Over de Grens - Familiebezoek

[Jablan]

Toelichting in het reactiedeel

Over de Grens - Familiebezoek
Zaterdag 15 juni 2013

Mark wordt ergens van wakker en heeft een moment nodig om te ontdekken waarvan. Hij heeft het warm, de smaak van gedroogde vijgen in zijn mond en zweet een klein beetje. De reden daarvoor is snel gevonden. Tessa en Thomas liggen nog half tegen hem aan, ongeveer zoals ze gisteravond in slaap zijn gevallen. Tessa ademt heel langzaam, is nog ver weg in dromenland en als hij met de rug van zijn hand een zweetdruppel van zijn andere schouder wil wegvegen, ontdekt hij speeksel. Daar heeft iemand in zijn slaap gekwijld. Over zijn hoofd heen, op de tast, vindt hij de doos met zakdoeken. Opgelost.

Zodra hij zijn arm weer onder het dekbed wil leggen, komt er beweging in Thomas. Met een zachte kreun glijdt een hand over Marks buik, voelt hij een ochtenderectie tegen zijn heup en een kaak op zijn schouder, gevolgd door een zoen in zijn hals. Thomas is half wakker en zoekt op de tast Tessa, zijn hand vindt een rustplek onder haar borsten. Mark vindt het heerlijk om zo langzaam wakker te worden en probeert zijn andere arm onder het dekbed vandaan te halen om Tessa meer ruimte te geven. Ze rolt nog iets dichter naar hem toe, waardoor hij glimlacht. Onder haar oogleden bewegen de ogen al. Het duurt niet lang meer, voordat ze alledrie wakker zijn.

„Ik hoor je denken,“ fluistert Mark en zoekt oogcontact met Thomas, die zonder stem praat, „Hm. Volgens mij hebben we dezelfde gedachte.“

„Morgen,“ reageert Tessa op hun bewegingen om daarna haar ogen te openen, de twee gezichten naast haar te ontdekken en loom te glimlachen, „Lief.“

„Jij ook,“ klinkt Thomas ineens als schuurpapier. Zijn stem moet nog wakker worden en ze blijven rustig liggen. Twee minuten later is Tessa echt wakker, „Denk eens hardop!“

„Je borsten,“ geeft Mark het onderwerp aan, waarop Thomas kort lacht, „Ja. Ik vroeg mij net af of het gezichtsbedrog is of ze er echt iets anders uitzien dan gisteren en daarna hoe ze over een paar jaar eruit zouden zien, als we kinderen hebben.“

„Yo,“ grijnst Mark volkomen tevreden. Tessa beweegt haar schouders en giechelt, „Ik hoop nog net zo als nu. Zijn ze groter?“

„Ze lijken in elk geval wat groter, ook mooier,“ mompelt Mark.

„Helemaal waar. Niets om over te klagen, schat,“ steekt Thomas een duim op en laat daarna Mark los, rolt zich opzij onder het dekbed uit en stapt uit bed. Tessa kijkt naar hem en schiet in de lach, „Helemaal waar. Niets om over te klagen, schat!“

„Yo,“ valt Mark hun vriendin bij, „En lekker.“

Thomas grijnst, beweegt zijn heupen nog een keer en trekt de gordijnen half open, „Wat gaan we vandaag doen?“

„Het liefste niets,“ geeuwt Mark om daarna rechtop te gaan zitten. Tessa volgt zijn voorbeeld en trekt het dekbed mee omhoog. Thomas schuift weer terug in bed, leunt tegen hem aan, terwijl Tessa zoekend rondkijkt en een tablet pakt. Iets later komt de conclusie, „Het kon slechter. Alleen wat studeren vandaag.“

„Echt?“, reikt Thomas voor Mark langs om het zelf te zien. Een minuut later glimlacht hij, „Je bent wat vergeten. Karin en Jeroen komen langs ... en Wouter vraagt of we al wakker zijn en of we nog koffie hebben.“

Mark bromt wat, waarop Tessa hem over zijn wang streelt, „Arme jongen.“

Mark imiteert een spinnende kater en Tessa lacht zacht, „Wouter had ook al hier in de slaapkamer kunnen staan. Wil je hem texten, dat we in de grote keuken ontbijten?“

„Goed,“ beweegt Thomas zijn hand over het scherm en legt daarna het apparaat weg, „Nog even, dan echt opstaan.“

Mark legt zijn arm over Thomas’ schouder.

*

Een half uur later – ‘nee, we stinken, eerst douchen en schone kleren’ – opent Tessa de deur van de grote keuken. Ze zijn de laatsten, zelfs Bart en Denise zitten al aan tafel. Wouter springt van zijn stoel en vliegt met een stralend gezicht op Tessa af. Mark steekt een hand op als algemene groet en loopt door, gaat bij Willem op schoot zitten, die hem met beide armen om zijn middel vasthoudt en navraagt, „Heb je ons zo gemist?“

„Toch wel,“ geeft hij toe, „Maar je hoeft mij niet te voeren.“

„Fijn om te weten,“ lacht Igor en snijdt een stuk appel af, prikt het op een vork en houdt het Mark voor, die toehapt. Ontbijten kan zo gemakkelijk zijn.

„Gefeliciteerd,“ zingt Tessa en knuffelt Wouter tegelijk plat. Mark kijkt naar Thomas, die zijn schouders ophaalt, „Hij is geslaagd. Met alleen tienen op zijn eindlijst.“

„Oh. Saai,“ gaat Mark mee.

„Je hebt er vreselijk hard voor gewerkt,“ vindt Robin, maar Wouter kan niet reageren, omdat iedereen hem wil feliciteren. Eerst daarna komt een reactie, „Bedankt. Vrijdag over twee weken is de diplomauitreiking. Hebben jullie zin om daarbij te zijn?“

„Natuurlijk, jongen,“ meldt Bart zich om vervolgens zijn vriendin aan te kijken, „Wat staat er eigenlijk in de agenda?“

„We gaan toch al die kant op. Het is het laatste weekend van juni, dan gaan we barbecueën in Nederland,“ kent Denise de planning uit haar hoofd, „Wouter, heb jij nog veel spullen voor hier?“

„Daar ben ik nog helemaal niet mee bezig,“ schudt Wouter zijn hoofd en zoekt zijn plek weer op, „Ik wilde het eerst met Robin vieren. Eindelijk klaar met school.“

Hoewel hij wat verlegen overkomt, lacht iedereen. Tessa steunt hem, „Terecht. Je hebt nog de hele zomer om te verhuizen.“

Mark probeert de twee wat beter te bekijken. Iets klopt niet in het plaatje. Wouter ziet er goed uit, vooral heel tevreden. Net zoals de anderen aan tafel inclusief hijzelf zich lijken te voelen. Werkelijk uitgeslapen komt niemand op hem over. Het is Robin, die dubbele signalen afgeeft.

„Je bent erg stil, Robin,“ hoort Mark schuin achter zich, terwijl de twee handen op zijn buik hem heel even steviger vasthouden, dan verhuizen naar onder zijn benen. Willem tilt hem op en Mark landt op een stoel tussen de mannen, terwijl Willem zelf een plek opschuift. Robin knikt, „Eh ... ja ... ik heb er gisteravond al met Wouter over gehad en ... en ...“

„Robin wil ontslag nemen,“ legt Wouter een arm om zijn vriend.

„Wat?“, piept Denise totaal verrast. Robin blijkt het de laatste maanden minder naar zijn zin te hebben op zijn werk, een praktijk voor fysiotherapie. Om minder patiënten door te verwijzen, heeft hij meer certificaten nodig en dat betekent korte, aanvullende opleidingen volgen, die vaak in het weekend vallen. Bovendien geeft een redelijk nieuwe collega steeds vaker blijk van verboden, bruine standpunten – ‘zeventig jaar geleden zou hij als een gewetenloze beul in een concentratiekamp hebben gewerkt’ – en ook onder de patiënten ziet hij een verschuiving naar stevige mannen met extreme sympathieën. Of extreme testosteronbundels met stevige voorkeuren. Verder studeren en daarna ook als manueel therapeut, ergotherapeut, natuurgenezer of motorisch therapeut mogen werken, geeft Robin meer mogelijkheden met succes een eigen praktijk te starten.

Na deze openbaring is het stil en de koffie van iedereen koud geworden. Bart neemt het op zich om dat dagelijkse probleem op te lossen. Thomas, Tessa en Mark kijken elkaar ondertussen aan. Ze denken na over een oplossing, terwijl Denise het relaas van haar broer nog moet verwerken. Mark voelt aan de blikken van de andere twee, dat ze op hem wachten en hij besluit op Bart te wachten. Pas wanneer die weer met een dienblad vol dampende mokken aan tafel terugkomt, wordt het tijd om de kaarten op tafel te leggen.

„Wouter is de oplossing voor je probleem, Robin.“

„Hè?“

„Wouter trekt bij je in, toch? Dan kunnen jullie mee met onze optredens en delen jullie ook mee in de opbrengsten,“ pakt Tessa zijn opening op.

„Nou ... zo goed spelen we nu ook weer niet.“

„Dan passen we de nummers daarop aan,“ neemt Thomas het over, „Hoofdzaak is dat het leuk is en blijft om te doen.“

„En we niet doof worden,“ vult Tessa gedachteloos aan. Blijkbaar heeft haar vakdocent voor zangtechniek daar gisteren weer over gesproken.

„En als jullie meedoen, dan kunnen we langer spelen en een hogere prijs vragen. Ik heb er wel een goed gevoel bij,“ lacht Mark. Bart is ook overtuigd, „We verdienen genoeg. Met jullie erbij nog meer.“

Igor en Willem glimlachen. Toch glijdt er een schaduw over Willem’s gezicht en schudt hij kort zijn armen. Zijn vader is onrustig. Denise, Wouter en Bart praten verder op Robin in, net zolang totdat de fysiotherapeut zelf ook de voordelen ziet. Tessa begint te neuriën, waarop Willem haar dwingend aankijkt, „Alsjeblieft Tessa, dat liedje hebben we gisteren al zes keer gehoord onderweg.“

„Echt? Dat is een hele oude schlager!“

„Waar hebben jullie het over?“, vraagt Thomas zich af.

„Marianne Rosenberg, die Marleen uit haar leven zingt. Op zich een klassieker, maar er is ook een lange versie van en die werkt nog meer op mijn zenuwen. Na twee minuten is wel duidelijk, dat Marleen de aftocht moet blazen. Breek daar af met een vreselijke schreeuw. Of Marianne nu Marleen wurgt of omgekeerd, boeit niet. Één van de twee is dan definitief gegaan.“

Mark stompt Willem in zijn zij, Tessa lacht voluit en Thomas denkt met zijn mond een klein stukje open erover na, „Je hebt vreselijke ideeën, Willem. Misschien moeten we dat eens uitproberen tijdens een optreden.“

„Nee, we maken er een korte film van,“ beslist Mark, „Met de handballers rond Sebas, Leon en Pjotr als figuranten bij een zwembad en een Marleen als lijk in het water.“

„Dat is totaal fout en gaat zeker werken,“ lacht Tessa. Mark knikt, „Hou dit idee vast. Hoe was het eigenlijk in München?“

„Hm,“ begint Willem in zijn emoties te graven. Mark beseft, dat hij nog niet op het goede spoor is. De onrust van de man komt ergens anders vandaan. Igor heeft alles meer op de rij, „We zijn vooral blij weer thuis te zijn.“

„Was het zo erg?“, klinkt Tessa ineens bezorgd.

„We zijn niet voor niets een week langer gebleven,“ opent Willem, „Maar München ... Kijk, wanneer we in Zagreb zijn, heb ik het gevoel in een echte stad te zijn. De mentaliteit in München is veel meer dorps en jammer genoeg moet ik het komend half jaar daar drie, vier dagen per week zijn.“

De mannen zijn op stel en sprong naar München gereisd om een oom van Igor te begraven, die ooit samen met zijn vrouw als gastarbeider naar die stad is verhuisd. Het echtpaar heeft daar hun vleugels uitgeslagen en een compleet nieuw bestaan opgebouwd. Tot hun verdriet bleef het huwelijk kinderloos en nu ze allebei zijn overleden, heeft Igor’s familie unaniem besloten, dat hij zich over de erfenis ontfermt, want ‘je woont toch al in Duitsland’.

Deze opdracht houdt veel meer in dan simpel een huis opruimen, want de opbrengsten van een leven lang hard werken zijn geïnvesteerd in onroerend goed en in de bedrijven van vrienden en kennissen van het echtpaar. Dat was de eerste aanleiding voor het verlengde verblijf daar. Ze moesten een goede jurist vinden, die alles in kaart brengt, hen veel werk uit handen neemt en boven alles te vertrouwen is. Op een notaris- en advocatenkantoor in de stad hebben ze gelukkig er één gevonden, die op dezelfde golflengte zit als zijzelf. Het kantoor beschikt over een sterk netwerk in de regio, zodat ze geen tijd verliezen met het zoeken naar geschikte bedrijven en de juiste mensen om in de toekomst alles te beheren en bij de tijd te houden. Het grote dorp is te ver weg om alles zelf te doen.

Dwars door deze onverwachte dingen heen kreeg Willem direct na de begrafenis een paniekbericht van zijn werk. Zijn collega Anne-Marie, moeder van drie opgroeiende kinderen, was ook in de regio om de Elisabethgroep door te lichten. Met twee ziekenhuizen als belangrijkste bezit, verkeert deze groep in financiële moeilijkheden en is in korte tijd een aantrekkelijke overnamekandidaat geworden. Alleen bleek de topbestuurder het woord ‘onderhandelen’ anders in te vullen dan zij. De man stond onuitgenodigd voor haar hotelkamer met zijn broek praktisch al op de enkels. Verbijsterd over deze brutaliteit heeft zij Willem gevraagd om het over te nemen, want ‘jij bent al een halve Duitser, jij bent homo en jij bent immuun voor dit soort penispatsers’.

Zodoende is ook Willem langer gebleven om dit project op te starten. Een eerste inventarisatie bracht al zoveel afwijkingen aan het licht, dat hulp van derden zonder twijfel noodzakelijk is. Daarom heeft hij hetzelfde notaris- en advocatenkantoor een opdracht vanuit zijn werk gegeven en zij organiseren alle overige professionals, die nodig zijn om voor een appel en een ei de groep over te nemen.

Gisteren, tijdens de terugreis, heeft hij zijn collega’s in de directie over de stand van zaken op de hoogte gebracht en daarbij de focus gelegd op de voorzitter van deze groep, die behalve hofleverancier van rode cijfers ook een grossier in maîtresses en affaires is. Het type is schijnbaar alleen voor de buitenwereld is getrouwd, een echte vertegenwoordiger van de machismogeneratie. Tegelijk is Willem spontaan vergeten de excuses voor het echec in het hotel over te brengen. De bescheiden verontschuldigingen kwamen te laat en overtuigden hem niet. In zijn hoofd is de voorzitter de eerste kandidaat voor ontslag, maar dat komt te zijner tijd wel – zodra die lijst compleet is en hij een betrouwbaar overzicht van de groep heeft. Op dit moment onderschat de tegenpartij nog zijn slagkracht en daar is hij heel tevreden over. Zeker omdat hij volgende week daar niet alleen verschijnt, maar in gezelschap van een drietal artsen, die beoordelen hoe ouderwets of hypermodern met de patiënten en cliënten wordt omgegaan. Ieder zijn vak.

Onder de streep vond Willem de pogingen om hem het plaatselijke machtsnetwerk in te trekken veel interessanter. Net zoals aan de andere kant van de Alpen is het in München blijkbaar extreem belangrijk om ergens lid van te zijn. Anders ben je niemand en dat kan natuurlijk niet. De partij, de golfclub, wat goede doelen en culturele instellingen – de aanbiedingen kwamen van alle kanten en ‘vanzelfsprekend is ook uw vrouw van harte welkom’. De talrijke uitnodigingen gaven Willem soms het gevoel een wandelende bank te zijn, want natuurlijk gaat het niet om hemzelf of zijn charmante uitstraling, maar om toegang tot het geld onder zijn beheer. Een roedel wolven, dat de geur van een mals, jong, dartel hert heeft opgesnoven, is er niets bij.

