2@yahoo.co.uk



©Lucky Eye, oktober 2020
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de houder van het auteursrecht.

Gesloten