Een verhaal van Lucky Eye
Disclaimer:
Dit verhaal is niet gebaseerd op feiten. Elke overeenkomst met gebeurtenissen, personen, plaatsen en tijden berust dan ook op toeval.
MORGENSTER
Hoofdstuk 18
'Zullen we verder gaan?'
Haar vraag leek alsof hij een keuze had. Maar voor hem voelde het niet zo. Niet dat hij zich gedwongen had gevoeld om dit gesprek aan te gaan, dat absoluut niet. Het was veel meer dat hij nog steeds niet helemaal begreep waar het toe zou kunnen leiden en daar was hij enorm benieuwd naar. Tot nu toe was het niet meer dan een opsomming geweest van een van de vele miserabele dagen uit zijn jeugd. Maar zo waren er zo vele geweest. Niets bijzonders eigenlijk.
'Als je het goed vindt wil ik graag een klein eindje met jou teruggaan in dat wat je mij verteld hebt.' Kort gaf ze Richards laatste opmerkingen weer. Hoe hij zonder eten van tafel was geslopen en zijn ouders ruziënd beneden had gelaten. Ook dat hij hen daarna nog heel lang had horen bekvechten. 'Daar wil ik graag even wat dieper op ingaan. Je hoorde ze praatten. Kon je ze ook verstaan?'
Hij vond het een vreemde vraag. Was hij niet duidelijk genoeg geweest? Toen sloot hij zijn ogen weer. Het niet kunnen zien hielp hem om makkelijker terug te kunnen keren naar die bijzondere dag. De woede over alles wat er gebeurd was die middag was er als eerste. Hij glimlachte. Het leek alsof het een kleur had gekregen: rood. Was hij die middag niet net zo sterk geweest als een stier toen hij die grote sneeuwbal helemaal verpulverde? Ja. Rood. Dat was de juiste kleur voor zijn woede. Zeiden mensen ook niet vaak … Even voelde hij zich verward. Hij was aan het denken en dat was niet de bedoeling. Hij concentreerde zich op de vraag van Jocelyn. Had hij hen kunnen horen? Hij was niet meteen in slaap gevallen toch? 'Eerst heb ik wat gegeten.' Opnieuw was hij even weg. Wat was het toch waar hij niet helemaal de vinger achter kon krijgen? Hij snapte er niets van. Hij bleef in zijn gedachten. 'Ik at wat boterhammen uit mijn broodtrommel en dat stilde mijn honger want van mijn poging om een sneeuwpop te maken en hem vervolgens te slopen had ik best honger gekregen. Daarna ging ik op bed liggen.'
Jocelyn had rustig afgewacht en aan het wat zenuwachtig ogende trekken van spieren in Richards gezicht gezien dat hij afgedwaald was. Geen wonder ook. De woede van zo-even was zo echt geweest dat het misschien teruggekomen was of er was even iets anders. Toen ze de rust zag terugkeren op zijn gezicht, wist ze dat hij weer bij de les was.
'Ja. Ik kon ze verstaan. Grotendeels dan.'
'Probeer, als het kan, mij te vertellen wat er gezegd werd beneden. Je zult toen waarschijnlijk niet bewust voor luistervink gespeeld hebben en daarom is het misschien heel moeilijk. Als het je niet lukt, is dat geen enkel probleem.'
Had hij wel of niet bewust geprobeerd hun gesprek te horen. Richard wist het niet meer. Het was vaag. Maar hij wist nu wel dat hij het vaker gedaan had. Heel vaak als hij 's avonds laat wakker geworden was, was hij boven aan de trap gaan zitten en had hij naar de geluiden van de tv en hun gesprekken geluisterd. Was het iets dat hij gedaan had om hen af te luisteren? Het was een naar woord, zo vond hij. Terug naar zijn opdracht. 'Hij was heel boos en wat ze ook zei, het hielp niets om die boosheid te verminderen. Het leek erop dat zij het op een gegeven moment zat was.'
'Wat hoorde je precies, Richard?'
Ineens was het heel vreemd. Hij hoorde heel duidelijk haar overslaande stem. Hij hoorde de woorden één voor één heel duidelijk. Het was een verwijt. Hij opende zijn ogen. Dit was dus dat wat Max had bedoeld. Hij wist meer van die avond dan hij dacht te hebben geweten.
'Is het moeilijk?'
'Ja.'
'Iets onverwachts? Iets onduidelijks? Iets anders?'
'Het tweede.' Even liet Richard een stilte vallen. Heel bewust omdat hij dat wat hij gehoord had totaal niet kon begrijpen. 'Ze zei: "Jij hebt hem gewild! Ik niet! En nadat hij er zonder al te veel gedoe was, heb jij nooit meer naar hem omgekeken!" Dat waren haar woorden. Wilde zij me niet? Wat bedoelde ze precies?'