„En daarom is het zo fijn weer hier te zijn. Lekker ontspannen met de simpele klussen in het leven zoals de was doen en houthakken. Wat willen jullie vanmiddag doen? Maken Igor en ik nog kans op een privéconcert?“

„Bij ons is het vandaag studeren,“ geeft Bart te kennen. Denise kijkt haar broer vleiend aan, „Zou jij de boodschappen willen doen?“

„Hebben jullie de lijst al klaar?“, pareert Wouter. Denise schudt haar hoofd en loopt door de keuken, op zoek naar pen en papier. Eenmaal gevonden begint ze te schrijven. Thomas is met zijn hoofd bij de rest van de dag, „Wouter, zou jij alle instrumenten willen ophalen? We hebben een paar nieuwe stukken om samen te spelen en alvast op te nemen.“

Wouter lacht even en rent weg. Mark schiet nog iets anders te binnen, „De handballers komen vanmiddag nog hier en ... over drie weken is in Köln Christopher Street Day. Als jullie er heen gaan, willen jullie dan Pjotr en Leon meenemen?“

Robin twijfelt, „Willen jullie zelf niet?“

„Niet echt. Wanneer wij gaan, zorgen wij alleen voor extra verwarring en ...,“ aarzelt Thomas een moment, „... oorspronkelijk was de vraag voor Willem en Igor, maar ik denk, dat we al blij mogen zijn als die twee de komende maanden om het weekend hier zijn.“

„Hé, we zitten erbij,“ protesteert Willem. Tessa knikt, „Ja, maar met wat jullie net hebben verteld, is het wel duidelijk, dat we samen met jullie secretaresses de agenda leeg moeten houden. Anders rennen jullie jezelf voorbij.“

„Jullie zijn echt lief,“ schiet Igor vol. Mark glimlacht. Tessa en Thomas hebben alles handig ontweken. Mark zelf verdraagt dit soort dagen niet, nog niet. Robin grijnst, „Dank je. Als Wouter naar Köln wil, dan nemen we die twee ook mee. Ze mogen niet alleen of wel?“

[Jablan]

„Nee, dan krijgen we hier twee hele boze vaders op bezoek,“ bevestigt Willem, „Als ik eerlijk ben ... zonder begeleiding wil ik ze zelf daar ook niet zien. Op zich kunnen ze zich goed weren, maar het wel jongens van zestien en zeventien. Het is genoeg als de rest van de wereld ziet, dat ze echt jong, mooi en heel sterk zijn. Voor Leon en Pjotr hoort zoiets een feestdag te zijn.“

„Duidelijk,“ begrijpt Robin wat er van hem en Wouter wordt verwacht. Mark mist de entourage van de jongens in het verhaal en neemt zich voor daar later bij Robin op terug te komen. Want de buitendeur gaat open en Karin komt binnen, gevolgd door Jeroen, „Iedereen hallo!“

„Wat zijn jullie vroeg!“, staat Mark op en loopt naar zijn ouders met Thomas en Tessa op zijn hielen. Zijn moeder is vandaag in koningsblauw gekleed met roodkoper haar, zijn vader in lichte vrijetijdskleding. De begroeting is warm, hartelijk en eindigt ermee, dat Karin hem op een armlengte afstand houdt, „In het echt zie je er beter uit dan op een scherm, Mark. Het is goed om je zo te zien.“

Mark zwijgt met vrolijke ogen. Hier hoeft hij niets op te zeggen. Karin laat hem los en kijkt rond, „Waren jullie nog aan het ontbijten?“

„Hallo Karin, Jeroen,“ vindt Igor een begroeting belangrijker. Karin lacht, „Natuurlijk. Hallo Willem, Igor, Robin, Denise, Bart. Waar is Wouter?“

„Hij is alles aan het voorbereiden, zodat we vanmiddag in de woonkamer samen kunnen spelen,“ reageert Bart. Karin reageert even verbaasd, „We hadden wel gehoopt op, maar niet gerekend met een optreden van jullie. Leuk.“

„Het duurt nog even. Eerst wordt er nog ingekocht,“ geeft Igor aan, „Maar ga zitten. We ruimen zo wel op.“

„Moment,“ gaat Karin achter Willem staan, plant een kus op zijn voorhoofd en kijkt hem daarna recht in de ogen, „Waar komt jouw onrust vandaan?“

Mark grijnst. Als zijn moeder het direct merkt, dan hoeft hij niet meer na te vragen. De anderen gaan ondertussen weer zitten, behalve Tessa, die een dienblad pakt en begint de tafel af te ruimen. Willem aarzelt, „Ik weet het niet. Igor, Mark, jij en Jeroen zijn hier. In principe is er geen aanleiding.“

„Wat bedoelen jullie met onrust?“, klinkt Robin ineens gealarmeerd. Willem probeert te kalmeren, „Dat is een eigenschap uit de familie van mijn vader. We worden onrustig als er iets is met mensen, om wie we veel geven of met wie we verwant zijn. Soms is geen onrust, maar direct weten wat er speelt, zonder contact te hebben.“

„Lijkt mij lastig,“ merkt Denise peinzend op, terwijl Bart lacht, „Nee joh, dat is heel handig.“

„Hm,“ bromt Igor, waarop Willem kort lacht, „Het is allebei. Soms lastig, soms handig. Vandaag vooral irritant.“

„Dan gaan we straks daar wat aan doen,“ beslist Karin. Mark vraagt zich af, wat zijn moeder van plan is. Jeroen trekt alleen zijn wenkbrauwen kort op en Willem aarzelt, „Ik weet het niet. Er zijn best veel toeschouwers.“

„Straks,“ herhaalt Karin zich, terwijl de binnendeur weer opengaat en Wouter terugkomt, „Alles is klaar. Oh, hallo Karin en Jeroen!“

„Hallo,“ staat Jeroen op en begroet hem met een stevige omhelzing, „En gefeliciteerd met je diploma.“

„Eh ... ja. Man, het is net alsof ik jarig ben,“ wordt Wouter verlegen, „Zijn jullie alleen gekomen?“

„Ja,“ knikt Jeroen, „Of hadden we jouw ouders mee moeten nemen?“

„En mij een hartaanval bezorgen? Nee, dank je,“ loopt Wouter door naar Karin en begroet haar met een zoen op haar wang, „Leuk om jullie weer eens te zien.“

Denise houdt een vel papier omhoog, „Jongens, de lijst is klaar.“

„Ah,“ grist Robin de strook uit haar handen en kijkt er vluchtig overheen, „Valt mee. Wouter, kom je mee?“

Wouter knikt en verdwijnt samen met Robin naar buiten. Boodschappen doen. Jeroen wil er meer van weten, „Voeren jullie tegenwoordig een communistische huishouding?“

De tafel is inmiddels leeg en Tessa gaat met vrolijke ogen zitten, „Nee, we hebben allemaal een hekel aan inkopen en daarom wisselen we elkaar af.“

„Helder,“ meldt Karin zich, „Bart en Denise, hebben jullie nog iets te doen? We willen graag even alleen met Willem en Mark en hun aanhang zijn.“

„We kunnen alvast warmspelen,“ stelt Bart voor, „Ik heb nog een opdracht van het conservatorium liggen.“

„Goed idee, ik ook,“ valt Denise haar vriend bij. De twee staan op en verdwijnen door de keukendeur.

„Wat wil je, mama?“, wordt Mark achterdochtig. Karin pakt zijn toon direct op, „Niets ernstigs, maar ik wil Willem even onder handen nemen. Jullie mogen er wel bij blijven, maar zorg voor een paar meter afstand. Dat geldt zeker ook voor jullie, Jeroen en Igor.“

„Oh,“ wordt Thomas nieuwsgierig, „Wordt het gevaarlijk?“

„Misschien,“ grijnst Willem, „We zijn wel eens door de kamer gevlogen tijdens zo’n sessie.“

„Dat is waar ook,“ giechelt Karin om op slag zeer serieus en geconcentreerd over te komen, „Willem, had je een heftige week?“

„Ja en nee. De laatste keer, dat je mij hebt gemagnetiseerd, was de week ervoor emotioneel een achtbaan – ik denk, dat je het nog wel weet – en afgelopen week was gewoon intensief, meer zoals jouw eerste week in een nieuw schooljaar,“ begint Willem en geeft een samenvatting. Thomas verzorgt zijn ouders tussendoor met eten en drinken en Mark valt op, dat Willem veel oppervlakkiger is dan eerder tijdens het ontbijt. Zijn moeder is ontevreden, „Er speelt nog iets op de achtergrond mee, maar goed, als jij zelf niet weet wat precies, dan blijft het gissen. Wil je wijdbeens op een kruk ... nee, op het aanrecht gaan zitten?“

„Wil je voor de zekerheid voorzichtig beginnen, niet op volle kracht?“, probeert ook Willem ongelukken voor te blijven. Mark weet nu wat hij kan verwachten. Vroeger had hij moeite met deze gave van zijn moeder, totdat hij de voordelen ontdekte. Blauwe plekken, die sneller dan normaal verdwenen en in het algemeen een ontspannen, tevreden gevoel na zo’n sessie waren voor hem doorslaggevend. Vandaag bewijzen tintelingen rond zijn ellebogen en over zijn rug haar kracht, ondanks de meters afstand tussen hen. Willem trekt zijn eigen conclusie, de voorbije week heeft zijn vader te weinig op zichzelf gelet. Na de eerste minuten nemen ze pauze, want beiden beginnen te zweten. Wanneer Karin verder gaat, gebeurt er toch iets onverwachts. Willem komt los van het aanrecht en zweeft even, tot Karins eigen verbazing, „Hé, dat had ik niet verwacht.“

Ze gunnen zichzelf een volgend moment om bij te komen. Mark grijnst van oor tot oor, terwijl Tessa, Thomas en Igor zich afvragen welke illusie hier wordt opgevoerd. Willem is heel wat gewend, maar ook voor hem was dit nieuw en hij blijft op dezelfde golflengte met de vrouw, die er vandaag werkelijk perfect uitziet, „Weet je, ik heb het idee dat je of sneller dan vroeger bent of meer kracht hebt. Doe je dit weer regelmatig?“

„Sinds Mark het huis uit is, wel vaker,“ lacht Karin, „Bovendien kan ik het steeds gerichter inzetten. Bij kinderen kan ik de pijn lokaliseren en verlichten, maar een blindedarmontsteking blijft natuurlijk iets voor het ziekenhuis, als je begrijpt wat ik bedoel.“

Willem laat de woorden op zich inwerken en glimlacht, „Fijn, dat je aan mijn omzet denkt.“

Er komt geen antwoord, maar een halve seconde later ligt Willem achterover op het aanrecht – ‘dat heb je verdiend’ – en iets later volgt de conclusie, „Hé, dat was een goede opmerking van je. Ineens zit alles goed, tenminste zie ik niets meer om te doen ... we zijn klaar, jongen.“

Mark rolt bijna van zijn stoel van de lach en steekt de anderen daarmee aan.

„Mooi,“ glijdt Willem van het aanrecht en controleert zijn kleding op vlekken. Alles is schoon en belangrijker, de man meldt, dat hij zich in evenwicht voelt. Wat de poezen bewijzen, want die miauwen zich een plek op schoot bij Igor en Willem. Ze zijn vanmorgen extreem aanhankelijk, zoals altijd na een langere afwezigheid van hun bazen. Jeroen probeert de mannen uit hun ontspannen houding te lokken, „Was het nu echt zo erg in München?“

„Het was meer ‘verwacht het onverwachte’. Ik wist niet, dat mijn oom en tante zo ontzettend rijk waren, want ze hebben altijd heel bescheiden geleefd en net als wij de rest van de familie gesteund. Tegelijk hebben we ineens een paar honderd huurders, die we zo snel mogelijk zekerheid willen geven over hoe het verder gaat,“ geeft Igor meer inzicht in zijn wereld, „Maar of er iets verandert voor hen, weten we nog niet, omdat we nog geen overzicht hebben. Ik sta voor een reeks duivelse dilemma’s.“

„Hetzelfde geldt voor mij. Ik heb nu een klus op mijn bord gekregen, waar ik zelf over twijfel, of het mij wel gaat lukken,“ vult Willem aan. Mark is verrast. Het gebeurt niet vaak, dat zijn vader zich onzeker toont.

„Maar het allerergste in München was iets heel anders. Ze hebben daar verkopers, die dol zijn op accessoires,“ lanceert Igor een ander onderwerp. Willem schiet in de lach, „Ja, vreselijk. We hebben Tracht besteld, voor het geval we ergens in lange kousen, korte leren broek, bretels, geruit overhemd en een jagershoedje worden verwacht. Het blijkt, dat daar nog eindeloos veel accessoires bijhoren. Zelfs de veer op het hoedje heeft een eigen betekenis en we werden helemaal gek van die verkoper. Hij bleef ons maar optuigen, om ons heen drentelen en ik kan het hele woord ‘accessoire’ niet meer horen de komende tijd.“

„Jullie in Tracht?“, lacht Tessa, „Ik zie het al voor mij.“

„Hé,“ acteert Willem, „We hebben ook de traditionele kleding uit Igor’s geboortestreek.“

„Daarin zien jullie er ook goed uit,“ geeft Tessa toe, „Maar jullie in Lederhosen? Nee, echt, doe de wereld dat niet aan. Dan liever iets Schots ...“

„Sorry, soms zal het moeten,“ haalt Willem zijn schouders op, „Schots wordt lastig, dat zit niet in mijn stamboom of die van Igor.“

„Wat denk je van jou in Dirndl, zingend aan de rand van een zwembad met een lijk in het water?“, plaatst Igor zijn plaagstoot voor Tessa.

„Een Dirndl?“, denkt Tessa hardop na, „Bedoel je ...“

„Strakke borsten onder de geruite blouse, ja,“ lacht Thomas, „Tracht voor vrouwen en ik weet zeker, dat jij dat een keer wilt uitproberen.“

„Hm ... Goed,“ toont Tessa zich flexibel. Mark knikt en wordt afgeleid door een beweging buiten. Het is een man, die zoekend en aarzelend om het gebouw loopt. Hij heeft hem wel eens eerder gezien, maar kan hem zo snel niet plaatsen. Thomas heeft hem ook in de peiling nu, „Willem, Igor, verwachten jullie nog meer bezoek?“

„Ik denk, dat de handballers straks binnenvallen,“ blijft Igor ontspannen.

„Kijk eens naar buiten,“ stuurt Mark de mannen aan. Ze kijken om, Igor vloekt en Willem klinkt eerder compleet verrast, „Scheiße.“

„Over jouw onrust moeten we het nog een keer hebben,“ bromt Igor. Willem knikt en kijkt iedereen aan tafel kort aan, „Jullie doen mij en Igor een groot plezier wanneer jullie hier willen blijven zitten. Dat is mijn broer Viktor en ik ben totaal onvoorbereid op wat er komen gaat.“

„Stuur hem weg,“ adviseert Karin. Willem lacht kort, „Dat zou ik graag willen, maar hij is nu hier en dan kunnen we beter aanhoren wat er nu weer niet goed is. Bovendien ben ik dan mijn onrust kwijt en dat is meer waard.“

Mark toont zijn maskerende glimlach, Tessa en Thomas knikken. Ze zijn zeker nieuwsgierig. Igor staat op, opent de buitendeur en begroet de bezoeker met een simpel ‘hallo’. Er volgt geen reactie, waarop Willem ook opstaat en achter zijn man gaat staan. Het volgende ‘hallo’ klinkt en nu reageert de man wel, „Dag Willem.“

„Wat brengt je hier?“

„Eh ... kijken hoe het met je gaat?“

„Verkeerde dag, verkeerde tijd, maar goed, kom even binnen,“ nodigt Willem de man uit. Zelf zou Mark hem inderdaad wegsturen, maar iets weerhoudt Willem en Igor daarvan. Wel valt op, dat Willem’s geduld verdwenen en zijn humeur omgeslagen is. Mark’s instinct roept heel hard, dat hij zijn voelsprieten op volle lengte moet uitsteken, voordat hij signalen over het hoofd ziet.

Willem doet een stap naar buiten en houdt de deur van de keuken open, totdat deze gast binnen is. Bij het sluiten van de deur drukt hij gelijk een schakelaar naast de deur in, waarmee de camera’s in de ruimte worden geactiveerd. Mark ziet het, Thomas ziet het, Tessa ziet het en alledrie moeten ze hun best doen om geen reactie te tonen. Dit bewijs van vertrouwen is goud waard.

Het is absurd, dat Willem’s broer Viktor uitgerekend op deze dag, op dit moment opduikt en het is een mooie aanwijzing, dat de poezen via het kattenluik hun vrijheid opzoeken. Als Mark terug mag komen in een ander leven, dan graag als katachtige. Of als vuurspuwende draak. Dat schijnen ook leuke beesten te zijn, die in groepsverband leven. Willem wijst zijn broer naar de tafel, pakt zelf een glas om het met water te vullen en zet het voor Viktor neer. Zoveel gastvrijheid tovert zelfs bij Jeroen en Karin een voorzichtige glimlach op het gezicht. Igor is ondertussen al tegenover het figuur gaan zitten. Zelf wil Willem duidelijk tijd winnen en de koffiemachine zorgt voor een ideale pauze. Het apparaat maakt veel lawaai tijdens het vermalen van de bonen. Met een dienblad vol dampende kopjes op schotels en een grote schaal koekjes schuift Willem aan, schuift het dienblad over de tafel naar Jeroen en Karin en kijkt tegelijk de bezoeker dwingend aan, „Wat kom je doen?“

„Kijken of we weer contact kunnen opbouwen?“, luidt het onzekere antwoord. Willem knippert met zijn ogen en en boort door, „Heb jij heel toevallig vandaag met Anthea, Isolde en Olaf over mij gesproken?“

„Hoe weet jij dat?“, komt Viktors als een betrapte winkeldief, die tegelijk nieuwsgierig en taxerend rondkijkt, over. Ekster, kraai of gier?

„Niet relevant,“ kiest Willem ook in Mark’s ogen voor de meest aannemelijke en geloofwaardige reactie, „Volgende vraag. Hoe kom je aan dit adres?“

„Niet relevant,“ merkt Viktor droog op. Igor kijkt opzij en Willem knipoogt. Het juiste antwoord is al in zijn hoofd aangekomen, „Je mag ook de waarheid vertellen. Het was de altijd discrete belastingdienst in Nederland, nietwaar?“

Viktor slaat zijn ogen neer. Het tafelblad wordt bekeken en geschat. Het is van massief beukenhout en speciaal voor hen gemaakt. Jeroen lijkt zich af te vragen wat er eigenlijk gebeurt en Mark heeft geen enkel idee, laat het op zich afkomen. Igor schraapt zijn keel, „Wat wil je weten?“

Geen antwoord en Willem herhaalt zo kalm mogelijk de vraag, „Wat wil je weten?“

Oh, Willem is woedend en probeert dat te verbergen.

„Hoe het met je gaat?“, zoekt Viktor weer oogcontact. Mark valt ineens op, dat Viktor aan de goede zijde van de tafel is gaan zitten. De kant met uitzicht naar de achtertuin van het gebouw en de rug naar de binnendeur. De kant, waar je het minste ziet van het gebouw en zijn bewoners.

„Viktor, we hebben elkaar ... bijna twee jaar geleden voor het laatst op Rab gezien. Je had alle tijd en overigens ook alle mogelijkheden om digitaal contact op te nemen, net zoals in alle jaren daarvoor. Is er iemand overleden, getrouwd, geboren of heb je ander schokkend nieuws, dat alleen persoonlijk kan worden overgebracht?“

Ongemerkt is Willem overgestapt op provocatie als strategie. Tessa zal er later iets van zeggen, maar ze ergert zich net zo goed aan deze man als Willem zelf. Viktor knikt, „We willen weer contact.“

„Dat is inderdaad schokkend,“ merkt Igor volkomen vlak en daardoor ironisch op. Willem zwijgt even. Mark begrijpt zijn probleem. Willem heeft hem wel eens verteld, dat een broer en zus van hem dezelfde ogen als hun moeder hebben en sinds haar overlijden ziet de man ook haar, wanneer hij één van deze twee aankijkt. Een paar seconden later is hij weer terug, „Je kent onze voorwaarden daarvoor.“

„Die nergens op slaan,“ blijkt Viktor uit op confrontatie. Igor zucht en dat is een extra motivatie voor Willem om er vol voor te gaan. Mark bekruipt langzaam het tribunegevoel. Hij is toeschouwer van een deels onzichtbare wedstrijd op een speelveld met wisselende grootte.

