Een uit de kluiten gewassen kerstkindje, deel 1.
Chris:
Het is kerstvakantie. Sammie en ik hebben onze eerste vier maanden aan de universiteit er op zitten. Morgen hebben we de reünie van onze oude klas op de middelbare school. We zijn in de tussenliggende periode soms nog wel klasgenoten tegengekomen die ook op dezelfde universiteit studeren, maar Sammie en ik verheugen er ons alle twee op om de hele klas weer samen te zien. Nou ja, niet de hele klas, want één klasgenoot zal niet aanwezig zijn. Die zit in het buitenland.
Na onze zomervakantie in Rome en Napels, waar ook de tweeling uit Rome met ons mee naar toe is gegaan, hadden we nog een paar weken vrij voordat we aan de universiteit moesten beginnen.
We hebben een heel goede start gemaakt op de universiteit, ik bij de afdeling psychologie, Sammie bij de afdeling orthopedagogiek. We hebben de eerste kennismakingsweek op een plezierige manier doorgemaakt. We zaten alle twee in leuke groepen met leuke eerste- en ouderejaars. Gelukkig geen zuipfestijnen, daar voelen we helemaal niets voor en we vinden het ook niet nodig. Waarschijnlijk zijn we daar te serieus voor. Gelukkig merkten we dat nogal wat jaargenoten van ons die we leerden kennen er ongeveer hetzelfde over dachten.
Na de kennismakingsperiode begon het echte werk. Studeren aan een universiteit is wel iets anders dan studeren op een middelbare school. Er ligt veel meer nadruk op eigen verantwoordelijkheid. Onze universiteit werk op de manier van ‘probleemgestuurd leren’ wat betekent dat je heel veel eigen initiatief moet nemen. Sammie en ik zijn daar heel blij mee, maar in de groepjes waarin we soms moeten samenwerken zitten ook studenten met een andere instelling. Ik zou onze instelling serieus willen noemen, sommige anderen zijn meer voor ‘leve de lol’ en dat betekent dat zij veel meer tijd besteden aan uitgaan dan aan studeren. Dat merk je in de werkgroepjes: daar zijn ze niet, of ze doen niet wat afgesproken is. Dat heeft in het begin wel wat problemen opgeleverd. Sammie en ik hebben daar best wel veel over gesproken, omdat we er ook last van hadden. We zijn er op uitgekomen dat de enige oplossing is: bespreekbaar maken. En dat hebben we gedaan. Dat waren geen plezierige gesprekken, maar gelukkig waren we in de groepjes met meer mensen die onze ergernis deelden en daarom ook onze mening hadden. Uiteindelijk is het werkbaar geworden: als medestudenten niet komen en niet meewerken, beschouwen we ze als uit de groep gezet. Kan iemand een keer niet, dan meld je dat in de groepsapp met de reden waarom. Dat is geen enkel probleem. En zo doen we het nu. Er zijn al 2 personen diverse groepen ‘uitgezet’ op deze manier.
Verder voelen wij ons alle twee als een vis in het water met de vakken die we hebben. Sommige vakken hebben we bovendien alle twee en zelfs één bij dezelfde docent en daar kunnen we ook met elkaar over praten.
We hebben ook nog steeds contact met Karel, de orthopedagoog van de Raad voor de Kinderbescherming, waar Sammie snuffelstage bij heeft gelopen en met Louise, de psychologe, bij wie ik datzelfde heb gedaan, toen we net eindexamen hadden gedaan. Zij hebben nog een paar keer een beroep op ons gedaan om eens met een jongere te praten die aangemeld was bij de Raad voor de Kinderbescherming en waar zij lastig contact mee kregen. Dat wij leeftijdsgenoten, of bijna leeftijdsgenoten zijn, kan soms heel veel schelen.