'Ik weet het niet, Richard,' zei Jocelyn zacht terwijl ze haar rechterhand op zijn linkerhand legde. 'Dat wat zij zei is voor jou maar ook voor mij onduidelijk op dit moment.'
'Is het mijn schuld dat zij zo zijn? Is dat gekomen door mij?'
'Geef jezelf niet de schuld van hoe je ouders zijn, Richard. Ik weet niet waarom die woorden gesproken werden. Ik weet alleen dat je haar woorden hebt weergegeven zoals zij ze heeft uitgesproken. Wat er achter die woorden schuilt aan verdriet, pijn, emoties van haar kant is niet duidelijk. Niet voor jou en ook niet voor mij. Het zou van onze kant giswerk worden als we het zouden proberen te ontrafelen. En daarom raad ik het je ook ten zeerste af om nu iets met haar woorden te gaan doen.'
Richard sloot zijn ogen. Hij wilde het niet laten rusten. Niet nu! Het voelde voor hem alsof hij vlakbij een doorbraak zat. Ineens wist hij heel erg zeker dat hij over meer informatie beschikte, dat hij meer had gehoord die avond. 'Hij …'
'Weet je zeker dat je dit wilt, Richard?' vroeg Jocelyn met zachte maar toch dwingende stem.
Hij knikte alleen maar. 'Hij … nee … Zij ging verder. Ze zei … dat ik hem vanaf het allereerste begin al was tegengevallen. Dat ik te klein was. Zelfs al te klein toen ik nog een baby was. Dat … ' Tranen maakten hem het spreken moeilijker. Hij voelde ze niet in zijn ogen maar het leek alsof ze van heel diep van binnen in hem opwelden. 'Ze zei dat … hij er altijd van gewalgd had als mensen in de kinderwagen hadden gekeken en me een lief klein popje hadden genoemd. Een lief klein popje met grote, groene ogen. Ze zei hem dat je een baby niet kon samenstellen zoals een robot. Die kon je waarschijnlijk naar eigen wens samenstellen maar … een kind niet.'
Richard haalde zijn neus op. Wat volgde was een snik die van heel diep van binnen leek te komen. Zij had hem niet gewild. Dat was hem nu wel duidelijk. Maar als hij wel graag een kind had gewild, waarom was hij dan zo'n hufter? En toch … toch leek het uit die laatste woorden van haar alsof … alsof ze toch om hem had gegeven … alsof …
'Als het je te veel wordt, dan stoppen we.'
'Nee. We gaan door. We zijn nog niet bij ons doel aangekomen. We zijn nog niet eens aangekomen bij het gedeelte over Stan en dat was de bedoeling.'
'Ik weet het, maar het gebeurt vaker dat ik tijdens een sessie onderweg al ergens op stuit dat te veel vergt van degene tegenover mij en soms is het dan verstandig om te stoppen.'
'Nee!' klonk het heel resoluut. 'Sorry, zo bedoelde ik het niet. Ik heb liever dat we verder gaan.'
'Dan doen we dat. Maar zorg wel goed voor jezelf, Richard, ook tijdens deze sessie van jou en mij.'
'Ik doe mijn best.'
Jocelyn voelde heel duidelijk dat het woorden waren en niet meer dan dat. Richard was het stijfkoppige type. Maar wel eentje met verstand. Hij zou nooit steeds maar weer met zijn hoofd tegen dezelfde muur blijven lopen maar er een weg om heen zoeken. 'Hoorde je nog meer op dat moment.'
Richard deed zijn ogen weer dicht met de bedoeling nu echt vorderingen te willen maken. Hij zou proberen om zijn emoties niet opnieuw met hem op de loop te laten gaan. Het kostte wat tijd om terug te keren naar het moment waar hij gebleven was. Eerst hoorde hij weer de woorden van haar als in een herhaling. De reactie van hem was geweest dat zij net zo goed een kind had gewild maar daar nooit eerlijk over was geweest. Richards eigen denken nam de overhand. Altijd en eeuwig hadden ze ruzie met elkaar gemaakt. En altijd was dat begonnen met verwijten die over en weer waren gevlogen. Ook op dat moment. Het denken blokkeerde zijn gang naar het verleden. Het gesprek van toen werd hem niet duidelijker. Hij zuchtte diep. 'Het gaat even niet meer. Het spijt me.'
Max legde een hand op Jocelyns schouder en fluisterde haar iets in het oor.
'Richard, het is het beste om dit voor nu even te laten rusten. Een volgende keer, als je dat wilt, kunnen we erop terugkomen maar nu is het beter om zoals je zelf ook al aangaf verder te gaan.'