[Jablan]

„Die meer dan terecht zijn en waar we onverkort aan vasthouden,“ begint Willem, terwijl Igor zijn portemonnee pakt om daar een bankpas uit te halen. Willem houdt Viktors aandacht ondertussen vast, „Als je contact wilt, dan moet daar ook een basis voor zijn en die ontbreekt in elk opzicht. We willen overtuigend bewijs zien, dat jullie van de eigen fouten hebben geleerd en ons anders benaderen. Tenslotte beweren jullie altijd netjes met iedereen om te gaan, alleen tegenover ons lukt dat niet. We willen voldongen feiten in plaats van lege beweringen, want we zijn al jaren voorbij de fase, waarin wel verontschuldigingen worden aangeboden en verder niets verandert. Helder?“

„Nee, maar vertel,“ kan Viktor zijn nieuwsgierigheid niet langer verbergen. Het was Mark al opgevallen, dat Viktor de hele ruimte in zich opnam. Volgens de verhalen schijnt de keuken hier groter te zijn dan die in het landhuis, waar Willem en Viktor zijn opgegroeid, en de inrichting komt zeker niet uit een woonwinkel. Zijn moeder kan de interactie nauwelijks aanzien en grijpt in, „Zullen we ons eerst kort voorstellen? Hallo Viktor, ik ben Karin. Ken je mij nog?“

„Willem’s goede doel,“ merkt Viktor zonder na te denken op, waarop Willem direct corrigeert, „Passender en respectvoller zou ‘één van de meest bijzondere mensen in jouw leven’ zijn. Dit is één van de dingen, die jullie absoluut moeten afleren om contact in de toekomst mogelijk te maken. Kom niet aan met denigrerende oordelen zonder de feiten te kennen en jouw uitspraak getuigt allesbehalve van een beschaafde, niveauvolle omgang met elkaar, al loop ik daarmee vooruit op wat ik kwijt wil.“

„Dat kan wachten, Willem. Viktor, ik wilde je nog voorstellen aan Jeroen, mijn man en aan Mark, onze zoon en zijn vriend Thomas en zijn vriendin Tessa. Je hebt ons allemaal eerder gezien, twee jaar geleden op Rab.“

Zijn moeder laat zich totaal niet afleiden. Mark vindt het sterk, dat ze niet ingaat op de belediging van deze broer. Zelf zou hij dichtklappen, Thomas en Tessa zouden in zijn plaats reageren.

„Is dit het beroemde familiecircus?“, vraagt Jeroen na. Willem knikt en geeft hem een knipoog, waarop Jeroen nuchter reageert, „Fijn, dat ik daar een keer getuige van mag zijn. Weet ik eindelijk, wat jullie bedoelen.“

Zijn ouders zullen nu niet meer opstaan, eerder Willem en Igor steunen waar ze kunnen. Mark hoort die vastbeslotenheid in hun stemmen. Het wordt steeds interessanter. Willem is duidelijk van plan om het initiatief in eigen hand te houden en pakt de draad weer op.

„Nu je hier toch bent, wil ik eerst met jou de ergernissen zoveel mogelijk chronologisch langsgaan. Misschien lukt het je deze keer om ze in elk geval te onthouden en later, ooit inhoudelijk te reageren. Lichtjaren voor het overlijden van Sophie en Ruben hadden we al nauwelijks contact en daar is maar één conclusie bij mogelijk. Zo belangrijk zijn wij voor jullie nooit geweest en dit feit maakt de roep om contact een stuk minder geloofwaardig. Daarnaast was jullie gedrag rond het overlijden van Sophie enorm aanstootgevend.“

„Hoezo? Daar is toch alles goed gegaan?“

„Weet je zeker, dat je geen aantekeningen wilt maken voor je verslag straks aan Anthea, Isolde en Olaf?“, toont Willem zich alert. Mark rilt even. Zijn vader noemt een hele reeks namen en daarmee bekruipt hem het gevoel, dat de zussen en andere broer in de buurt zijn, wachten op de terugkeer van nummer vier. Thomas kucht om de aandacht van de mannen te krijgen, „Ik hoor heel veel namen, maar wie is wie?“

Igor kijkt opzij, „Ruben was hun vader en Sophie hun moeder. Willem heeft ze altijd met Ruben en Sophie aangesproken, zijn twee broers en twee zussen altijd met Pa en Ma. Anthea is de oudste, daarna komt Isolde. Olaf en Viktor zijn nummer drie en vier. Willem is de jongste.“

„Ah, dank je,“ kijkt Tessa ineens minder bezorgd, nu ze alles beter kan plaatsen.

„We zijn allemaal vernoemd naar de een of andere voorouder,“ vult Willem met rollende ogen aan.

„Wat doen zij eigenlijk hier?“, eist Viktor. Mark zou hem nu het liefste over tafel trekken voor deze warme, oprechte belangstelling voor het leven van zijn vaders. Igor neemt de honneurs verbaal waar, „Vandaag is, zoals je al is medegedeeld, een verkeerde dag en een verkeerde tijd om hier te verschijnen. Je had beter eerst een afspraak kunnen maken in plaats van onaangekondigd langs te komen. Karin en Jeroen zijn op bezoek en de andere drie wonen hier in het gebouw. Alle vijf blijven hier ... bij ons.“

Een kleine verandering in de oogopslag alarmeert Mark. Ook Viktor heeft een dubbele agenda en elke flard informatie is een nieuw risico voor de mannen en indirect voor hemzelf. Zo rustig mogelijk sluit zijn vader aan, „Als je terug bent, kun je de andere bendeleden vertellen, dat hier niets te halen valt. Dit gebouw bestaat uit negen appartementen. We wonen kleiner dan je dacht, of heb ik het mis?“

„Nee,“ antwoordt Viktor zonder na te denken. Blijkbaar is dit een feit, dat in het wereldbeeld van de man past. Igor en Willem kijken elkaar kort aan, overleggen zonder woorden. Mark krijgt steeds sterker het idee, dat Viktor met een paar opdrachten op pad is gestuurd. Zoals de stemming peilen en de mogelijkheden verkennen om meer binnen te halen.

„Weet je zeker, dat je niets wilt opschrijven?“, lijkt zijn moeder de sfeer perfect aan te voelen. Viktor schudt zijn hoofd, „Aantekeningen zijn overbodig. Ik onthoud het zo wel.“

„Dat moet je zelf weten,“ merkt Willem op, „Tot nu toe was mijn geheugen voor personen, situaties en uitspraken beter dan dat van jou ...“

De milde dreiging in de stem heeft effect. Viktor zoekt iets om te schrijven. Igor schuift Viktor een kladblok en een pen toe. Normaal goed voor boodschappenlijsten, vandaag lijkt alles een hoger doel te dienen. Op het eerste vel staan al een rekeningnummer en namen, ziet Mark. Igor was snel en onopvallend. Zoals vaker.

„Goed, het overlijden van Sophie. Ze heeft met mij – als enige – drie afscheidsgesprekken gevoerd en ik heb Ruben zo goed mogelijk voorbereid op haar vertrek van deze wereld. Maar waar waren jullie in het jaar voor haar sterfbed? Haar laatste jaar heeft ze tussen slaapkamer, woonkamer, keuken en badkamer doorgebracht, omdat haar lichaam niet meer toeliet, bezig was op te geven. Daarom zijn Igor en ik in die tijd zo vaak we konden langsgegaan, minstens één keer per week samen en ik ben nog vaak genoeg extra erheen gereden. Welke verklaring hebben jullie voor jullie afwezigheid in die periode? Zelfs op de dag van haar overlijden waren jullie onbereikbaar. Pas toen ik de middelste van Anthea aan de telefoon kreeg, kwam er beweging in jullie. Al was dat veel te laat, want door de morfine kon ze niet meer reageren.“

„Ik heb gelijk weer de beelden van die dag voor ogen,“ vult Igor aan, „Weet je het nog, Willem?“

„Ja, elke minuut. Jij hebt Ruben en mij op de achtergrond door de dag geloodst en het was zeker niet mooiste dag in ons leven. Ruben, die de hele dag de hand van Sophie heeft vastgehouden, haar niet wilde laten gaan en wist, dat hij haar moest laten gaan. Dwars daar doorheen de verpleging, die zich afvroeg, waarom Sophie nog ademde en niet volgens het boekje stierf. Maar het ergste, Viktor, was de formele manier waarop jij, Olaf, Isolde en Anthea met jullie gezinnen afscheid hebben genomen.“

„Waarom? Zo hoort dat toch te gaan?“, blijkt Viktor toch iets van oprechte belangstelling in zich te verbergen.

„Jullie moeder heeft wel degelijk alles van die dag meegekregen, in elk geval alles gehoord en af en toe wat gezien. Daar ben zelfs ik van overtuigd,“ wordt Igor ineens fel, „Pas toen jullie wegwaren, werd ze rustiger, verdween de woede en het verdriet bij haar.“

Mark merkt ineens natte ogen bij zijn ouders op. Ze zijn geraakt door wat zijn vaders vertellen. Voor hem is het allemaal nieuw. Willem’s stem schiet kort uit, maar hij herstelt zich snel. Veel rustiger begint hij opnieuw, „Sophie heeft haar eigen vertrekmoment gekozen. Pas toen ze weer alleen was met Ruben, Igor en mij, vond ze de tijd aangebroken om een allerlaatste keer te ademen.“

„Ik ga je nog iets raars vertellen, Viktor,“ blijkt ook Igor hardnekkig, „We hebben letterlijk haar ziel haar lichaam zien verlaten en tot aan het overlijden van Ruben had Willem doorlopend het gevoel, dat Sophie nog in de buurt was, wachtte op haar man.“

„Dat is niet raar, dat is gewoon zoals het is gegaan,“ vindt Willem. Viktor kijkt de mannen twijfelend aan, net alsof hij niet zeker weet of hij dit wil aannemen. Willem heeft meer aandacht voor de anderen rond de tafel, „Rond het overlijden van mijn ouders zit wel iets anders bizars. Bij allebei heb ik een jaar eerder al de datum, de dag en het tijdstip van hun heengaan voorspeld en dat had ik tot op de minuut goed.“

„Dat is allesbehalve bizar. Het waren jouw ouders en je hebt nooit je ogen gesloten voor hun situatie. Als het om je ouders, om Igor of om anderen gaat, om wie je veel geeft, dan ben je op het extreme af sensitief,“ blijkt zijn moeder Willem ook in dit opzicht goed te kennen en te steunen, „Maar Viktor, dit is zeker een aantekening waard of niet?“

Mark wil het uitproesten, maar kan zich nog net inhouden. Zijn moeder schakelt over op een toon, waarmee anderen kleuters toespreken en klinkt tegelijk opgewekt, vrolijk.

„Waar waren jullie in die tijd? Of waarom waren jullie er niet?“

Viktor schrijft inderdaad iets op. Braaf. Willem pakt de draad weer op.

„Nu we hebben vastgesteld, dat jullie nergens te vinden waren, Viktor, en dat is niet eens een verwijt, maar een hard en onweerlegbaar feit, komen aan het vervolg toe. Na het overlijden van Sophie hebben jullie Ruben ongelooflijk pijn gedaan door het afscheid van hem af te willen nemen. Weet je het nog? Het was de dag voor de rouwbijeenkomst. Jullie wilden zelf een verhaal afsteken, omdat Ruben nog niet zover was, maar zijn bewust of onbewust vergeten mij in die actie te betrekken. Het was echt gemeen, zoals jullie tegen hem tekeer gingen en absoluut geen steun waren, eerder zijn verdriet nog verder versterkten. Vervolgens mocht ik Ruben mentaal overeind helpen, zodat hij de woorden, die al in zijn hoofd zaten, kon uitschrijven, er een speech van kon maken en zijn verhaal was zonder twijfel beter dan wanneer iemand anders over Sophie had verteld. Ruben kende haar het beste van iedereen. Dat is mijn verwijt aan jullie – iemand het onmogelijk maken waardig afscheid te nemen van de eigen partner.“

„Meeschrijven, Viktor, meeschrijven,“ gromt Igor. „Toch een wolf in schaapskleren,“ hoort Mark vanaf de andere kant en nu kan hij een lach niet meer tegenhouden. Zijn moeder steunt ze totaal, waardoor het spel leuker wordt, meer een echte wedstrijd dan een gevecht van zijn vaders tegen henzelf.

„Of gewoon inhoudelijk reageren in plaats van onze vragen te negeren. Ach, nee, dat was ook zo, stel je voor, dat je echt zou communiceren – op ooghoogte in plaats van uit de hoogte,“ komt de cynische kant van zijn vader naar voren, „Goed, door naar het volgende item op de lijst. Rubens overlijden. Tot op heden heb ik geen enkele motivatie van jullie, waarom jullie het nodig vonden om naast het nog warme lichaam van de man ruzie te maken met ons? Wat was het doel? Of weten jullie zelf niet meer waarom? Net zo goed als jullie geen enkele verklaring leveren voor jullie botte, harde, onverzoenlijke opstelling daarna.“

„Wij? Jij weigerde mee te werken!“, klinkt Viktor volkomen overtuigd van zichzelf.

„Waaraan?“, schiet Igor terug.

„Alles na het overlijden van Pa,“ vat Viktor zijn indruk samen. Nu krijgt Igor wel een directe reactie. Tot nu toe probeerde Viktor Igor vooral te negeren. Wat vrijwel niemand lukt, gegeven de warme, innemende en soms indringende basstem van de man. Jeroen schudt zijn hoofd en zoekt een verbinding met Viktor, „Je zegt, dat je weer contact wilt, maar zo stellig als jij bent in je mening over Willem, kom je niet geloofwaardig over.“

„Jeroen, dat weet ik al jaren, evengoed bedankt,“ lacht Willem kort, „Daarom ben ik ook begonnen met het doornemen van de wederzijdse verwijten. Dat is een test om te zien of er beweging in de vastgeroeste meningen zit.“

„Zo kun je het ook uitdrukken,“ laat Viktor merken ongelukkig met de situatie te zijn.

„Dan had je niet moeten komen“, hoort Mark iemand fluisteren en hij kan niet zeggen van wie deze woorden komen. Willem laat niet merken of hij de opmerking heeft gehoord.

„Waar waren we? Oh ja, ik zou weigeren mee te werken. Dat is een paar stappen te ver. Eerst de rouwbijeenkomst voor Ruben. Weet je nog wat er op die dag allemaal is gebeurd?“

„Nee, maar jij blijkbaar wel,“ bijt Viktor van zich af. Willem blijft uiterlijk kalm, terwijl de man van binnen kookt, „Bij het afscheid van Ruben hebben we allemaal de zaal toegesproken, omdat we het niet eens konden worden over wie een redevoering zou houden en wat de inhoud zou moeten zijn. Daarvoor waren jullie stuk voor stuk teveel overtuigd van jullie eigen gelijk. Het maximale compromis waren een of twee decades per persoon en de echte lastige jaren zijn op mijn bord beland, daar durfden jullie niet eens over te vertellen. Vandaag laat je die houding overigens opnieuw zien, al is dat totaal onbelangrijk. Het gaat mij om de reacties na afloop van de bijeenkomst. Er waren rond de duizend mensen en hun reacties hebben mij enorm verrast. Ik heb van veel, echt heel veel kanten gehoord, dat jullie verhalen wazig, koel, emotieloos of oppervlakkig waren en alleen mijn bijdrage over de Ruben ging, zoals zij hem hebben gekend.“

„En?“, daagt Viktor uit.

„Denk er eens goed over na,“ glimlacht Willem, „Dat betekent, dat jullie geen notie hadden wat jullie aan het doen waren en als je dit weigert aan te nemen, dit was ook de toon in de brieven van de mensen, die via internet de bijeenkomst hebben gevolgd, omdat ze er niet bij konden zijn. Bij jou en Olaf zat diep verstopt onder jullie woorden een verontschuldiging voor het jarenlang minimaal contact houden of het inzicht, dat er nog vragen waren, maar antwoorden onmogelijk waren geworden, al zal dat slechts een enkeling zijn opgevallen. Het niet nadenken over wat je doet, geldt ook voor de roemruchte samenscholing een paar weken later in het appartement. In plaats van rustig en kalm de spullen en taken te verdelen, vonden jullie het opnieuw nodig om ruzie te maken met ons. We weten niet waarom of wat wij verkeerd hebben gedaan, wel was het duidelijk, dat jullie opnieuw geen duimbreed wilden toegeven. Het besef, dat je anderen je wil niet kan en mag opleggen, ontbrak volkomen, net zo goed als de wil om te delen. Maar nu het punt om te onthouden, Viktor. Zijn ruzies een goede basis om samen een nalatenschap af te handelen? Anthea heeft een paar weken later het contact verbroken, zonder opgave van redenen en opnieuw kunnen we alleen gissen naar de motieven. Als jij in die situatie zou worden gebracht, zou jij dan nog willen samenwerken of eerst wachten tot een paar simpele problemen zijn opgelost?“

„Het verhaal van Anthea is anders,“ werpt Viktor tegen.