Sammie had contact een jongen, 16 jaar, die was gaan zwerven omdat zijn ouders, alle twee zwaar verslaafd aan drugs, hem het huis uit hadden gezet en hij niet wist waar hij naar toe kon. Hetzelfde liedje als zo vaak: zijn ouders accepteerden niet dat hij homo is en vonden dat hij hun zoon niet meer was en ze het beetje geld dat hij kostte, hij werd al tijden behoorlijk aan zijn lot overgelaten, beter aan drugs, dus voor zichzelf, konden gebruiken. Tim, zo heet de jongen, wilde niet praten, bang als hij was dat hij in een internaat terecht zou komen. Hij onttrok zich als het even kon aan de medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, die probeerden het probleem op te lossen. Tot dit keer Louise Sammie inschakelde. Sammie vertelde zijn verhaal en vertelde dat hij in een internaat had gezeten. Tim werd geïnteresseerd en begon te vragen.
Uiteindelijk heeft Sammie Tim een keer meegenomen naar ‘zijn’ internaat. Daarna heeft Sammie Tim mee naar huis genomen. Daar heeft Tim nog een hele tijd met Sammie en mij zitten praten. Hij heeft ook bij ons gegeten. Ons aanbod om te blijven slapen wees hij af: nog meer van onze gastvrijheid gebruik maken vond hij te veel van het goede. Uiteindelijk heeft mijn moeder hem overtuigd en is hij twee nachten blijven slapen. Daarna kon hij door een gelukkige samenloop van omstandigheden twee weken in de noodopvang terecht, door mijn vader via de Jeugdwet geregeld, waarna er een plekje in hetzelfde internaat was waar Sammie gezeten had. Tim pakte toen ook de lijn met school weer op. Gelukkig wil hij met ons contact houden. Hij komt soms langs en blijft soms eten. Tim blijkt een heel leuke jongen te zijn, heel erg serieus, best goed op school, hij doet een opleiding voor natuurbeheer en hij weet waanzinnig veel van dieren en planten. Als je hem zo meemaakt zou je niet zeggen dat hij uit zo’n probleemgezin komt. In het internaat heeft hij inmiddels zijn draai gevonden.
Tim was een heftige contact dat Sammie via de Raad heeft gehad. De andere contacten waren op één na minder heftig en meer om een opening te maken voor een gesprek met Karel of Louise. Eén situatie was ontzettend triest. Het was een meisje van 14, dat in handen was gevallen van een loverboy en bij een inval door de politie in een sekshuis daar was aangetroffen met nog 2 andere minderjarige meisjes. Omdat ze niet wilde praten had de politie haar in een opvanghuis ondergebracht. Daar liep ze weg en na een paar weken werd ze weer door de politie opgepikt, waarna ze via de Raad en de kinderrechter in een gesloten instelling werd ondergebracht vanwege de kans dat ze wéér weg zou lopen. Maar ze wilde absoluut niet praten. In de instelling zonderde ze zich helemaal af. Louise heeft toen mij gevraagd met haar te praten.
Dat is het meest trieste gesprek geweest dat ik tot nu toe in mijn leven heb gevoerd. Marjan, zo heette ze, had een jeugd gehad die je niemand toewenst. Sammies jeugd was vreselijk, maar dit was nog een paar graadjes erger. Ze was heel jong al door haar vader verkracht, wat jaren door is gegaan. Niet alleen door hem, maar ook door ‘vrienden’ van hem, of mannen die hem er voor betaalden. Soms door meerdere mannen direct achter elkaar. Daarna liep ze tegen een heel leuke jongen aan, die heel veel aandacht voor haar had. Ze was toen 12 jaar. Na een tijdje werd de aandacht afhankelijk gemaakt van meewerken: de leuke jongen bleek een loverboy te zijn. Toen ze voor het eerst opgepakt werd was dat al twee jaar aan de gang. Ze was al die tijd niet meer naar school geweest. Haar vader en moeder leken haar niet te missen: ze hadden haar in ieder geval niet als vermist opgegeven. Marjan zag het hele leven niet meer zitten. Ze heeft wel haar hele levensverhaal aan mij verteld, maar alles wat ik of Louise, die het later van mij overnam, probeerde om haar een beetje perspectief en een positief beeld voor de toekomst te geven liep op niets uit. Eigenlijk wilde ze alleen maar dood. En dat is later ook gebeurd. Ze heeft nog geen maand na de paar gesprekken met mij in het gesloten huis waar ze zat zelfmoord gepleegd. Ik ben naar de crematie geweest, samen met Sammie en met Louise, die mee was gegaan voor ons. Haar ouders waren er niet eens. Ik was daar echt helemaal kapot van. Ik had met haar gepraat, een paar keer, met de bedoeling haar te helpen. En dan gebeurt er dit, nota bene in een tehuis waar men ook probeerde haar te helpen.