'Oké.' Het voelde goed voor hem om er een punt achter te zetten. Hij zat vol met vragen en wist dat hij daarover zou gaan nadenken en dat zou het verdere proces vast en zeker verstoren.
'Je had gegeten, had geluisterd naar hun gesprek en daarna ben je in slaap gevallen. Wanneer werd je wakker?'
Opnieuw duurde het even voor hij terug was in de wereld van toen. Soms leek het alsof hij naar zichzelf keek vanaf een hogere positie en soms ook weer niet. Nu zag hij zichzelf in elk geval languit liggen op zijn bed. Alle kleren nog aan omdat hij zich niet had uitgekleed. Waarschijnlijk was hij van vermoeidheid in slaap gevallen. 'Ik werd wakker van geschreeuw beneden. Er was een nieuwe stem. Die van hen kende ik wel en het is maar de vraag of ik daarvan wakker zou zijn geworden. Maar deze stem was nieuw.'
'Kun je de stem omschrijven?'
'Het was de stem van een vrouw. Maar duidelijk hoger dan die van haar. Afstandelijk. Hard soms ook. En dan niet alleen in volume maar ook in dat wat ze zei. Ze had een woordenwisseling met hem.' Even nam hij de tijd om naar zijn eigen herinnering te luisteren. 'Dat wat ze zei kwam erop neer dat het nu zijn taak was om een tijd voor het kind te zorgen. Dat zij dat even niet meer kon. Het was, volgens haar, net zo goed zijn kind als dat van haar.'
'Het was dus de stem van de moeder van Stan. En er was sprake van een tijdelijke verhuizing voor hem?'
'Ja. Dat leek er wel op in elk geval. Ik was dus wakker geworden en ging daarna zitten op mijn vaste plaats boven aan de trap. Ik kon het beneden aardig goed overzien maar niet alles.'
'Probeer zoveel mogelijk te letten op dat wat er gezegd werd. Het beeld is niet echt belangrijk.'
Richard begreep het. Beelden zouden kunnen verwarren. Hij concentreerde zich weer. Zij bemoeide zich op een gegeven moment met het gesprek. Ze was boos op hem en vroeg met hoeveel wijven hij het nog meer had gedaan. Hij probeerde haar te slaan maar ze dook handig weg. De andere vrouw bemoeide zich ermee.
'Hoorde je een naam?'
'Een naam van die andere vrouw?'
'Ja.'
Het leek of beelden en geluiden door elkaar heen begonnen te lopen. Richard voelde zich enorm moe ineens. Hij moest zorgen erbij te blijven want anders zou het niet lukken. 'Ik weet het niet.'
'Het geeft niets, Richard.'
'Ja, dat doet het wel! Ik … '
'Soms moeten we losla… '
'Joyce. Maar … dat komt al van veel eerder. Joyce nog iets. De achternaam heb ik niet goed gehoord, denk ik. Ik heb die naam al gehoord toen ze op de stoep stond en zich voorstelde aan haar. Zij had open gedaan. Waarschijnlijk heeft de moeder van Stan eerst een tijdje op de bel gedrukt omdat zij weer eens in slaap waren gevallen voor de tv. De bel heeft mij gewekt en niet het geschreeuw. Dat begon later.'
Even wisselde Jocelyn een snelle blik met Max die haar toeknikte en een duim opstak. 'Richard, het is nu tijd om te stoppen. Voor dit moment weten we voldoende. Er zijn dingen gezegd waar we iets mee kunnen. Als je nu nog verder doorgaat, zou je jezelf alleen maar meer moe maken en dat is niet de bedoeling. Ben je het met me eens?'
'Nee! Er is meer. Beelden wisselen elkaar in een enorm snel tempo af maar ik weet meer dingen nu. Ik heb Max en Edith eerder verteld van de ochtend erna. Toen zij me voorstelde aan Stan. Maar dat is anders gegaan.'
Heel snel wisselde Jocelyn een blik met Max en Edith. Ze zag hen beiden knikken en richtte zich weer op de jongen tegenover haar. 'Richard, je mag het vertellen als je wilt.'
'Ik weet zijn echte achternaam. Ze zei me dat … '
Jocelyn merkte de aarzeling bij Richard en zag de blos die op zijn wangen kwam. Ze hoopte dat de uitleg die ze daaraan gaf de juiste was toen ze zei: 'Gebruik haar woorden, Richard. Het zijn niet die van jou. Je herhaalt alleen maar dat wat jij gehoord hebt.'
'Ze zei me dat hij Stanley Petursson Williams heette en de bastaard van hem … en … die … blonde slet was. En later heb ik het paspoort van Stan ook gezien. Het lag ergens in de woonkamer. Ik wist niet dat het een paspoort was toen. Ik dacht dat het een boekje was. Ik zag een babyfoto en zijn naam.'