„Zoals altijd. In dit geval spreek ik de waarheid en kan dat aantonen via het mailverkeer,“ blijft Willem op koers en zucht kort, „Waarom jullie liever haar in plaats van mijn versie geloven, zal altijd een raadsel blijven.“

„Dat is het lot van het jongste kind, Willem,“ troost Igor hem. Mark vindt het een ware uitspraak. Tessa en Thomas worden door hun oudere zussen en broers nog steeds als kleine kinderen behandeld en Mark weet, dat het bij Willem en Igor niet anders is. Volgens de verhalen deugt in de ogen van de oudere broers en zussen van Willem niets aan hem en de nieuwste bevestiging vandaag laat de man wankelen tussen controle en blanke woede, „Niet alleen. Bij Anthea zijn de meest racistische opmerkingen over ons uitgestort. Bij Isolde werden de kleintjes bij ons weggehaald, als ze met ons wilden speelden, want ...“

„... ze zouden homo kunnen worden na contact met jullie?“, vult Mark zijn vader volledig verbaasd aan, „Werkelijk?“

[Jablan]

„Ja,“ glimlacht Willem, duidelijk ook om zijn spieren te ontspannen, „De ironie is, dat we bij Igors familie altijd op alle kleintjes moeten passen, omdat de kinderen zo vrolijk en makkelijk bij ons zijn. Maar in mijn familie ligt dat totaal anders. Bij nummer drie, Olaf, mochten we hooguit op tien meter afstand zwaaien naar de kinderen en daar zit een dwangmatige controle van zijn vrouw achter. Olafs kinderen waren de enige peuters, die bij alles wat ze deden, eerst naar de ouders keken of het wel mocht. Die conditionering is een garantie voor een heftige pubertijd en een instabiel volwassen leven. Gelukkig heb ik dat gedrag nooit bij andere kleine kinderen in die leeftijd gezien en bedenk hierbij, dat we het hebben over kleintjes van twee, drie jaar jong en dat is werkelijk een leeftijd om vrij te spelen en alles zelf te ontdekken.“

Viktor zwijgt, maar luistert in elk geval. Mark ziet het aan kleine, reflexmatige bewegingen van de ogen.

„Bij jou, Viktor, was het altijd een bezoek in huize vooroordeel en in beton gegoten meningen. Je oudste heeft ons een keer gevraagd wie bij ons de mama en wie de papa is. Op zich een goede vraag van hem, hij was toen vier, maar zo’n vraag vertelt tegelijk, dat jij en je vrouw jullie kinderen nooit iets hebben uitgelegd. Het opkomend racisme bij je kinderen hebben jullie ook niet aangepakt. Later, bij elk nieuw bezoek produceerden ze een steeds hardere reeks vooroordelen over buitenlanders, waar we bij waren en in plaats van ze te corrigeren, heb je ze vrolijk hun gang laten gaan en nog versterkt in hun houding. Al was het minder extreem dan bij Anthea thuis. De grootste onzin hebben jij en je vrouw over Sophie en Ruben verteld. Volgens jullie waren het huwelijksproblemen ...“

„Dat was de diagnose,“ verdedigt Viktor zich. Vandaag laat Willem zich nergens door van de wijs brengen, „... en op zich heb je een huwelijksprobleem als in een huwelijk één van de twee van de wereld is. Tot zover klopt dat wel, maar dit was de slechts de eerste van een hele reeks onjuiste diagnoses. De psychiater, die ‘huwelijksprobleem’ als diagnose stelde, is zelf een jaar later gescheiden. Het was een geval van de eigen problemen op de patiënten projecteren. Maar nee, daar wilde je niet aan. Wat is er zo moeilijk aan een diagnose ‘diepe psychose of manische depressie’? Vertel het eens, nu je toch hier bent.“

„Het waren huwelijksproblemen en ze hadden moeten scheiden,“ klampt Viktor zich vast aan zijn opvatting van de werkelijkheid. In Mark’s ogen een hele harde uitspraak, die hij zelf nooit over zijn ouders zou doen, want het is niet zijn huwelijk, maar dat van zijn mama en papa en die twee zijn heel gelukkig met elkaar, komen zelfs nu nog af en toe verliefd op hem over en daarmee is een scheiding heel ver weg.

Een hand landt met een harde klap op tafel en die hand is van Willem, „Scheiden? Ze waren een totale eenheid, maar blijkbaar heb jij nooit verder gekeken dan de soms heftige discussies tussen hen. Waarbij je nooit mag vergeten in welke tijd ze zijn opgegroeid en opgevoed. Discussies waren de basis onder hun relatie en die gingen nooit over persoonlijke onderwerpen, altijd over maatschappelijke thema’s of zakelijke dingen. Die omgang verdween, toen Sophie in een psychose terechtkwam, die haar jaar na jaar verder omlaag haalde. Dat was er aan de hand en niets anders. Alleen waren jullie al lang en breed gevlucht, toen de juiste diagnose kwam en later nog twee keer werd bevestigd. Hoe vaak is Sophie opgenomen?“

„Een keer of tien?“, gokt Viktor. Willem schudt zijn hoofd, „Inclusief spoedopnames ruim vijftig keer. Hoeveel suïcidepogingen heeft ze in die jaren gedaan, Viktor?“

„Dat weet ik niet,“ durft Viktor geen getal te noemen. Het woord ‘suïcide’ zit schijnbaar niet in zijn vocabulaire en dient in voorkomende gevallen genegeerd te worden. Willem wordt ijzig, „Zo vaak, dat Ruben en ik gestopt zijn met tellen! Waarom wil je dit niet als feit aannemen, Viktor? Het was gewoon een verkeerde schakeling in de hersenen, die godzijdank met de juiste medicatie hersteld kon worden. Alleen was het een enorme en te lange zoektocht naar de correcte diagnose en goede medicijnen. Niet meer, niet minder. In principe is alles onder jullie ogen gebeurd en jullie hebben het niet willen zien of voor waar willen aannemen. Die ontkennende houding was tot op het bot respectloos tegenover Ruben en Sophie.“

„Er viel ook niets te respecteren. Onze jeugd was pure mishandeling,“ wordt de volgende kloof op tafel gesmeten. Mark is verrast. Wanneer Willem hem al iets over zijn jeugd vertelt, dan zit daar geen spoor van mishandeling in, eerder spreekt uit elk woord een warm, licht melancholisch gevoel over die jaren. Igor leunt achterover en Willem kijkt verbijsterd rond. Deze uitspraak is duidelijk nieuw voor hem en zo reageert hij ook, „Mishandeling? Waarom?“

„Pa en Ma waren geen ouders voor ons. Ze waren er niet als we ze nodig hadden,“ vindt Viktor. Willem ontploft, „Dat is meer dan egoïstisch. Perfecte ouders bestaan niet en ze waren best goede ouders, op hun manier. Maar als je drukke baan hebt en je betere helft wordt ernstig ziek, dan schiet de opvoeding er altijd bij in, of je nu aan een lopende band staat of een land bestuurt. Ze hebben gedaan, wat ze konden en nadat Sophie echt ziek is geworden, hadden jullie allemaal vreselijke haast om het huis uit te gaan. Waar klaag je over als je zelf op de vlucht bent geslagen en daarna bewust blind wilde zijn voor wat er in het ouderlijk huis gebeurde? Het grootste deel van Sophie’s slechte jaren heb ik van dichtbij meegemaakt, jullie niet, en het komt niet eens in mij op om die tijd als mishandeling te kwalificeren. Ga in therapie in plaats van aan dit soort waandenkbeelden vast te houden.“

„Au,“ kan Karin zich niet langer inhouden. Willem en Igor kijken haar even met een meelevende blik aan. Mark geeft haar gelijk. Wat hij ervan weet, is niet veel, maar de jeugd van zijn moeder was een aaneenschakeling van zwarte, zware jaren en in haar geval is de term ‘mishandeling’ eerder een eufemisme. Alleen gaat haar achtergrond deze bezoeker niets aan, vroeger niet, vandaag niet en in de toekomst zeker niet. Igor lost het op, „Aantekening!“

„Heb jij een gelukkige jeugd gehad?“, haalt Viktor uit, opnieuw zonder in te gaan op de gestelde vragen, wel beweegt een pen over het papier. Willem wiebelt op zijn stoel. Een signaal, dat de man vreselijk veel zin heeft om door het dak te gaan, zich tegelijk met een slopende krachtinspanning onder controle houdt.

„Het was zeker geen standaard jeugd, als zoiets al zou bestaan. Het was niet gelukkig, niet ongelukkig, eerder ongewoon. Boven alles heeft het mij een hele stevige en brede basis voor mijn verdere leven opgeleverd. En om het ongewone duidelijk te maken ... Als jij op bezoek kwam, vertelden Ruben of Sophie jou iets over hun liefdesleven? Waarschijnlijk niet of wel?“

Viktor’s blik getuigt van ongeloof. Mark vindt het niet zo ongewoon als Willem. Daarvoor waren de muren thuis te dun of vergaten zijn ouders de deuren goed dicht te doen. Ze hebben hem een hoofdtelefoon gegeven, toen hij erover klaagde. Willem wacht niet op een respons, maar gaat gewoon door.

„Nadat Sophie weer praktisch de oude was, hebben ze tegenover ons meer dan eens aangegeven, dat ze weer seks en zelfs erg goede seks hadden. Natuurlijk op hun manier, in bedekte termen. Ook over dat soort dingen durfden ze met ons te praten en dat geeft wel aan hoeveel vertrouwen ze in ons hadden.“

Willem daagt zijn broer uit, die hem ongelovig aanstaart. Viktor krijgt geen voet aan de grond bij Willem en Igor, omgekeerd lijkt veel langs de man heen te glijden. De meningen en herinneringen staan haaks op elkaar.

„Jullie opruimactie was blijkbaar wraak,“ merkt Igor na een langere pauze op, terwijl hij een hand van Willem beetpakt, iets verlegt en daarna rustig vasthoudt. Viktor kijkt hem verrast aan, maar verkiest stilte boven een reactie. Willem denkt kort na en knikt, „Igor ziet het goed. Jullie hebben zonder enige communicatie de inboedel naar de vuilstort gebracht. Dat is inderdaad een vorm van wraak op Ruben en Sophie geweest. Gelukkig heb ik nog een paar dingen kunnen redden, maar het gros was al te zwaar en overigens moedwillig beschadigd. Daarmee hebben jullie voor rond de honderdvijftigduizend schade veroorzaakt. Goed, tellen we op bij het totaal.“

„Zonder communicatie? Jij wilde niet.“

„Jullie hebben niet gemeld, dat jullie gingen opruimen. De buren hebben mij die dag gebeld, omdat ze mij misten in het gezelschap. Dat zegt genoeg of niet? Overigens leven die buren nog en hun onder ede afgenomen verklaring ligt veilig in een kluis. Jullie hadden een week nodig om alles leeg te halen, maar eerder, toen ik zelf een weekend daar was om alles te inventariseren, was de wereld te klein, want die paar dagen van mij in een leeg huis kostten alleen maar geld en leverden in jullie ogen niets op. Jullie week daar heeft zeker geen geld gekost? Hoe dubbel wil je het hebben? Bovendien wilde ik eerst antwoord op mijn vragen en dat weigerden jullie keer op keer. Ook vandaag ga jij nergens echt op in. Als jullie zelf niet bereid zijn te leveren, dan is er geen enkele reden voor kritiek.“

„Onzin,“ vindt Viktor. Willem haalt diep adem en schudt zijn hoofd, „Geen onzin. Tijdens de rechtszitting waren de rechter en alle aanwezige advocaten, ook die van jullie, het met mij eens.“

„Jij hebt het vonnis niet uitgevoerd,“ schakelt Viktor moeiteloos door naar het volgende verwijt. Mark begint zich af te vragen, hoe lang die lijst eigenlijk is. Willem haalt zijn schouders op, „Jullie extreem minimaal. Alleen de punten, die in jullie eigen voordeel waren, zijn uitgevoerd. Bovendien werd ik een week, nadat de handtekeningen waren gezet, nog gebeld door een verzekeraar, want Olaf had opnieuw een brief gestuurd met mijn naam erin. Dat was het volgende geval van laster en smaad, totaal strafbaar en strijdig met het verse vonnis.“

„Daar heeft hij niets over verteld,“ mompelt de man aan de andere kant van de tafel.

„Natuurlijk niet. List, leugens en bedrog zijn het handelsmerk van jullie. Als je een bemiddelingspoging misbruikt om twee uur lang een vaag betoog te houden over het belang om je genen door te geven – interessant genoeg tegenover twee kerels, die per definitie niet zwanger kunnen worden – dan ben je niet aan het bemiddelen, maar aan het beledigen. Dat was Anthea. Ze kan beter op een Perzisch tapijt over de wereld zweven met zulke opvattingen.“

Willem begint op stoom te komen. Mark’s vertrouwen in een goede afloop – behalve voor deze bezoeker – groeit.

„Begint het langzaam aan door te dringen waarom we helemaal geen behoefte meer aan contact hebben? Jullie houden krampachtig vast aan een postpuberale protesthouding, aan jullie racistisch gedachtengoed en aan de bekende, andere vooroordelen en daar hebben wij geen zin meer in. Jullie zijn stil blijven staan, wij hebben ons verder ontwikkeld.“

„Ik ben niet racistisch,“ toont Viktor zich hardnekkig.

„Ach, je meent het. Waarom heb je niet meer moeite gedaan voor Igor? Waarom heb ook jij bij Ruben en Sophie erop aangedrongen om Igor niet langer te verwelkomen en zo te proberen mijn relatie te saboteren, alleen omdat buitenlanders niet in de familie zouden passen – Kijk niet zo betrapt, ik weet dit al sinds de avond waarop jullie die streek hebben uitgehaald en ook vandaag negeer je Igor, waar je maar kunt, terwijl hij heel goed te verstaan is, zijn talen beheerst en verder een geweldige man is. Of moet ik je herinneren aan die keer, toen we allemaal op het landgoed waren en Igor en ik na het eten even tegen elkaar aanstonden en elkaar vasthielden? Ook van jou kon en mocht dat niet, terwijl je vrouw op hetzelfde moment met haar hand praktisch in je onderbroek zat en we allemaal te gast waren bij Ruben en Sophie, die onze omhelzing wel wisten te waarderen.“

„Is dat echt waar?“, vraagt Thomas vol verbazing. Igor knikt en Willem bromt, „Dit is nog maar een begin. Ik heb kilometers aan dit soort anekdotes.“

„Genoeg om een hele winter lang elke avond voor de open haard er één als sprookje te vertellen,“ lacht Igor. Willem geeft hem een duw op zijn been. Tegelijk voelt Mark Thomas’ vingers zijn nek strelen. Leeft hij teveel mee met de mannen? Of denkt Thomas aan hun ondergoedexpeditie van gisteravond? Mark hoopt, dat ze nog genoeg van die dingen in de kast hebben liggen om een hele week door te komen.

„Goed, ik merk het, vandaag komen we niet verder,“ zucht Viktor.

„Nee en dat had je vooraf kunnen weten,“ pakt Willem het blok weg bij Viktor – de man heeft nauwelijks iets opgeschreven – en schrijft een getal van zes cijfers onder hun namen, „Alsjeblieft. Bankrekening en totaal schadebedrag. Als jullie het echt menen, dan begint het herstel van contact met een gebaar op deze rekening.“

Viktor lacht en valt bijna van zijn stoel, „Waarom?“

„Omdat de rechtszaak nergens voor nodig was en ons op onnodige kosten heeft gejaagd. Een goede advocaat maakt daar diefstal van de eigen familie van.“

„Diefstal?“

„Ordinaire diefstal, ja.“

Willem’s woede komt van ver, heeft jarenlang ergens in een verborgen hoekje gewacht om nu ineens dubbel geconcentreerd naar buiten te komen.

„En wat is er met de opbrengst van het landgoed?“, gaat Viktor nu zelf terug in de tijd. Willem lacht, „Wat zou daarmee moeten zijn?“

„Het zat niet in de erfenis.“

„Waar hint je op?“

„Dan is het waar. Jij hebt dat geld je toegeëigend.“

Nu lachen Willem en Igor voluit, tot ergernis van hun bezoeker. Mark is onzeker of deze beschuldiging vals of waar is. Hij kent de financiële positie van de mannen en heeft nooit exact nagevraagd waar het geld vandaan kwam. ‘We verdienen goed en komen tijd tekort om het uit te geven.’ Dat vond en vindt hij een logische verklaring – ze leven van Willem’s salaris, hoewel Igor meer verdient. Willem schakelt over op een indringende, scherpe fluistertoon, „Ruben en Sophie hebben het landgoed bij hun volle verstand verkocht en wat ze met de opbrengst hebben gedaan, is hun keuze geweest. Daar ga ik je niets over vertellen, want dit soort vragen hadden jullie Ruben en Sophie moeten stellen, toen ze nog leefden en anders hadden jullie het antwoord op die vraag in het archief kunnen vinden. Al is het wel veelzeggend, dat jullie blijkbaar meer verwacht hadden en waarom gebruik jij het woord ‘toegeëigend’?“

„We misten dingen in de erfenis“, komt zuinig terug. Willem zucht, „En dit is nu het hele punt?“

„Blijkbaar,“ komt Igor er tussen, „Viktor, van iedereen met wie wij privé omgaan, verwachten wij alleen eerlijkheid. Zoals jij je nu opstelt, is elke omgang zinloos, omdat je ...“

„... gelijk in de verdediging schiet in plaats van echt te communiceren,“ vult Karin aan. Jeroen knikt, „Naar mijn idee stel je je onvoldoende open voor anderen.“

Viktor heeft geen reactie paraat, waarop Willem Mark een knipoog geeft om hem gerust stellen. Willem wil zijn broer vooral niet wijzer maken dan de man al is.

„Goed, we waren bij de ordinaire diefstal. Als jullie namelijk een ander iets zouden gunnen, niet halsstarrig zouden vasthouden aan jullie meningen, gewoon en normaal zouden communiceren, jullie twee procent flexibeler zouden hebben opgesteld, dan was er geen rechtszaak geweest over een paar duizend verschil in de verdeling en sterker nog, dan zou het geen slepende kwestie zijn geworden en was niet alleen de erfenis binnen een half jaar afgehandeld, maar zou het overige contact ook veel beter en frequenter zijn. Je moet alleen wel willen en jullie willen niet. Ondertussen zijn we al meer dan vijf jaar verder.“

„Jij had moeten meewerken,“ herhaalt Viktor zijn eerdere verwijt.