Ik heb daar heel veel over gesproken met Sammie, met mijn ouders en met Karel en Louise. Uiteindelijk hebben Sammie en ik besloten dat we het ook hiervoor doen, onze studie. Om te proberen ook jongeren te helpen die al zo veel ellende hebben meegemaakt dat het ons allemaal niet meer lukt hen een beetje hoop op een betere toekomst te geven. En als dat zo is en je hebt gedaan wat je kon, dan moet je dat accepteren. Hoe vreselijk ook.
Ik hoop niet dit soort situaties heel vaak mee te gaan maken. Gelukkig staan er ook goede ervaringen tegenover zoals met Tim.
Ondanks alles ervaren Sammie en ik deze gesprekken als heel motiverend voor onze studie. We hopen nog een heleboel te leren om in de toekomst nog beter te kunnen helpen.
Als we op de eerste vier maanden van onze studie terugkijken zijn we heel tevreden.
De kerstreünie van onze oude klas houden we weer bij onze ex-klasgenoot die in het buitengebied woont en heel veel ruimte heeft. We hebben weer afgesproken allemaal te blijven slapen, zodat we er nog een hele ochtend aan vast kunnen knopen.
Het is heel leuk alle klasgenoten op één na, weer bij elkaar te hebben. Per slot van rekening hebben de meesten van ons zes jaar dag in dag uit met elkaar opgetrokken. Alleen Sammie is er in het laatste jaar pas bijgekomen, maar die hoort ook echt helemaal bij de klas vindt iedereen. De meesten hebben een goede studiekeuze gemaakt. Eén klasgenootje heeft besloten een andere studierichting te gaan doen. De studie natuurkunde waar ze voor had gekozen valt haar zwaar tegen: het is nog heel veel wiskunde en dat zal het ook blijven, heeft de studiebegeleider haar verteld. Ze gaat nu switchen, maar ze weet nog niet wat ze wel wil gaan studeren. We hebben heel veel met haar gepraat, maar ook wij kunnen haar met haar keuze niet helpen, helaas.
We hebben heel gezellige dagen, we beginnen vlak na de lunch op zaterdag en stoppen na de lunch op zondag, Iedereen heeft het nodige meegebracht voor het eten, of heeft drinken meegebracht. Alles is heel ontspannen en ook het met elkaar in één heel grote ruimte slapen is heel gezellig.
Voor Sammie en mij is dit een heel bijzondere kerst, want wij kennen elkaar nu precies één jaar. We zijn nog net zo verliefd als een jaar geleden. En we zijn nog meer naar elkaar gegroeid. Soms hebben we wel wat strubbelingen. Sammie ergert zich wel eens aan mij en ik erger me ook wel eens aan Sammie. We hebben er een heel goede gewoonte van gemaakt dat meteen met elkaar te bespreken. Dat betekent dat we niet lang met die ergernis rondlopen en dan elkaar kunnen helpen er iets aan te doen.
We hebben veel en heel lekkere seks met elkaar. Stapje voor stapje zijn we steeds meer gaan doen. We voelen ook heel goed van elkaar aan wie waar zin in heeft. Dat Sammie lichamelijk nog het meisje is dat hij niet wil zijn is in dat jaar geen probleem gebleken: ik kan Sammie heerlijk klaar laten komen. En ik doe gewoon of hij een jongen is. Ook met hoe ik de dingen benoem. We hebben het ook wat betreft seks heel erg met elkaar getroffen.