Jocelyn draaide zich opnieuw om in de richting van de bank. Ze zag het teken dat Max gaf en wist dat het voor hem allemaal voldoende informatie was. 'Voor nu is het voldoende, Richard. We stoppen nu echt. Haal een paar keer rustig adem waarbij je je heel goed concentreert op dat wat de ademhaling met je doet. Voel het op en neer gaan van je buik. Het uitzetten en weer krimpen van je longen. Richt je alleen nog daarop. Laat al het andere van je aflijden. Er is niets anders dan je ademhaling die je kunt gebruiken als een anker. Een anker dat ervoor zorgt dat je niet langer naar het verleden terug wordt gezogen zoals we zo-even wel heel bewust hebben gedaan. Nu is dat niet langer nodig. Vertrouw op je ademhaling. Vertrouw op je anker. En als je het eraan toe hebt, open dan je ogen.'
De diepe ademhaling voelde, ondanks dat er even wat meer pijn was, heel erg goed. Richard was blij dat hij alles uit het verleden los mocht laten. Tranen rolden over zijn wangen en toen … toen voelde hij armen die om hem heen werden geslagen. Het waren de armen van Edith en van Max en het maakte hem zo warm van binnen en tegelijkertijd moest hij zo hard huilen. Het verleden deed hem pijn en ook de waarheid over dat verleden dat nu gedeeltelijk was onthuld en tegelijkertijd nog zo heel veel vragen opriep.
'Probeer echt alles los te laten, Richard. De vragen die je nog hebt, laat ze voor wat ze zijn nu. Als je het wilt, kunnen we later altijd eens verder kijken. Jij en ik. Max heeft notities gemaakt en zet daarmee anderen aan het werk. De waarheid zal boven tafel komen ook zonder dat jij je er hoofdbrekens om maakt. Laat het los. Het is beter dat het niet jouw taak is om erover na te denken en je zorgen over te maken. Jij hebt een andere taak. Je weet dat je als eerste voor jezelf moet zorgen. Zorg dat je herstelt. En je tweede taak is de zorg voor Stan. Hij heeft je nodig.'
'Ja, dat weet ik,' klonk het snifferig. 'Maar kun je hier echt iets mee, Max?'
'Ja, zeker wel. De strenge winterperiode die je noemde moet te vinden zijn. Uit Stans paspoort en geboorteakte wist ik zijn geboorteplaats al en met de naam die jij ons nu gegeven hebt moeten er dingen boven water kunnen komen. Iemand van vlees en bloed, zoals de door jou genoemde Joyce Williams, moet te vinden zijn.'
'De onderzoekbureaus waar je me over vertelde.'
'Neem van mij één ding aan, Richard,' zei Jocelyn, 'als je voor Max mag werken dan moet je goed zijn in je vak.
'Max?'
'Ja?'
'Ik moet loslaten. Kan niet anders dan loslaten.'
'En dat is goed in jouw situatie,' deelde Jocelyn haar mening in een poging de jongen te ondersteunen
Max had vaak aan een half woord voldoende en dacht dat hij de opmerking van Richard volledig begreep maar toch vroeg hij om een toelichting.
'Ik bedoel … als ik moet loslaten … en dat moet ik … dan lijkt het me beter als ik helemaal niets weet. Pas als jij alles op een rijtje hebt, dan wil ik het weten. Of … nou ja … zodra jij denkt dat het goed is om met antwoorden te komen, dan moet je dat doen.' Hij keek Max aan en zag hem knikken. Ook van Jocelyn en Edith kreeg hij een bevestigend knikje. Zo voelde het goed voor hem. Deze drie mensen waren heel waardevol voor hem, zo wist hij maar al te goed. En hij wist ook dat hij hen nog vaak genoeg nodig zou hebben. Hij haalde een hand langs zijn ogen en nam daarna de tissues aan die Edith hem aanreikte. 'Ik was heel sceptisch vooraf. Had gedacht dat zoiets als Max mij omschreven had gewoon niet mogelijk was. Je dingen herinneren die diep weggestopt zijn in je eigen geheugen.'
Jocelyn lachte. 'En dat allemaal zonder hocus pocus!'
'Ja. Gewoon door met elkaar te praten. Niets bijzonders eigenlijk.'
'Dat is het. Helemaal niets bijzonders.'
Tot de volgende keer…
Reacties zijn van harte welkom op de site waar dit verhaal legaal geplaatst is maar ook via mijn e-mailadres: lucky_eye2@yahoo.co.uk
©Lucky Eye, juni 2017
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de houder van het auteursrecht.