„Kijk een keer voorbij je eigen opvattingen. Jullie willen weer contact? Prima, maar dan wil ik eerst de ergernissen uit het verleden compleet op tafel, uitgesproken en opgelost hebben, anders is er geen basis voor contact. Of zal ik nog een paar andere, leuke dingen vertellen?“

De interesse is weer terug en niet alleen bij Viktor. Mark merkt, dat iedereen een beetje opleeft bij deze aankondiging. Wil Willem zijn broer weg laten gaan met meer vragen dan antwoorden?

[Jablan]

„Heel veel herinneringen uit mijn jonge jaren heb ik niet. In principe begint mijn geheugen op mijn tiende en alles daarvoor zijn losse fragmenten. Toch zijn er een paar dingen, waarvan ik zeker weet, dat ze kloppen. Ruben en Sophie namen mij als kleine jongen altijd mee, waar ze ook heen gingen. Weet je waarom dat was?“

„Geen idee, dat is echt te lang geleden en ik laat oude koeien liever in de sloot,“ moppert Viktor.

„Veiligheid. Ze waren veel te bang, dat één van jullie vier mij in een aanval van woede het ziekenhuis zou inslaan.“

„Dat meen je niet,“ wijst Viktor dit detail af.

„Hoewel het op film staat, twijfelde ik zelf aan de herinnering, heb navraag gedaan en bevestiging gekregen.“

„Bij wie?“, lijkt Viktor zich vooral te ergeren, dat hij dit niet wist. Mark merkt, dat Viktor zich wel degelijk iets herinnert, wat hij liever vergeten was.

„Dat hoor je een volgende keer wel,“ houdt Willem de boot af en buigt zich iets naar Karin, die hem op zachte toon direct in zijn oor aanvult, „Die er niet komt.“

Willem knikt, maar blijft Viktor strak en dwingend aankijken, „Andere anekdote. Waarom waren de ouders op jullie bruiloften?“

„Dat spreekt toch voor zich,“ toont Viktor zich oppervlakkig.

„Ook als je weet, dat Ruben totaal ongelukkig was met de nieuwe verbintenis? Ruben heeft zich vertwijfeld afgevraagd wat hij en Sophie verkeerd hadden gedaan, dat jullie mensenkennis jullie zo in de steek heeft gelaten bij de partnerkeuze. Namen zal ik vandaag niet noemen. Het gaat om hebzucht, eigendomsaanspraken, beperkt inlevingsvermogen of een totaal gebrek aan persoonlijkheid. Wat er aangetrouwd is, was uit op de vermeende rijkdom danwel status of op zoek naar een lijfeigene of zou de ander bij problemen er alleen voor laten opdraaien of in lastige situaties juist geen steun zijn, eerder een blok aan het been worden wegens een gebrek aan veerkracht en empathie. Kies zelf maar bij wie van de koude kant welke omschrijving het beste past, je bent er intelligent genoeg voor. Belangrijker vind ik het feit, dat toen Sophie psychisch weer helemaal fit was, zij met dezelfde vragen zat. Ook dat zegt veel over het huwelijk van Sophie en Ruben.“

„Dit verzin je!“

„Nee,“ breekt Igor kalm en zeer beslist in, „Bij een paar van die gesprekken was ik er zelf bij. Willem vertelt sinds jouw aankomst hier de waarheid en niets anders dan de waarheid. Hij verdraait de werkelijkheid niet.“

Viktor kijkt Willem aan en zwijgt. Opnieuw negeert hij Igors bijdrage. Alhoewel ... alleen aan de buitenkant, constateert Mark. Willem komt inmiddels grimmig over. De mannen moeten nog even volhouden. Mark weet al wat hij straks zal doen om iedereen weer in zijn normale humeur te krijgen.

„Ik heb Ruben voorgehouden, dat iedereen recht heeft op eigen fouten in het leven en het aan hem is, hoe hij op die fouten reageert. Daarmee kon ik hem overtuigen in elk geval te verschijnen op jullie bruiloften. Ik ben nu kwijt of het bij Anthea of Isolde was, dat de verse schoonvader nog tijdens het feest een paar compleet verkeerde opmerkingen over het krijgen van kinderen maakte, waarmee de ware aard zichtbaar werd – de nieuwe schoondochter was vooral welkom wegens haar voortplantingskwaliteiten. Wat een eer en wat een toekomst! In elk geval mocht ik Ruben na afloop van elke bruiloft kalmeren. In mijn ogen heeft hij helemaal gelijk gekregen, tot ver na zijn overlijden. De aangetrouwde kant heeft hij scherp en goed ingeschat en jullie vier nog beter.“

„Isolde is gescheiden.“

„Wat het gelijk van Ruben bewijst. Ze had die kerel nooit moeten trouwen,“ onderstreept Willem zijn inschatting van de feiten. Mark lacht, zonder geluid. Willem is minstens net zo koppig als deze Viktor.

„En jij had nooit geboren moeten worden,“ schiet Viktor terug. Wat is dit voor merkwaardige opmerking? Mark voelt zijn vingers tintelen. Dat kan maar één ding betekenen – iedereen om hem heen ergert zich aan dit type.

„Ach ... hoe langer we praten, hoe lager het niveau. Even voor de anderen hier ... Als mijn broers en zussen een discussie niet konden winnen, ze zijn nu eenmaal beperkt en bekrompen ...“

„Dat neem je terug,“ eist Viktor.

„Nee, dat is ook hoe anderen jullie zien en wij hebben nog veel ergere beledigingen van jullie aan mogen horen, die nooit zijn teruggenomen. Er is geen enkele reden om andere woorden te kiezen. Nu een stap terug ... als de sector ‘beperkt en bekrompen’ een discussie niet kon winnen, dan kreeg ik altijd te horen, dat ik nooit geboren had mogen worden. Onder kinderen misschien nog net acceptabel, maar uit de mond van een fysiek volwassen persoon is het alleen kwetsend.“

Mark lacht en knipoogt, „Wenn es dich nicht gegeben hätte ...“

„Wat zegt hij?“, verlangt Viktor een uitleg. Pas nu merken Willem en Igor de meertaligheid op.

„Versta jij geen Duits meer?“, daagt Igor de broer uit.

„Jawel, maar dat was een zin met een dubbele lading. Zo beperkt en bekrompen ben ik niet om dat niet op te merken,“ toont Viktor zich toch geraakt tot gefrustreerd, want hij reageert op Igor.

„Dat is voor een volgende keer,“ herhaalt Willem een eerder antwoord, „Na ontvangst van jullie gebaar op onze rekening en nadat jullie je mening over ons overtuigend hebben bijgesteld.“

„Heb jij nog vragen, Viktor?“ klinkt Igor ineens als een spinnende kater. Er komt geen reactie, waarop Willem rigoureus wordt, „Niet? Goed. Dan is het nu tijd voor het mooiste moment van deze dag. Een volgende keer kom je hier alleen op afspraak binnen en ... jawel, daar is de deur.“

Waarbij Willem zelfs zijn wijsvinger overstrekt.

„Ja, maar ...“

„Vergeet je aantekeningen niet,“ draagt Karin bij. Mark lacht ingehouden om haar dwingende, rotsvaste blik. Dit is nu een kant van zijn moeder, die heel leuk is – als je niet het slachtoffer bent.

„Maar ...“

„Mogen wij helpen?“, vraagt Tessa, terwijl de erg brede lach uit haar gezicht verdwijnt. Ze staat alvast op, gevolgd door Thomas. Mark kan niet anders dan ook te gaan staan. Viktor begrijpt, dat hier geen grap wordt uitgehaald, als hij iedereen rechtop ziet staan. Tessa’s ogen spuwen vuur en ze kijkt zo intimiderend, dat Viktor snel zijn stoel naar achteren schuift, overeind komt, het velletje papier van tafel grist en met zijn jas over zijn arm naar de deur loopt, die Thomas voor hem openhoudt. Daar blijft hij nog even staan en houdt het bij een simpel, „Tot ziens.“

De groet blijft onbeantwoord. Achter hem sluit Thomas de deur, bedient op Willem’s verzoek een bepaalde schakelaar en kijkt naar zijn vriend en vriendin, „Wat was dit net?“

„Dat was een warm en ontroerend welkom van de andere familie Von Falkenhausen,“ klinkt Karins stem – ze zingt bijna – door de keuken, „Wat jammer, dat hij zo snel weg was. Ik had hem nog zo graag mijn bankrekening meegegeven. Tenslotte ben ik een goed doel!“

Waarop Igor lacht met zijn innemende bas, „Dat heb ik vandaag voor het eerst gehoord.“

„Ja en als hij de anderen hier iets beter zou kennen, dan zouden jullie waarschijnlijk soortgelijke woorden horen. In elk geval bedankt, dat jullie er niet alleen bij waren, maar zelfs de voorstelling hebben uitgezeten. Daardoor was het minder heftig dan anders, al gaat Viktor nu zelf fantaseren over jullie,“ toont Willem zich oprecht – zijn stem klinkt warm en intens.

„Ik verbaas mij er meer over, dat hij Mark niet heeft herkend als jouw zoon,“ merkt Jeroen op. Mark vindt het minder vreemd, „Mama heeft ons diplomatiek voorgesteld en hij concentreerde zich vooral op Willem.“

„Op Rab zag Viktor jou voor mij aan, Mark,“ blijkt Willem het anders te zien, „Vandaag ... Het is een typisch voorbeeld van de werkelijkheid direct voor ogen hebben en toch over het hoofd zien, omdat voor de waarheid geen plek is tussen de bevroren beelden in het geheugen.“

„Dan hoef ik je verdere familie ook niet te kennen,“ beslist Mark ter plekke en dat levert hem een zoen van Thomas en Tessa op. Jeroen en Karin zijn het met hem eens. Veel zal hij niet missen en met zijn andere ooms en tantes is het contact een stuk minder, sinds hij uit huis is.

„Waarom vinden jullie het belangrijk, dat ze geld overmaken?“, wil Tessa weten, „Ik bedoel ... nodig hebben jullie het niet of wel?“

„Willem toverde dat een vorige keer uit zijn hoge hoed,“ lacht Igor, „Daarmee verraste hij mij ook, maar als je ze vaker hebt meegemaakt, dan begrijp je het wel. Wij hebben de ervaring, dat ze volstrekt onbetrouwbaar zijn. Hun woorden zijn zonder betekenis en een handtekening onder een overeenkomst heeft geen waarde. Ze doen toch wat ze zelf willen. Als ze iets zouden betalen, dan zouden ze daarmee laten zien, dat ze het deze keer wel serieus menen. Zeker voor het hebzuchtige deel van de familie is geld overmaken een erg grote stap.“

„Hopelijk een te grote stap,“ bromt Willem, tot hilariteit van de rest.

„Wil je erover praten?“, plaagt Thomas en Willem kan hem wel knuffelen voor zijn alerte reactie, maar houdt het bij een opgestoken duim en brede glimlach. Igor lacht mee, „Heb je het nieuws gemist? Isolde is gescheiden! Ergens wel jammer, dat we de grootste struikrover in jouw familie nooit meer zullen zien.“

„Nu de rest nog,“ knort Willem en laat de anderen daarmee weer om hem lachen. Igor leeft met hem mee, „Jij moet eerst bijkomen. Trouwens, je hebt het goed gedaan.“

„Willem? Is het echt waar, dat jij nooit geboren had mogen worden?“, vraagt Jeroen met een arm om Karin na.

„Het is de mening van mijn hooggewaardeerde en innig geliefde broers en zussen,“ geeft Willem prettig onderkoeld aan. Karin daagt hem uit, „Je hebt geen idee waarom ze zoiets zeggen?“

„Ach,“ haalt Willem zijn schouders op, „Daar zou je eindeloos over kunnen speculeren, maar een echte reden heb ik nooit gehoord. Belangrijker voor mij waren mijn ouders en die hebben mij vooral het gevoel van een gewenst kind gegeven – nooit het tegendeel.“

„Op mij kwam die opmerking jaloers over,“ merkt Karin op. Willem kijkt haar aan, denkt na en knikt, „Het zou kunnen. Volgens mij weet Viktor zelf niet eens waarom hij het zegt.“

Mark realiseert zich ineens iets anders en wil zijn kans nu direct grijpen, „Mama, ik ben eigenlijk enorm verbaasd. Tessa, Thomas en ik zijn er nu wel aan gewend, dat we elkaar heel goed aanvoelen, maar net ... het was net alsof ik jou, papa, Willem en Igor hoorde denken of voelde reageren.“

Het levert hem vier verraste gezichten op. Zijn ouders zijn verbaasd en zijn vaders waarschijnlijk nog meer. Jeroen kijkt hem scherp aan, „Mark ... eigenlijk zijn wij ervan uitgegaan, dat de extra gaven van je moeder en van Willem bij jou in je muzikaliteit en in het gemak, waarmee jij je dingen eigen maakt, terug zijn gekomen.“

Willem schudt zijn hoofd, „Sorry, Jeroen, maak je verhaal af, alsjeblieft.“

„Nou ... nee, ik heb geen verhaal, alleen een voorstel ... Mark, durf jij met Willem en je moeder te testen wat je momenteel kunt?“

„Hm,“ wordt Mark nu zelf onzeker. Tessa heeft haar eigen kijk op hem, „Ik geloof niet, dat een test Mark helpt.“

„Ik heb eerder het idee, dat de test net is geweest,“ blijkt ook Thomas te twijfelen, „Karin, jij zei net ergens, dat Willem sterk reageert op ...“

„... op iedereen, om wie hij veel geeft.“

„Fijn, heb ik het weer gedaan,“ klaagt Willem met vrolijke ogen. Jeroen en Igor grijnzen.

„En Mark, zoals we hier bij elkaar zitten, is er iemand met wie jij geen speciale band hebt?“

Thomas slaat de spijker op zijn kop. Iedereen hier is belangrijk voor hem. Zijn ouders denken na en vallen Thomas bij, net zoals Igor. Willem zwijgt, houdt zijn hoofd scheef. Mark moet zelf een antwoord op zijn eigen vraag vinden. Het lukt hem niet zo snel en hij kijkt Willem vragend aan, die op zijn ogen reageert.

„Ik denk, dat Karin, Jeroen, Tessa, Thomas en Igor allemaal in de goede richting zitten. Op de een of andere manier hebben jullie de situatie net goed ingeschat en nog meer dan anders op elkaar gelet. Want zoals jij net Viktor de deur uitkeek, Tessa ... dat was een blik om echt bang van te worden ...“

„Dat was geacteerd, dank je voor het compliment,“ komt Tessa ertussen. Willem knikt, „Je hebt het heel mooi gedaan ... en jij, Thomas, je kunt ook heel dreigend overkomen. Voor jou, Mark, hou gewoon bij of je dit vaker hebt en sta er niet te lang bij stil. Het kan zijn, dat jij toch meer van je moeder of van mij hebt, dan we op dit moment weten. Echt testen wil ik het zelf liever niet, omdat we allemaal veel te goed weten, hoe jij kunt reageren als we iets forceren. Het lijkt mij veiliger om af te wachten hoe jij je verder ontwikkelt. Kun je hiermee verder?“

„Ik hoop het,“ geeft Mark toe, „Eigenlijk wilde ik voorstellen om jou eerst terug op aarde te halen door wat voor je te spelen.“

„Goed idee,“ valt zijn moeder hem enthousiast bij, „Mogen wij daar bij zijn?“

„Natuurlijk. Maar ik wil eerst alleen spelen, er zit nog een melodie in mijn hoofd.“

Waarop iedereen haast krijgt om naar de woonkamer te gaan, waar verder niemand is. Bart en Denise zijn naar hun eigen appartement teruggegaan. Het warmspelen is vandaag minder belangrijk dan de opdrachten voor hun andere studies. Mark is er wel tevreden over, want zijn opening is speciaal voor Willem. Ter plekke reageren zijn ouders verrast, „Hebben jullie nu twee concertvleugels?“

„Eh ... cadeautje van de mannen voor mijn verjaardag,“ klopt Thomas op zijn Steingräber. Karin fluit even bewonderend en Jeroen’s mond valt open, „Zijn jullie iets vergeten te vertellen, heren?“

„Eerder Thomas,“ lacht Igor. Zijn moeder kijkt nog steeds naar de twee vleugels, „Ligt het aan mij of staan ze hoger?“

„Nee, ze zijn aangepast aan onze lengte,“ bevestigt Thomas, waarop Igor hem aanvult, „Het is heerlijk om de jongens erop te horen spelen. Soms zitten ze hier hele dagen.“

„Straks, Igor, straks,“ blijft Mark vasthoudend. Afleiding kan hij nu niet meer gebruiken. In zichzelf mompelend wandelt hij naar zijn eigen Steingräber en opent de klep, streelt van links naar rechts over de toetsen en begint te spelen. Thomas gaat tegenover hem aan de tweede vleugel zitten, Tessa blijft staan en leunt tegen zijn exemplaar aan. Eigenlijk hun normale posities als ze iets nieuws instuderen. Desondanks is het vandaag anders. Thomas speelt niet mee, maar neemt het geluid op. Tessa kijkt afwisselend naar Mark en Willem, terwijl de rest stil luistert naar zijn tonen. Het wordt iets uit een droom, voor de vroege ochtend of late avond, tussen slapen en waken in. Na een minuut of acht maakt Tessa een gebaar en speelt Mark zijn laatste noten. Tessa schudt haar hoofd, „Dat was weer eens heel apart. Het is dat ik erbij ben, anders zou ik het niet geloven. Elke toon was raak, Mark.“

Jeroen valt haar bij, „Die band tussen jullie is uniek.“

Mark kijkt een tikkeltje verlegen rond, maar vooral naar Willem, die met natte ogen en trillende handen knikt, „Ik ben er weer ... denk ik. Dank je. Was dat stuk net iets nieuws van jou?“

„Half. Ik ben er al een week mee aan het stoeien,“ lacht Mark, „Maar het is mooi, dat het je raakt. Dat was het doel en nu kan ik alvast beginnen aan de volgende opdracht.“

„Is het alleen voor piano?“, vraagt Karin zich af. Mark reageert laconiek, „Waarschijnlijk kun je het met alle instrumenten spelen. Als iedereen hier weer is, kunnen we het omzetten. Thomas heeft de opname.“

„Dank je. Ik wil dit graag hebben voor mijn werk.“

„Echt?“, is Mark meer dan verbaasd. Dit is de eerste dat zijn moeder met deze vraag komt en dat kan maar één ding betekenen. Dit stuk heeft haar ook geraakt, hoewel het in zijn oren niet veel voorstelt. Licht romantisch, maar niet compleet los van de wereld en het stuurt de toehoorders op reis – naar droomland of naar een zonnig eiland met een strand vol palmen.