Twee dagen na de klasse reünie is het Kerstmis. Het programma is als elk jaar, ook met de maaltijden, die we samen maken. Ook dit jaar verzorgen Sammie en ik op kerstavond weer een diner. We hebben het menu al lang tevoren vastgesteld en doen het dit jaar op een bijzondere manier: met allemaal gerechten die in Rome met Kerstavond traditioneel worden gegeten.
Sammie en ik hebben al een paar keer besproken of het misschien een goed idee zou zijn Tim met Kerstmis uit te nodigen. Tim heeft het best wel naar zijn zin op het internaat, maar de Kerstdagen zijn voor iemand die er nog niet zo lang is best wel lastig. Toen we het onder het eten ter sprake brachten zei mijn moeder: “Ik vroeg me al af wanneer jullie met die vraag zouden komen. Natuurlijk is Tim met Kerstmis hier welkom. Hij komt regelmatig al even langs en als hij wil mag hij hier met Kerstmis komen logeren.” Na die heldere boodschap zijn we Tim op gaan zoeken, want Sammie wil toch met enige regelmaat Susan op de hoogte houden hoe het met hem gaat. Dat was nu mooi te combineren. Tim reageerde dolblij en zei meteen ja. Daarna hebben we hem verteld hoe wij Kerstmis vieren en dat zag hij helemaal zitten. Alleen meekoken, dat wist hij nog niet en voor ons was dat helemaal ok.
Tim komt de dag voor Kerstmis voor de lunch naar ons toe. Hij zal de dag na tweede Kerstdag weer naar het internaat teruggaan. We hebben afgesproken hem samen op de fiets op te gaan halen. Sammie heeft namelijk een cadeautje gekocht voor Susan vanwege het feit dat hij nu één jaar weg is. Dat was echt iets belangrijks voor hem: hij heeft er lang over nagedacht en uiteindelijk zijn keus laten vallen op een heel mooie ketting met het yin en yang symbool als hanger waarin hij op de achterkant heeft laten graveren: ‘Dank voor alles, Sammie’. Mijn moeder vond hem ook schitterend. En zo gaan we de dag voor Kerstmis in de loop van de morgen naar het internaat. Susan heeft dienst, dat weten we van Tim. We zoeken eerst Tim op, op zijn kamer. Tim heeft al een tas gepakt met kleren voor een paar dagen. En, vertelt hij trots: ik heb ook cadeautjes voor jullie gekocht. Wij kijken hem wat vermanend aan: we hadden afgesproken dat hij dat niet zou doen. Maar trots vertelt hij dat hij dat heel leuk vond en dat Susan hem er mee heeft geholpen!
Ik moet stiekem lachen om Tim. Hij is een heel andere jongen geworden dan de jongen die ik ontmoette na het eerste gesprek dat Sammie met hem had. Niet alleen is hij inmiddels 17 jaar geworden, hij is ook een stuk zelfverzekerder geworden. Ook al is het internaat niet een echt ideale situatie voor hem, het heeft hem toch wel veel kansen gegeven te groeien. Net als bij Sammie.
Sammie:
We zijn weer op ‘mijn’ internaat, om Tim op te halen. We zoeken hem op, op zijn kamer en als we elkaar een welkomstknuffel geven valt het me weer op hoeveel Tim in die paar maanden dat ik hem nu ken is veranderd. Van de wat schuwe jongen die ik moest proberen aan de praat te krijgen is hij nu een best zelfverzekerde knul geworden, die weet wat hij wil. Dat blijkt als hij zijn spullen pakt voor de paar dagen dat hij blijft logeren. “Wat heb jij allemaal in die tas zitten?” vraag ik verbaasd, als hij zijn grote volle tas pakt. “Mijn kleren en zo voor een paar dagen en Kerstcadeautjes voor jullie allemaal” meldt hij trots. “Maar we hadden toch gezegd dat dat niet hoefde?” reageer ik. “Maar niet hoeven betekent toch niet: niet mogen?” reageert Tim lachend. Ik geef hem een speelse duw en zeg: “Je hebt gelijk, je maakt me heel nieuwsgierig!”