„Echt,“ bevestigt zijn moeder, „Of als iedereen hier weer is, kunnen jullie het samen spelen.“

„Je moeder wil een optreden,“ ondertitelt Jeroen. Igor kijkt ondertussen snel rond en Tessa lacht, „Nee, Igor, de glazen staan in de keuken.“

[Jablan]

„Tessa’s techniek is het laatste half jaar met grote stappen vooruit gegaan en ze heeft al een paar glazen kapot gezongen,“ legt Thomas uit, „En met haar stem kan ze momenteel geen achtergrondpartijen meer zingen. Ze gaat over de andere zangers heen.“

„Heb jij zoveel kracht in je stem?“, vraagt Jeroen na en Mark reageert, „Onze Tessa heeft in verhouding grote longen en een steeds betere beheersing van de stembanden. Waar een gemiddelde zangeres maar een paar seconden een noot kan aanhouden, ga jij met gemak naar een halve minuut, of niet?“

Tessa knikt, voorzichtig. Ze voelt zich opgelaten en daarmee kwetsbaar. Vanaf de bank grijpt Willem in, „Karin, Jeroen, willen jullie je bagage kwijt op een gastenkamer?“

„Straks,“ geeft Karin met een handgebaar aan, „Ik merk nog een restant onrust bij jou.“

„Klopt. Viktor brengt op dit moment verslag uit aan de rest. Zodra dat afgelopen is, word ik weer rustiger,“ orakelt Willem, inmiddels met droge ogen en een hand op Igor’s dijbeen. Mark baalt, heeft hij toch zijn best gedaan om Willem en Igor weer in hun normale doen te krijgen. Was hij te snel daarmee? Jeroen ventileert zijn scepsis, „Wat gaan jullie doen als er wel geld wordt overgemaakt?“

„Dan bedanken wij ze beleefd en daarna blijkt vanzelf of en in hoeverre contact mogelijk en zinvol is. Met zijn broers en zussen staan nog een paar harde gesprekken op de rol,“ geeft Igor afgemeten te kennen. Willem schiet kort in de lach, „Het zal altijd moeilijk blijven. Alleen al ons gevoel voor humor is totaal anders.“

„Oh ...,“ begint Igor met een grijns op zijn gezicht, „... deze week had je weer een goede. Er was een nieuwsbericht, dat de meerderheid van de ouders in Kroatië en Bosnië-Herzogowina gelooft, dat lijfstraffen helpen bij de opvoeding. Jij reageerde met ... “

„Dat het fantastisch nieuws is. Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met de SM-training voor je kinderen,“ vult Willem op droge toon zijn man aan. Iedereen lacht om de absurde gedachte. Daarna pakt Igor de draad weer op, „Hier en met jullie kan zo’n grap wel. Maar bij zijn broers en zussen komt zo’n opmerking helemaal verkeerd over. De één denkt, dat we het serieus menen en de ander, dat we zo’n soort relatie hebben, terwijl Willem alleen de ernst uit het bericht haalt.“

„Afgezien van jouw humor, ik ken je niet anders, is het wel een serieus onderwerp. Op mijn werk heb ik een meldingsplicht, als ik de gevolgen van lijfstraffen bij een kind ontdek,“ draagt Karin bij. Mark kan zich er nauwelijks iets bij voorstellen. Zijn ouders hebben hem nooit geslagen en zelf kan hij alleen vriendschappelijk iemand zacht op de rug of schouder kloppen. Willem knikt, „Wij ook. Zo zie je hoe verschillend de culturen zijn. Wat in het ene land praktisch verboden is, geldt ergens anders als norm.“

„Het is meer dan humor. Je probeert overal iets positiefs uit te halen,“ merkt Thomas op. Igor bromt een ‘waar’ en Willem kijkt Thomas verrast, tegelijk bewonderend aan, „Jij wordt steeds scherper, Thomas, maar mogen we even weg van het familiecircus Von Falkenhausen? Heeft één van jullie nog vers nieuws over Wouter en zijn ouders?“

Tegelijk springt een poes op schoot bij Willem, een seconde later heeft Igor de andere op zijn benen. Mark glimlacht. De poezen weten wanneer de kust veilig is en ook zijn moeder kijkt licht weemoedig naar de twee beesten bij de twee mannen.

„Wanneer hebben jullie Silke en Jurre voor het laatst gesproken?“, wil Jeroen weten. Igor twijfelt, „Hm ... dat is al een tijdje terug. Met Thomas’ verjaardag waren ze hier, samen met Charlotte en daarna ... ik weet het niet meer.“

„Jullie willen de mening van buitenstaanders?“, gokt Karin. Willem knikt, „Wouter verhuist hierheen en normaal gesproken komen de ouders dan af en toe langs.“

„Eerder verwacht ik, dat mijn ouders vaker op bezoek zullen komen. Tenslotte zien ze Wouter als hun vierde kind,“ mengt Thomas zich erin, „En er moet nog veel veranderen, voordat Wouter een bezoek van zijn ouders hier goed vindt. Volgens mijn moeder zet Wouter een knop om in zijn hoofd, voordat mijn vader met hem naar zijn ouders gaat.“

„Hij gaat niet alleen bij zijn ouders langs?“

„Nee,“ bevestigt Mark, „Meestal gaat Jurre en anders Silke mee. Gaat hij alleen, dan loopt het op ruzie uit.“

„De volgende familie met ruzies,“ zucht Jeroen, „Altijd wat. Sorry dat ik erop terugkom, Willem, maar zie jij het ooit goed komen met je broers en zussen?“

Mark vindt de vraag van zijn vader aan zijn andere vaders overbodig. Zodra La Familia ter sprake komt, wordt de man radicaal. Alhoewel ... Vandaag neemt Willem de tijd.

„Vergelijk het leven met een gebouw, dat nooit af is. Om de zoveel tijd komt er een verdieping bij. Totdat blijkt, dat de fundering te weinig draagkracht heeft, omdat het gebouw door een corrupte aannemer is neergezet en het gebouw instort. Hetzelfde geldt naar mijn idee voor mijn broers en zussen. Zou er een gesprek komen om alles uit te praten, dan eindigt het ermee, dat zij na afloop niet meer weten wie ze zijn en waar ze staan, omdat ze dan zouden moeten toegeven hun volwassen leven op een misvatting te hebben opgebouwd.“

„Viktor ziet zijn jeugd als mishandeling, Willem als basis voor nu. Daar ligt de oorzaak,“ vat Igor samen. Mark begint gedachtenloos, tegelijk zacht een melodie te spelen. Iets met contrasten. Zijn manier om commentaar te leveren. Thomas en Tessa vallen hem bij, steunen en sturen hem. Zijn ouders luisteren met open mond. Tessa zingt geen tekst, maar haar stem wordt steeds krachtiger, waardoor Mark steeds meer geluid uit zijn vleugel haalt. Wanneer hij het refrein heeft ontdekt, staat Willem op, komt naar hem toe en legt zijn handen op Mark’s schouders. Prompt tintelen zijn vingers, „Los, Willem, los.“

„Niet,“ drukt zijn vader met iets meer kracht op zijn schouders, „Wat willen jullie met deze ... aria? ... zeggen?“

Mark speelt een slotakkoord, voordat hij de klep sluit en zich omdraait, „Even geen familie graag.“

„Goed. Hoe loopt het op de universiteit?“, schakelt zijn moeder moeiteloos om, terwijl Willem nog over zijn nek streelt, voordat zijn vader hem loslaat en weer naast Igor gaat zitten, waarna de poes terug bij de man op schoot klimt.

„Prima. We vliegen door de stof heen en dat levert weer logistieke problemen op“, begint Thomas, wat direct geïnteresseerde, vragende ogen bij Mark’s ouders oplevert. Tessa glimlacht, „Soms worden twee tentamens, die we moeten halen, op hetzelfde tijdstip gepland.“

„Is het weer gebeurd?“, kijkt Igor op. Mark knikt, „Deze keer bij mij en het is al opgelost. Overigens wil ik volgend jaar een semester inlopen.“

„Wat? Hoe doe je dat?“, klinkt zijn moeder verrast en bezorgd tegelijk. Mark haalt zijn schouders op, „Dat weet ik niet. Het gaat allemaal vanzelf.“

„Waar hebben we jou aan te danken?“, is Jeroen verbijsterd, „Makkelijk meekomen kon je altijd al, maar de laatste jaren ... weet je zeker dat je het niet overdrijft?“

„Nee,“ geeft Tessa antwoord voor hem, „Thomas en ik houden hem strak aan de lijn, bij wijze van spreken.“

Mark glimlacht. Zijn moeder ziet het, „En omgekeerd?“

„Ook,“ geeft Mark direct toe. Het is waar – ze letten enorm op elkaar. Igor ziet het anders, „Karin, Jeroen, jullie hebben hem een goede basis gegeven en hier hebben ze het naar hun zin, waardoor alles heel soepel loopt. Kun je zo Charlotte en de andere ouders vertellen.“

„Daarom kijk ik licht bezorgd naar het komende jaar,“ legt Willem zijn emoties op tafel, „Ik ben veel weg, Igor zal ook vaker weg zijn dan de afgelopen tijd en ...“

„En jij vraagt maandag je secretaresses alles zo te plannen, dat je maar drie dagen per week weg bent,“ brengt Thomas in en Tessa sluit zich bij hun vriend aan, „Mark heeft je hier nodig. Wij hebben jullie hier nodig.“

„Want?“, wil zijn moeder meer weten. Tessa en Thomas kijken nu naar Mark, die zijn keel schraapt, „Weet je nog, waarom we hierheen zijn verhuisd?“

„Ik denk, dat ik het snap,“ klinkt Jeroen ineens vol overtuiging, „Met Willem en Igor hebben jullie twee voorbeelden bij de hand, hoe je alles aan kunt pakken.“

Tessa knikt, „Zoiets in het groen. Waar we ook komen, we vallen op en trekken de aandacht naar ons toe. Op een concert moet dat ook, op de universiteit tijdens een hoorcollege liever niet. Willem en Igor hebben dat ook en zij begrijpen ons, zonder dat we alles moeten uitleggen.“

„Tessa bedoelt, dat zelfs Bart en Denise of Robin en Wouter soms moeite hebben ons bij te houden,“ komt Thomas met een andere reden tevoorschijn, terwijl de kamerdeur opengaat.

„Hoor ik onze namen? Niet roddelen over mij waar ik niet bij ben, alsjeblieft“, wandelt Wouter de kamer in. Willem knipoogt, „Ik heb alleen via een omweg nagevraagd of wij je ouders hier mogen verwachten en daar ziet het niet naar uit.“

„Eigenlijk heb ik geen enkel idee. Ik heb ze wel verteld, dat ik bij Robin intrek, maar het was net of die mededeling langs ze heen ging. Zoals met alles,“ verzucht Wouter en kijkt snel rond, „Wie helpt met uitpakken en opruimen? We hebben alle kratten vol.“

„Mooi,“ staat Mark op en trekt een sprint naar de keuken voor het wekelijkse ritueel om de inkopen te verdelen. Meestal eindigt het ermee, dat na een paar dagen iedereen bij de anderen navraagt wat zij nog op voorraad hebben. In de keuken houdt Bart hem tegen – met gespreide armen, „Laat het maar aan Robin, Denise, Tessa en Willem over.“

„Wat wil je?“, neemt Mark de uitnodiging aan en sluit zijn armen om Bart.

„Wil jij morgen met mij door de planning voor het komende semester gaan? Ik kom er niet uit met de beste volgorde en wanneer we wat moeten inleveren.“

Mark knikt en kijkt ondertussen naar de keukentafel, waar de kratten worden omgepakt. Achter hem komen eerst Tessa en Thomas, daarna zijn ouders en vaders – met elk een poes op een schouder – de keuken binnen. Wouter is opgewonden, „Zo gaat het lekker snel. Zullen we straks nog een ronde blazen, Bart?“

Igor kijkt de jongen, terwijl hij zijn schouderbewoner op de vloer neerzet, met een scheef hoofd aan, „Dat klinkt enorm dubbelzinnig, Wouter. Wij zijn heel blij, dat er geluid uit je trompet komt als je erop blaast.“

„En niets anders dan dat,“ merkt Robin droog op, „Een Duitser mag je dat nooit zo vragen. Mij altijd.“

Ineens heeft Wouter een knalrood hoofd, terwijl Denise heel hard lacht. Karin neemt Jeroen mee om de bagage te halen. Het is een gemoedelijke chaos in de keuken en dat bevalt Mark wel. Willem heeft gelijk – bij simpele dingen kun je je heerlijk ontspannen.

Later, als de onderhandelingen over het laatste pakje roomboter in Robin’s voordeel zijn beslist – ‘ik heb het nodig voor het lamsvlees’ – en zijn ouders hun bagage op een logeerkamer hebben achtergelaten, maakt Bart zich weer los van Mark, vooral omdat Karin met een grote tas op hem afkomt, „Dit is van je moeder, voor jou en Denise.“

„Moesten jij of Jeroen er nog iets bij vertellen?“, wil Bart van Karin weten. Jeroen schudt zijn hoofd, „Nee, ze heeft die tas zo meegegeven.“

„Oh,“ begint Bart de inhoud op de keukentafel neer te leggen en tegelijk half te lachen. Denise staat al bij hem en komt vooral verrast over, „Wat moeten we hiermee?“

„Ah, daar is het kaartje. Ik wist het, ik wist het,“ lacht Bart en kijkt opzij naar zijn vriendin, die het kaartje uit zijn vingers grist.

„Zo te zien is mijn moeder begonnen de zolder op te ruimen en ...“

„Lieve Bart, hier wat jeugdherinneringen van jou. Kijk maar wat je ermee doet, maar gooi het niet direct weg. Groeten van mama,“ leest Denise de tekst hardop voor. Bart was al begonnen met sorteren en stopt ermee om rustig te kijken naar kindertekeningen, een oude sjaal en nog wat kleren, die hem nu beslist te klein zijn en begint ineens alles stuk voor stuk af te tasten. Mark heeft zijn ouders in het oog, die hun best doen om neutraal rond te kijken, alsof het hen niets aangaat. Denise giechelt ineens. Uit de sjaal komt een plastic speelgoedsaxofoon tevoorschijn.

„Dit is leuk!“

„Je zegt het,“ vindt Bart en houdt een bankbiljet omhoog, „Heeft ze er toch geld in gestopt!“

Waarna alles weer in de tas verdwijnt – ‘Dit moeten we in alle rust doen’ – en Bart de keuken uitrent om de tas naar hun eigen woonkamer te brengen. Igor schudt zijn hoofd en Willem begint voorbij zijn onrust te komen, want hij vraagt na, „Karin, Jeroen, doet Charlotte dit vaker zo?“

„Niet dat wij weten,“ meldt Jeroen, „Nu kunnen we haar in elk geval vertellen, dat de tas goed is aangekomen en netjes wordt uitgepakt.“

„Het is een mooie grap, erg lief van haar,“ meldt Igor, „Willen jullie allemaal je boodschappen opruimen, voordat ze vanzelf verdwijnen?“

„Wat bedoel je?“, vraagt Jeroen, terwijl de anderen al met de volle kratten de keuken verlaten. Van Thomas en Tessa mag Mark blijven zitten en blijkbaar was de vraag voor hem bedoeld, want Jeroen kijkt hem afwachtend aan.

„Eh ... straks ... eigenlijk zouden ze er al zijn ... komt een groep handballers langs, die hier gaan koken en verder rondhangen.“

„Dat is bijna elke zaterdag zo,“ vult Willem hem aan, „Een paar kennen jullie, Pjotr en Leon, en wie er verder komen, zien we wel.“

„Lopen wij niet in de weg dan?“, lijkt Karin te twijfelen. Mark schudt zijn hoofd, „We hebben voor vanmiddag een tafel in een restaurant gereserveerd. Dat is veel gemakkelijker.“

„Oh ... waar en voor wie?“, komt Igor er tussendoor. Mark blijft op koers, „Bij de Silberfuchs, voor elf personen en ... papa, geen politiek of achtergrondvragen daar.“

„Waarom?“, wil Jeroen een reden horen. Mark kijkt naar zijn vaders, maar die laten het aan hem zelf over. Jammer, zeker hierbij is het veel gemakkelijker om Igor of Willem voor hem te laten praten.

„De eigenaren zijn net als Igor oorlogsvluchteling ... met het verschil dat zij alles hebben verloren, werkelijk alles, ook een groot deel van hun familie. Hier zijn ze met niets zijn begonnen. Daarom kun je het beter niet over politici hebben, waar ze bij zijn, en ook geen vragen stellen naar waar ze vandaan komen. Wij weten het alleen via Igor, de meesten mensen in de omgeving weten hier niets van.“

„Aha en zijn ze met of zonder julle hulp gestart?“, wil zijn moeder weten, waarop Igor in de lach schiet, „We kennen ze alleen, omdat Mark en aanhang daar graag eten.“

„We hebben daar ook een paar keer opgetreden. Als Bart een solo speelt, heeft de eigenaar natte ogen.“

„Wat voor muziek spelen jullie tijdens een optreden?“, wil Jeroen weten. Mark gaat in gedachten hun laatste optreden langs en herinnert zich iets anders, „Alles wat de mensen willen horen en wij kunnen, behalve tijdens optredens vanuit het conservatorium. Dan zitten we vast aan het voorgeschreven programma, maar zie je het publiek soms geeuwen of ...“

„Jullie trekken de rest mee,“ merkt Igor op, „Ik ben vorige maand naar zo’n concert geweest en tijdens de pauze in de foyer hoorde ik overal om mij heen de verbazing over de hoge kwaliteit van het orkest, helemaal omdat ze relatief jong en onervaren zijn of de stukken veel van de musici vragen. Ga jij nog die dirigentenspecialisatie doen, Mark?“

„Eerst na de zomer of volgend jaar. Momenteel past het niet in mijn schema – ik kan niet op drie plekken tegelijk zijn.“

„Niet?“, plaagt Jeroen.