Daarna lopen we alle drie naar de kamer van Susan. Die zit daar een rooster in elkaar te knutselen met een moeilijk gezicht. Als ze 'binnen' heeft geroepen en ons ziet binnenkomen begint ze te zuchten: “Gelukkig, deskundigen die mij kunnen helpen het rooster rond te krijgen.”
"Vergeet het maar.” reageer ik. “Maar ik hoop wel dat we je komen opvrolijken!”
“Nou, daar is heel wat voor nodig, want ik krijg dat stomme rooster voor volgende week niet rond. Mag ik jou niet voor een keer tot groepsleider benoemen, Tim, dan kan je met de Kerstdagen helpen.”
“Nou, dat kan je mooi vergeten, Susan, ik heb mijn tas gepakt en kom me juist afmelden.”
“Jij laat me dus ook al in de steek, net als Sammie vorig jaar.” reageert Susan.
“Daar wilde ik het net over hebben.” zeg ik. “Ik ben nu een jaar weg en daar wil ik eigenlijk wel even bij stilstaan. Ik heb iets voor jou.” En ik laat het pakje zien.
Susan kijkt heel verbaasd. “Ik moet nog jarig worden, Sammie, dat weet je. Hoe zo nu een pakje?”
“Als herinnering aan één jaar zonder jou!” zegt ik met een uitdagende blik.
“Ben je dan zo blij dat je van me af bent?” reageert Susan lachend.
“Neen, ik ben je dankbaar voor wat je allemaal de jaren ervoor voor me hebt gedaan en dat wil ik je laten weten. Met een kleinigheid, waarvan ik hoop dat je het mooi vindt”
Ik geef het pakje aan Susan die er verbaasd naar kijkt. Ze bekijkt het aan alle kanten, kijkt mij aan. Ik heb zichtbaar pret en ze begint het pakje dan open te maken. Er komt een juweliersdoosje uit. Dat maakt ze open en ze slaat verbaasd haar vrije hand voor haar mond. “Maar Sammie, wat heb je nu gedaan?” stamelt ze.
“Mijn dank omgezet in iets dat je hopelijk mooi vindt” reageer ik lachend.
Susan haalt de ketting met hanger uit het doosje en kijkt er naar. “Mooi?” vraag ik. “Hij is schitterend.” stamelt ze. Ik denk dat ik alleen maar meer begin te glimmen. “Kijk eens op de achterkant!” zegt ik dan. Susan draait de yin en yang hanger om en leest de tekst. Ze loopt op mij toe, zoent me op mijn voorhoofd en zegt: “Hij is heel, héél erg mooi, Sammie. Dank je wel. Ik zal hem in ieder geval altijd met Kerstmis dragen, dat beloof ik!”
Ik glunder, zeg niets, ik glunder alleen maar.
Chris en Tim bekijken de ketting met hanger als Susan hem naar hen omhoog houdt. Chris heeft hem al gezien, maar Tim bekijkt hem, leest de tekst en zegt dan: “Ik hoop dat ik je binnenkort ook zo’n cadeautje kan geven.”
“O, jouw tijd komt ook wel, Tim, dat weet ik zeker.” reageert Chris.
We nemen afscheid van Susan en fietsen naar huis. Tim begroet de ouders van Chris en we gaan met hem naar de logeerkamer. “Hier mag je de komende dagen weer slapen, je kent de kamer. De rest van de tijd gaan we leuke dingen doen.” zeg ik.
We gaan beneden thee drinken, de theepot met kopjes en de schoteltjes voor de Panettone staan al klaar. “Ik moet je wel waarschuwen, Tim” zeg ik. “Na een paar dagen hier ben je vast en zeker kilo’s aangekomen.”
Na de thee gaan Chris en ik met het kerstavonddiner aan de gang. Tim geeft aan dat hij wel snijwerk en andere simpele dingen wil doen en dus zetten we hem aan het werk. We hebben een heel lekker menu met traditionele Kerstgerechten uit Rome samengesteld. We hebben 4 gangen en daarom besloten kleine porties klaar te maken.
We beginnen met een stracciatella soep, een bouillon met erdoor geklopt ei gemengd met Parmezaanse kaas, nootmuskaat en stripjes citroenschil. Dat is de antipasto.