„Nee,“ grijnst Mark, „We kunnen veel, maar dat net niet.“

„We – zie je, Jeroen, hij denkt voor drie,“ merkt Karin vrolijk op, waarop Jeroen knikt en navraagt, „Zijn er nog bijzondere reacties op jouw relatie?“

„Hoe bedoel je?“

„Het blijft ongewoon.“

„Mij is niets opgevallen de laatste tijd,“ probeert Mark er onderuit te komen. Zijn moeder schudt haar hoofd, „Echt?“

Vandaag is het beter toe te geven, zeker als je moeder Karin van Maarschalkerwaard heet, je aura ziet en eerder je vader onder handen heeft genomen.

[Jablan]

„De meesten denken, dat we goede vrienden zijn en alledrie solo. Tessa en Thomas vinden dat prima zo,“ opent Mark zich nu echt, „Het helpt ook, dat we hier wonen en niet in Münster, direct naast de universiteit. Hier in huis kunnen we gewoon ons gang gaan en daar hebben we genoeg aan om ergens anders wat meer afstand te houden.“

„Mag ik er iets over zeggen, Mark?“, kijkt Igor hem recht aan. Mark knikt – ergens is het spannend om van anderen te horen, hoe ze overkomen. De poezen proberen ondertussen op tafel te springen en zo de aandacht van iedereen te krijgen. Dat plan mislukt.

„We zien jullie steeds meer naar elkaar toe groeien en daarmee bedoel ik niet de muziek, maar juist bij andere dingen. Van kledingstijl, inrichting tot eten of vakanties. Het begint anderen ook op te vallen. Willem en ik hebben al een paar vragen gehad.“

„Van wie?“

„Vanuit de buurt. Voor sommigen gaan jullie net iets te vertrouwd met elkaar om als goede vrienden over te komen.“

„En?“, wordt Mark ineens alert. Willem blijft rustig, „Niets. Je kent ons, we laten het aan jullie over wie meer en wie minder op de hoogte zijn.“

„Oh,“ aarzelt Mark, „Dank je.“

„Im Salzkammergut, doa kammer gut lustig sein, wenn die Musi spielt, holdrio. Im Salzkammergut, doa kammer gut lustig sein, so wie nirgendwo, holdrio.“

Tessa komt zingend de keuken in, duwt Thomas voor zich uit en Willem kijkt zo verbaasd, dat Mark om zijn vader glimlacht. De blik van zijn moeder is vol bewondering, „Wat is dat voor lied?“

„Het komt uit een zangspel. Oefenmateriaal voor mijn stem.“

„Im weißen Rößl?“, vraagt Willem na. Nu is Tessa weer verbaasd, „Yo, daar is het uit. Is er eigenlijk een liedje, dat je niet kent?“

„Vast wel,“ blijft Willem opgewekt – en schaamteloos zichzelf, „Via het conservatorium ontdekt?“

„Ja. Het klinkt heel toegankelijk, tegelijk vraagt het veel techniek.“

„Dat geloof ik. Wat ik mij ervan herinner, zit alles erin met veel tempowisselingen. Stukken voor een koor, duetten, solo’s, een voorloper van rap, een jodel ...“

„Die lukt mij niet. Ik denk haast, dat je daarvoor op zo’n Alpenweide moet zijn geboren,“ lacht Tessa weer, terwijl ze Thomas ronddraait.

Igor pakt zijn laptop om op te zoeken waar ze het over hebben en komt samen met Jeroen erachter, dat er een operette is met die naam. Niet iets, waar hij uit zichzelf naar zou luisteren of waar hij heen zou willen, „Daarvoor ben ik teveel cultuurbarbaar.“

„Valt wel mee. Dit zou nu als musical worden opgevoerd en in Kroatië ga je wel overal heen, zelfs naar veel zwaardere dingen.“

„Dat kan ik ook verstaan.“

„Dit toch ook? Of is het teveel dialect voor jou?“

Daar gaan ze weer. Mark geniet van deze kleine discussies tussen Willem en Igor, waar altijd een ondertoon van begrip en respect voor elkaar in zit. Zelfs als ze van mening verschillen, hoor je nog, dat ze boven alles van elkaar houden. Totaal anders dan hij eerder vandaag heeft beleefd. Tegelijk komen de anderen terug de keuken in en ontdekt Wouter het zangspel. Al na de eerste tonen roept hij, dat ze beslist één van de liedjes op hun vaste lijst moeten zetten, want ‘het is Duits en je kunt dit met elk instrument spelen’. Ook een manier van argumenteren. Heel veel zin heeft Mark niet in dat soort muziek. Voor hem is het te veel standaard repertoire, te weinig prikkelend, te veel met de ogen dicht spelen. Toch hebben Robin en Wouter een punt – dit is zo typisch Duits-Oostenrijks, dat het in elk populair klassiek optreden past. Nu nog meer en goede stemmen erbij ...

„Igor, kun jij die avond in Slavonië opzoeken?“, probeert Willem de anderen er meer bij te betrekken.

„Hoezo?“

„Ik wil de rest laten zien wat jij en ik wel heel mooi vinden en jij hebt het verhaal erbij.“

„Oh .. goed,“ zoekt Igor al op zijn scherm en begint tegelijk te vertellen, „Een tijdje terug waren we even in Zagreb en werden op sleeptouw genomen naar een klein dorp in het oosten van Slavonië, dat het decor was van een avond lang de cultuur en folklore van de regio. We hebben de registratie van de staatsomroep gekregen, het staat niet op internet.“

„Ik was vooral verbaasd over de hoge kwaliteit. Geen valse noot, geen valse pas, helemaal niets. Het was helemaal perfect, terwijl het gewoon de dorpsbewoners waren, aangevuld met een paar bekende zangers en zangeressen ... Heb je hem?“

„Ja! Kijk maar ...“

Igor kort de lange inleiding in – de hele politieke top van het land zat op de eerste rij – en vliegt gelijk door naar het eerste optreden. Een groep zangeressen, waarvan Tessa ogen op stelen krijgt. Ze zingen over het dorpsleven, met veel plezier en enthousiasme.

„Het duurt nog jaren, voordat Denise of ik zo kunnen zingen,“ mompelt ze. Na het eerste nummer springt Igor door het programma – ‘als jullie het interessant vinden, kijken we het vanavond helemaal’ – en laat ze van elk optreden het middenblok zien. Iedereen, zelfs Bart, geeft de mannen gelijk. Het is mooi, ontroerend, hartverwarmend en leuk. Tegelijk ook typisch Kroatisch. Is dit werkelijk één van de best bekeken programma’s van dit jaar geweest?

„Mark?“

Heel voorzichtig wordt zijn naam geroepen en er is maar één jongen, die dat zo doet. Igor stopt de registratie, want de keukendeur staat open en achter elkaar stroomt de groep handballers binnen. Vandaag is het een erg grote groep, Mark ziet ook een paar vriendinnen van de jongens.

„Sebas?“, keert Mark zelf terug naar het hier en nu. Hun begroeting bezorgt zijn ouders vraagtekens in de ogen, die hij binnenkort – waarschijnlijk vanavond – van een antwoord moet voorzien. Eerst de jongen zelf, die zijn polsen op Mark’s schouders laat liggen.

„Hoe was je date?“

Aan het gezicht te zien niet helemaal wat Sebastian had gehoopt. De jongen laat hem weer los, „Hij heet echt Felix, is werkelijk mooi en bijna een jaar jonger dan ik en ... zijn moeder was er de hele tijd bij.“

„Wij ook,“ vult Leon hun klasgenoot aan, die knikt, „Maar jullie zaten tenminste een tafel verderop.“

Uit de weinige informatie begrijpt Mark, dat Sebas een succesvolle afspraak had. De moeder van de andere jongen was meegekomen, want ze kenden elkaar alleen via internet en om precies dezelfde reden had Sebastian Leon en Pjotr meegevraagd. Volgende keer hebben ze bij Sebastian thuis afgesproken, want de ene moeder wil ook de andere moeder spreken. Wat bij Mark een spontane reactie oproept, „Jouw Felix heeft een overbezorgde moeder.“

De keuken laten ze over aan Pjotr, Leon en hun vrienden. Het is tijd om naar het restaurant te gaan. Buiten toont Jeroen zich een vat vol met vragen, „Wat is dit voor groep?“

„Handballers, ze zitten allemaal op handbal. Vandaag is minstens de helft van het meisjesteam er bij, zag ik.“

„En Sebas zonder zijn vriendje,“ giechelt Tessa. Mark trekt alleen zijn wenkbrauwen op, „Jouw oren worden ook steeds groter.“

„Oh ... die Sebastian ...,“ begint Jeroen en wordt door Thomas onderbroken, „... is nu zestien, homo, heeft een klik met Mark, date via internet en wordt thuis redelijk kort gehouden. Zo’n middag bij ons is voor hem ontspanning puur.“

„Aha, dank je, nu begrijp ik het,“ klinkt Karin opgelucht en dat verbaast Mark weer, „Hoezo?“

„Op mij kwam het even over alsof Sebastian verliefd op jou is,“ is zijn moeder indirect nieuwsgierig.

„Dat kan ik mij wel voorstellen, maar maak je geen zorgen. In het begin praatte hij alleen als je hem vasthield. Met hem ga ik op dezelfde manier om als met Bart.“

„En niemand verbaast zich daarover?“

„Nee, mama, nee,“ verzucht Mark, „Ik heb nu eenmaal die uitstraling, waardoor iedereen met mij wil knuffelen.“

„En andersom,“ plaagt Jeroen. Mark knipoogt en schakelt om, „Rijden jullie met ons of met Willem en Igor mee?“

„Met jullie.“

*

„Hm ... dit ziet er precies uit zoals je je een Duits restaurant voorstelt,“ merkt Jeroen op, wanneer ze het gebouw binnenlopen en hun jassen in de garderobe hebben achtergelaten. Mark glimlacht, „De muziek en het eten is allemaal Kroatisch, papa, al komt het meeste hier uit de omgeving.“

„Gelukkig,“ reageert zijn moeder, „Dan is het tenminste eetbaar.“

Ze worden naar hun tafel geleid en Mark is blij, dat hij heeft gereserveerd. Er zijn hogere, grote tafels tegen elkaar aan voor hen neergezet. Nadat iedereen zit, iets te drinken heeft besteld – zijn ouders gaan aan de wijn – kijkt zijn moeder tevreden rond, „En? Hoe gaat het nu echt met jullie hier? Hoe was jullie eerste jaar hier, Denise, Bart?“

„We hebben het overleefd,“ begint Denise en wordt direct door Bart verbeterd, „Meer dan dat.“

Waarop de twee vrij uitgebreid vertellen hoe zij alles zien en beleven. Denise volgt zangles en is begonnen andere snaarinstrumenten uit te proberen, zolang de snaren met vingers worden bespeeld. Naast haar gitaren bevalt de sitar haar momenteel het beste. Bart doet hetzelfde met alles waarop je kunt blazen en een rietje het geluid veroorzaakt – klarinet, hobo, fagot – maar vindt zijn oude saxofoon toch het fijnste spelen. Tessa haakt aan – Mark en Thomas spelen toetsen, maar het liefste op de concertvleugels thuis. Anderhalve week geleden hebben ze hun docenten uitgenodigd om te komen luisteren en de vrouwen waren diep onder de indruk. Niet veel studenten hebben zoiets thuis staan, de meesten oefenen op een synthesizer met koptelefoon op.

Dit alles is voor zijn ouders niet het verwachte antwoord. Ze willen weten of ze hier zijn aangekomen, geland, nieuwe vrienden en vriendinnen hebben en welke talen ze nu het meeste spreken. Mark wl ze niet te veel vertellen, „Echte nieuwe vrienden niet, wel hebben we heel veel kennissen erbij gekregen.“

Wat weer leidt tot een discussie wanneer iemand een vriend en wanneer een kennis is. Denise is het meest duidelijk, „Met vrienden kun je ook op vakantie gaan, met onze kennissen van nu spelen we veel muziek of maken de studieopdrachten, maar bij alle andere dingen mist er iets.“

Igor heeft zijn eigen blik op hen, „Jullie zijn natuurlijk al een hechte groep bij elkaar en dan is het voor nieuwe jongens en meiden moeilijker om bij jullie aan te sluiten. Zodra ze jullie apart hebben, dan gaat het beter of ... dan gaan jullie helemaal mee met de anderen.“

„Wij maken ons er niet zo druk over,“ vult Willem aan en kijkt zijn ouders aan, „Jullie moeten weten, dat ze minstens twee jaar jonger zijn dan de meeste andere studenten en tegelijk een stuk zelfstandiger.“

„Bedoel je Tibor?“ pakt Thomas de voorzet op. Igor kijkt hem verrast aan, „Wie is ... Tibor?“

„We kennen hem van het conservatorium ... hij is violist. Of wil dat worden. Een paar weken geleden was hij voor het eerst bij ons thuis. We konden het bijna niet geloven. Hij is vierentwintig, woont nog bij papa en mama, kan absoluut niet koken, weet niet hoe een stofzuiger werkt en is financieel helemaal afhankelijk van zijn ouders.“

„En?“, toont Karin haar nieuwsgierigheid.

„Hij was totaal van slag, toen we hem zo ongeveer vertelden hoe wij het allemaal aanpakken.“

„Onzeker. De arme jongen werd helemaal onzeker,“ vult Tessa aan, „Maar hij speelt geweldig, ziet er goed uit en ik wil zeker meer met hem doen – muzikaal gezien dan, voordat ...“

„ ... er weer foute gedachten opkomen,“ lacht Denise, „Geef Tibor de tijd om aan jullie drie te wennen, want hij is echt goed. Als we een violist nodig hebben, dan wil ik hem, en als hij mee wil optreden, dan helemaal, want hij is echt knap, trekt vrouwen de zaal in.“

„Oh? Knapper dan mij?“, plaagt Bart zijn vriendin, die keurig haar hoofd schudt, „Zeker niet.“

„Heeft één van jullie toevallig een foto van hem?“, is Willem ineens nieuwsgierig. Bart knikt en zoekt, vindt en laat het apparaat rondgaan. Karin is het met hen eens – ‘dat gezicht moet op een poster’ – Jeroen kijkt vooral naar zijn houding – ‘kaarsrechte rug’ – Willem keurt hem ook goed en Igor komt met het oordeel ‘hetero’, waarop Wouter en Robin zich afvragen hoe Igor dat aan een foto kan zien.

„Het is iets in zijn houding en ogen. Zijn jullie zeker, dat deze ... Tibor niet in stilte hoop koestert?“

„Ja, hij kwam puur langs voor de muziek,“ meldt Tessa. Mark heeft er niet over nagedacht. Over eventuele kapers op de kust denkt hij nooit lang na – ze zijn bij voorbaat kansloos.

„Anders heeft hij pech gehad,“ vindt Thomas en krijgt steun van Bart, „Wanneer iemand meer wil van één van jullie, merken jullie het niet en ze zien weer niet wat jullie met z’n drieën doen... hebben.“

„Ik begrijp je niet,“ zit Tessa ineens rechtop. De oudere generatie luistert mee en de acht ogen, die heen en weer bewegen, laten Mark glimlachen. Over een gebrek aan interesse heeft hij werkelijk niets te klagen.

„Echt niet?“, reageert Denise, „Wanneer iemand zich heel erg op jou richt, Tessa, dan gedragen Thomas en Mark zich als jouw beschermengelen. Bart en ik hebben dat al vaker gezien.“

„Oh ... dat is mij nooit opgevallen,“ bekent Tessa en kijkt naar rechts, „Jongens, is dat echt zo?“

„Ja en zelf ben jij nog erger. Dat meisje, dat Mark laatst om zijn nek had hangen, hoe heet ze nu?“

„Eh ... Larissa? Melissa?“, gokt Mark.

„Een Issa. In elk geval had jij enorme haast om heel uitgebreid met Mark te knuffelen,“ lacht Thomas. Tessa’s haren bewegen in alle richtingen, „Wat kon ik anders doen? Dat kind kwam bijna klaar.“

„Zo erg?“, mengt Robin zich in het gesprek. Thomas beweegt zijn ogen, „Erger. Ze had slechts twee argumenten en het kon haar niets schelen of je al iemand hebt of niet.“

„Niet eens zulke mooie argumenten,“ merkt Mark rustig op en oogst daarmee een brede glimlach bij zijn ouders en vaders. Naast hem ontspant Tessa zich.

„Gelukkig hebben wij daar geen last van,“ reageert Wouter, „Ik zou niet weten hoe ik daarmee om zou gaan.“

„Je ziet het niet,“ lacht Denise, „Bovendien komen vreemden mijn broer en jou alleen samen tegen.“

„Test het maar eens uit,“ tipt Bart, „Apart bestellen, apart afrekenen en verder een paar meter afstand aanhouden, als jullie ergens uit zijn. Ik durf wel te wedden, dat jullie allebei binnen vijf minuten door een andere jongen of man worden aangesproken.“

Igor lacht, „Werkt dat nog steeds zo?“

Bart en Denise bevestigen het vermoeden met een synchroon ‘ja’ en vrolijke ogen.

„Hoe was dat, toen jullie verkering hadden of verloofd waren, mama, papa?“, wil Mark weten, terwijl de eigenaren erbij komen en het eten wordt uitgeserveerd. Karin en Jeroen gingen niet zo veel uit en kunnen zich dit soort toenaderingspogingen niet herinneren. Ze waren nu eenmaal erg verliefd en hadden weinig oog voor anderen. Waarna het stil wordt – het eten smaakt iedereen, er wordt volop van de andere borden geproefd en met volle mond praten is in deze omgeving onbeleefd.