Als primo hebben we gekozen voor cannelloni, pasta buizen, best wel groot, die we vullen met ricotta, dat is een speciale smeerbare romige kaas en met spinazie.
Daarna komt de secondo, met lamsvlees, koteletjes, uit de oven met veel rozemarijn, waar ook aardappel bij gebakken wordt. In stukjes. Als groente een frisse tomatensalade.
En dan als dolce een stukje Panettone.
Voor Tim zijn dat allemaal nieuwe dingen en hij kijkt zijn ogen uit. Hij weet ons heel goed te helpen en maakt de aardappelen, de geklopte ei met ingrediënten klaar en hij maakt het mengsel van ricotta en spinazie. We bereiden het zo voor dat we alles redelijk snel op tafel kunnen krijgen, de lamskoteletjes met aardappelen garen we alvast in de oven om het daarna in de oven warm te kunnen houden.
Ik heb het afgelopen jaar heel veel van Chris en zijn ouders op kookgebied geleerd en kook de laatste tijd best wel regelmatig alleen, voor ons allemaal, als Chris of zijn ouders niet kunnen. Ik vind het heel leuk om te koken.
Als ik zie dat Tim met verbazing ons bezig ziet leg ik hem uit dat ik er een jaar geleden ook zo tegenaan heb gekeken. “Koken leer je snel, alleen niet op het internaat.” voeg ik nog toe.
“Het lijkt me heel leuk” zegt Tim.
“Dat is het ook” reageert Chris.
Als we klaar zijn is het ook bijna tijd om te eten.
We dekken de tafel in de keuken, daar kunnen we makkelijk met zijn vijven zitten.
We dekken de tafel bovendien heel feestelijk, met een kersttafelkleed en kaarsen op tafel. We zetten ook wijnglazen bij ieder bord.
“Jullie zijn al 18, jullie mogen drinken, ik mag dat nog niet, nog een klein jaar.” zegt Tim.
“Mijn ouders gaan daar heel ontspannen mee om, hoor.” verzekert Chris. “Als jij wijn wilt proberen, krijg je gewoon wijn.” voegt hij toe.
“Ik heb wel wijn gedronken,” reageert Tim “in de periode dat ik rondzwierf, vooral om warm te worden en warm te blijven. Ik kan niet zeggen dat ik het toen lekker vond.”
“Hangt ook van de kwaliteit van de wijn af.” reageert Chris.
“Voor mij was het ook wennen, toen ik hier kwam wonen. Ik had nauwelijks wijn gedronken.” voeg ik toe.
“Ik ga het proberen, misschien vind ik het nu wel lekker!” reageert Tim.
Als het etenstijd is roepen we de ouders van Chris. Chris’ moeder was wel eens komen kijken, maar zag dat we het wel redden, zoals gewoonlijk en is toen eigen dingen gaan doen.
Het is heel gezellig aan tafel. We halen nog wat vooral leuke herinneringen van vorig jaar op.
Als we net met de pasta klaar zijn gaat Tim zijn telefoon. Verbaasd kijkt hij op. “Zo vaak gaat mijn telefoon niet.” zegt hij. Chris’ vader zegt: “Neem hem maar op.” Tim wordt een beetje rood, kijkt toch wie het is en zegt: “Het is mijn zusje.”
Hij neemt op terwijl Chris en ik elkaar wat verbaasd aankijken. Wij wisten niet dat Tim een zusje had.
Tim luistert heel lang. Hij zegt alleen maar dingen als “O’, “Ja”, “Neen toch”, “Serieus?”, of: “Echt?” en zegt dan: “En hoe nu verder?” Na weer een tijd stilte van de kant van Tim zegt hij: “Dat weet ik niet zo één twee drie. Ik moet even nadenken en hier overleggen. Mag ik je zo terugbellen?”
Hij verbreekt de verbinding en kijkt ons lichtelijk in paniek aan.
“Wat is er aan de hand Tim?” vraagt de moeder van Chris.
“Ik wist niet dat je een zus had” voegt Chris er aan toe.
Tim kijkt ons nog steeds in paniek aan.