„Hoe gaat het met jullie andere kinderen?“, pakt Karin de draad weer op, zodra ze haar bord bijna leeg heeft gegeten. Igor kijkt haar volkomen radeloos aan, waarop Mark ondertitelt, „Mama vraagt naar Pjotr en Leon.“

„Je hebt ze net even gezien. Het is een kwestie van krachtvoer erin stoppen en ze groeien vanzelf,“ probeert Willem kort te blijven en voor Igor’s gevoel te kort, „Eigenlijk gaat het heel goed. Hun leven bestaat uit de ander, handbal, school, vrienden, familie en op zaterdag is onze keuken hun hangplek.“

„Je vergeet de andere dagen van de week,“ grijnst Robin, „We hebben ze de afgelopen twee weken elke dag gezien.“

„Oh,“ lijkt Willem even te schrikken, al herstelt hij zich direct, „Ach, natuurlijk. Het loopt tegen het einde van het schooljaar, dan zijn ze vaker bij ons. Hoe vind jij dat het met ze gaat?“

„Laat mij even nadenken,“ neemt Robin een slok bier, drinkt zijn glas daarna helemaal leeg, „Ik weet niet of het goed zeg – Pjotr en Leon komen op mij altijd vrolijk, opgewekt over. Ze zijn werkelijk volkomen zichzelf. Ik bedoel ... ze gedragen zich zoals ze zich op het moment voelen, niet zoals ze denken, dat ze zich zouden moeten gedragen, omdat anderen dat verwachten of omdat het zo zou horen. Als ik eraan terugdenk, hoe ik was op hun leeftijd ...“

[Jablan]

„Je was toen heel gesloten. Je was er wel, maar ik kon nooit met je praten. Pas sinds we hier wonen, ben je veel makkelijker in de omgang,“ vindt Denise.

„Apart en mooi wat je over die jongens vertelt,“ meent Jeroen. Mark sluit zich aan, „Ze zijn bijzonder. Wanneer wij in de woonkamer spelen of oefenen, kunnen ze rustig een uur lang heel stil zitten luisteren. Soms merk ik niet eens, dat ze erbij zijn gekomen.“

„Echt? Ze vlogen net als een wervelwind door de keuken,“ twijfelt zijn moeder aan zijn versie. Tessa giechelt, „Dat is normaal bij deze twee. Zeker als ze met hun vrienden binnenvallen, dan flitsen ze heen en weer. Op andere momenten hangen ze graag tegen Willem en Igor aan, soms met een duim in de mond.“

„En? Hoe zitten jullie bij ons in de woonkamer?“, daagt Willem Tessa uit. Thomas glimlacht, „Wel naast elkaar, maar niet tegen jullie aan. Bovendien kwijlen we niet.“

„Oh,“ merkt Mark voorzichtig op, waarop Igor en Willem bulderend lachen. Zijn ouders volgen iets later en Thomas glijdt omlaag, totdat zijn gezicht net boven de tafelrand uitsteekt, „Heb ik iets verkeerds gezegd?“

„Nee hoor, alles is goed,“ lacht Karin, waarop Thomas weer gewoon op zijn stoel gaat zitten, „Gelukkig maar. Ha, Robin, je bent ook klaar met eten. Wil iemand nog iets? Pannekoeken, ijs, koffie, water, bier, wijn?“

„Pannekoeken?“, kijkt Jeroen verrast op, waarop Mark knikt, „Het zijn kleine pannekoeken met ijs of stroop of jam of iets anders erop. Kun je gerust proberen, papa.“

„Eigenlijk zit ik vol,“ verzucht zijn moeder, waarop Willem lacht, „Kijk maar of je plek hebt. Vandaag wordt er niet meer gekookt. Morgen rond de middag is er weer warm eten, voordat jullie naar huis gaan.“

Waardoor zijn ouders zich aansluiten bij de bestellingen van de anderen. Zelfs Wouter neemt ijs – ‘hallo, ik ben geslaagd, mag ik een keer niet op de calorieën letten?’ – en Robin vindt het allemaal goed – ‘een laagje spek past bij jou’. Ook een manier om elkaar te laten weten, dat je van elkaar houdt.

Bij het uitserveren buigt Mark zich achterover om duidelijk te maken, dat hij de rekening wil hebben en niet zijn ouders of vaders. Tegelijk wordt zijn moeder scherp, „Willem, hoe is het met je onrust?“

„Die is er nog, zal vanavond wel minder worden en morgen weg zijn,“ lijkt de man open te reageren. Mark kent hem inmiddels goed genoeg om te beseffen, dat dit antwoord meer voor Igor dan voor zijn moeder was, die alleen haar wenkbrauw omhoog en omlaag beweegt. Ineens dringt tot hem hem door, dat zij zich aan het voorbereiden is. Waarvoor? Terwijl iedereen eet, blijft deze vraag in zijn hoofd echoën.

„Hoe loopt het bij jou op je werk, Igor?“, zoekt Jeroen een minder beladen onderwerp. Igor haalt zijn schouders op, „Eigenlijk zoals altijd. Ik los de georganiseerde chaos in een familiebedrijf op ... Sinds vorig jaar hebben we geen directeur van buiten meer, maar heeft de kleinzoon van de eigenaar het roer overgenomen en sindsdien worden stap voor stap de andere poppetjes vervangen. Gelukkig draaien we goed met steeds minder fouten en missers, die geld kosten, soms ook klanten.“

„Igor zit nu in de directie,“ meldt Willem, behoorlijk droog. Zijn man knikt, „Tja, ik werd gevraagd ... en volgens mij is het voor mij makkelijker dan voor jou.“

„Andersom,“ glimlacht Willem en zwijgt verder. Zijn moeder wil meer weten, „Wat maakt jouw werk moeilijk ... Willem?“

De man neemt nog een slok, voordat hij reageert, „Ik ben een steeds groter deel van mijn tijd kwijt aan de bureaucratie vanuit de overheid en de verzekeraars, die in hun eigen virtuele werkelijkheid leven en tot ver achter de komma alles verantwoord willen hebben. Voorlopig zie ik daar ook geen kentering komen en dat is af en toe jammer.“

Opnieuw is Willem weinig spraakzaam. Mark kent de verhalen over bezoeken van de inspectie, het harde onderhandelen met de verzekeraars en de trucs, waarmee de organisatie tussen alle regels en contracten door laveert. Vandaag ... Willem houdt geen afstand, hij heeft simpelweg geen zin om over zijn werk te praten.

„Maar gelukkig ga je naar Bayern en Evelien leidt je af,“ wil Denise een vrolijker Willem zien.

„Evelien is niet meer,“ aarzelt de man en kijkt rond, „Ze was een patiënte, die tussen alle behandelcodes in viel met haar verstandelijke beperking, spasmen en woekerende tumoren.“

„Jij doet toch niets met patiënten?“, zoekt Jeroen naar de samenhang.

„We lopen vier uur per week op de werkvloer rond, in principe voor het personeel, maar je hebt vanzelf contact met de patiënten of cliënten. Met Evelien is dat uit de hand gelopen. Ze was bang voor de specialist, maar als ik meeging, dan was alles goed. Volgens haar famlie bloeide ze bij ons helemaal op en volgens de inspectie mocht ik haar helemaal niet naar de artsen begeleiden, want ...“

„... je hebt niet de juiste papieren,“ lacht Karin, „Hou maar op, Willem. Bij mij is het net zo erg als bij jou – zelfs een voorleesmoeder moet tegenwoordig een cursus hebben gevolgd. Alsof mensen zelf niets meer kunnen.“

„We leven in de verkeerde tijd, Karin, we hadden eigenlijk in de middeleeuwen moeten leven,“ stemt Willem toe. Mark trekt de gedachte door en komt tot een andere conclusie, „Oh nee, dan zouden jullie allebei op de brandstapel zijn geëindigd voor hekserij.“

„Eh ... ja, dat is ook weer waar,“ geeft Willem toe met een blik op zijn handen, „Oké, we zitten toch in de goede tijd, maar in de verkeerde omgeving. Wat denk je van een privéschool voor jou, Karin en een privékliniek voor mij?“

„Aantrekkelijk idee, zou het ook meer verdienen?“, lacht zijn moeder.

„Dag Willem,“ klinkt ineens achter Mark een felle vrouwenstem, „Moeten wij werkelijk betalen om met je te praten?“

Mark legt zijn vork neer, draait zich om en herkent Viktor, die in het gezelschap van een andere man en twee vrouwen is, die hetzelfde witblonde haar als zijn vader hebben. De mannen hebben hetzelfde gezicht als Willem. Alleen de kleur van de ogen verschilt van persoon tot persoon. Overduidelijk familie en dan zal dit de collectie ooms en tantes zijn, die Mark verder niet wil leren kennen.

„Hallo allemaal,“ reageert zijn moeder opgewekt met haar lesstem, „Wat fijn dat jullie er weer zijn.“

„Wie zijn jullie?“, komt Wouter ertussen. Het viertel is door de onverwachte vraag van slag gebracht, zodat Jeroen als eerste reageert, „Zo te zien de broers en zussen van Willem. Vanmorgen kwam Viktor al onverwacht langs en blijkbaar zijn ze aan het dwalen.“

„Oh ... en begroeten jullie zo je broer?“, kijkt Wouter nu naar de vier, „Zijn jullie niet opgevoed of zo? Mij is altijd geleerd, dat je je netjes voorstelt, beleefd vraagt hoe het gaat en ...“

Een donderende lach brengt Wouter tot zwijgen. Willem en Igor grijnzen van oor tot oor.

„Jongeman, we praten tegen onze broer“, probeert de andere vrouw Wouter te negeren. Dat werkt averechts, „En ik praat tegen u. Zoals u kunt zien, zijn we hier met een groep en dan is het helemaal onbeleefd om zo alles te onderbreken. Schaamt u zich niet?“

Iedereen aan tafel moet zich inhouden om niet voluit te lachen. Willem herstelt zich als eerste, „Wouter, je bent geweldig, maar van deze vier hoef je niets te verwachten. Zullen we nog wat plaats maken? Pak een stoel erbij, er is vast wel plek op de hoeken.“

Tegelijk is de eigenaar erbij gekomen. Igor bestelt in Kroatisch koffie en zegt nog iets, dat Mark niet kan verstaan. De eigenaar glimlacht in elk geval en gaat weer weg. Een minuut later heeft iedereen een plek gevonden en stelt Willem iedereen voor – met de roepnamen. Heel anders dan vanmorgen komt zijn vader ontspannen over.

„Zo zie je elkaar jaren niet en zo ...“

„We zijn nog een keer bij je thuis langsgereden, maar in jullie keuken zat een hele grote groep jongens en meiden. Een jongen met een poes op zijn arm stuurde ons hier naar toe.“

Waarop Igor zijn telefoon pakt en even kijkt, „Pjotr wenst ons veel sterkte.“

„Exploiteren jullie tegenwoordig een bordeel?“, vraagt de tweede vrouw. Wat is dit? Iedereen kijkt verbouwereerd op, alleen zijn vaders glimlachen.

„Wat ben je weer belangstellend,“ reageert zijn moeder spottend, „Wat fijn om te merken, dat je niets bent veranderd.“

„Isolde, waarom zouden wij een bordeel exploiteren?“, lacht Willem. Hij neemt haar zeker niet serieus.

„Wat doen die jongens en meiden in jouw keuken? Waarmee kun jij anders geld verdienen?“

„Je bent zo heerlijk naïef. Toch bedankt voor het idee. Als we ooit zoiets zouden beginnen, dan zullen we jou als eerste vragen om voor ons te komen werken.“

De vrouw zoekt naar woorden, die ze niet vindt.

„Welke reden hebben jullie om ons opnieuw te storen?“, neemt Willem het initiatief in handen. Viktor mompelt, „We wilden het nog één keer proberen ...“

De man kijkt al teleurgesteld. Mark schat de kans op succes extreem klein in. Ondertussen zoekt zijn moeder in haar tas. Er komt een pen tevoorschijn en een memoblok, waar ze iets opschrijft. Het velletje landt bij Viktor, „Alsjeblieft, hier heb je mijn bankrekening.“

„Waarom?“, eist de andere vrouw – ze moet wel Anthea zijn – een verklaring.

„Vanmorgen werd mijn vrouw als goed doel bestempeld. Dan is elke steun welkom,“ neemt Jeroen zijn moeder in bescherming. Mark haakt aan, „Naar mijn idee is vanmorgen alles al gezegd. Igor en Willem willen overtuigend bewijs zien, dat jullie serieus het contact willen herstellen.“

„Echt?“, is Bart oprecht verbaasd, „Ik hoor alleen beledigingen. Ging het vanmorgen ook zo?“

„Ja,“ meldt Tessa en ze klinkt vastberaden. Een spontane lach is nu heel ver weg.

„Bart en ik hadden altijd het idee, dat bij adel omgangsvormen en de goede toon heel belangrijk zijn,“ mijmert Denise verder, „Ik bedoel, Willem is een Freiherr en hij let daarop. Jullie zijn ...“

„Ja, het hele roedel heeft een titel,“ reageert Igor, „Maar als ze onder elkaar zijn, merk je daar niets van. Dan is Willem de kleine broer, die niets kan of mag.“

„Roedel?“, merkt de andere man afkeurend op. Mark kent Viktor al, dan is dit Olaf. Willem knikt, „Van mij mag Igor dat zo zeggen. Het is een goede omschrijving voor jullie gedrag en opstelling. Wat was jouw laatste stunt ook al weer? ... Oh ja, mij – niet eens ons – uitnodigen voor je verjaardag onder voorwaarde, dat ik mij zou kunnen gedragen. Het kwam zo heerlijk gastvrij over en welk gedrag dan wordt verwacht, vertel je er dan weer niet bij.“

„Dat weet je toch?“, is Olaf verrast.

„Nee. Zijn goede discussies toegestaan of niet? Mag je gewoon vertellen wat je bezighoudt of niet? Wat zijn de pijnlijke onderwerpen? Welke kleding wordt verwacht? In welke omgeving is het feest? Wie zijn de andere gasten? Wat voor eten wordt er geserveerd? Waarom heb je Igor niet uitgenodigd?“

„Heb ik dat niet?“, ontwijkt Olaf een antwoord.

„Nee en de reden wil ik een keer van je horen,“ houdt Willem vol.

„Ik weet het niet meer,“ probeert Olaf er onderuit te komen. Jeroen neemt het over, „Olaf ... jij bent toch Olaf? ... Hoe zou jij het vinden als jij ergens wordt uitgenodigd, maar je vrouw niet?“

„Eh ... hangt ervan af.“

„Voor een verjaardag.“

„Dan zou ik dat niet zo prettig vinden.“

„Waarom nodig je dan wel je broer uit, maar niet zijn man?“, maakt zijn moeder het doelpunt.

„Eh ... Sorry.“

„Is niet meer genoeg,“ wijst Willem de excuses hard af.

De eigenaar komt langs met de bestelling en de rekeningen, neemt gelijk de lege borden en glazen weer mee. Mark legt zijn rekening omgekeerd op tafel, naast zijn bord, terwijl Viktor de andere aanneemt en rondkijkt, „Moeten wij onze koffie zelf betalen?“

„Verbaast je dat?“, voelt Jeroen de stemming goed aan. Willem en Igor leunen achterover in hun stoelen. Isolde reageert, „Ja.“

„Werkelijk?“, brandt Wouter opnieuw los, „Op mij komen jullie niet over als een familie op vredesmissie.“

„En wie ben jij, jongeman, dat je je ermee durft te bemoeien?“, vraagt de andere man ... Olaf, schiet Mark weer te binnen. Ook al wil hij ze niet kennen, de namen moet hij wel zien te onthouden.

„Ik ben Wouter en ...“

Anthea kijkt strak naar Willem, „Ik wist niet, dat jullie tegenwoordig op jonge jongens vallen.“

„Tja, dat zit nu eenmaal in de genen,“ merkt Willem met een opgewekt gezicht op, „Jouw man is tenslotte ook jonger dan jij.“

„Maar niet zoveel jonger,“ schiet de oudste zus in de verdediging.

Willem zucht en zijn blik is verveeld, „Kijk om je heen – met wie zijn wij hier?“

„Eh ... “

„Precies! Jij en Isolde oordelen zonder de feiten te kennen, verbergen jullie onzekerheid achter provocaties en dan verwacht je nog, dat wij netjes overal op ingaan?“

„Waarom niet?“

„Omdat je geen rechtszaken tegen je familie begint en verder is alles vanmorgen met Viktor al doorgenomen. Antwoorden heb ik nog niet gehoord.“

Willem klinkt scherp, beslist en zijn ogen spuwen vuur. Isolde is niet onder de indruk en lijkt kokend koel, „Waarom heb je eigenlijk geen aids gekregen?“

„Mijn God, er is echt iemand erger dan mijn halfbroer,“ kreunt Wouter, terwijl Robin hem over zijn rug streelt. Willem en Igor tonen geen enkele reactie, waardoor de anderen ook rustig blijven.

„Je halfbroer was een psychopaat met verkeerde vrienden en dit is Willem’s familie,“ denkt Mark hardop, waarop Willem het uitproest.

Jeroen schudt zijn hoofd, „Vanmorgen hebben we Viktor gezien en nu jullie. Vanmorgen was ik getuige van een stevige discussie en nu hoor ik alleen dingen, die niet eens in mij opkomen om te zeggen of om over na te denken. Waarom willen jullie weer contact met jullie broer?“

„Omdat we hem missen?“, meldt Viktor bedeesd en onzeker. Mark kijkt hem eens goed aan, de man lijkt het werkelijk te menen. Hoe is het mogelijk? Toch leunt Willem voorover, laat zijn hoofd op zijn handen steunen, haalt diep adem en kijkt dan weer op, „De voorwaarden zijn jullie bekend en daar houden we zonder concessies aan vast.“

„Mag ik die uitbreiden, Willem? Met een donatie op de bankrekening van mijn moeder?“, vult Mark zijn vader aan, die knikt, „Goede extra voorwaarde.“

„Wie ben jij?“, vraagt Olaf vanuit het niets.

„Mark,“ volgt hij het voorbeeld van Wouter.

„Dat bedoel ik niet. Wat is jouw relatie tot Willem?“

Ja, wat is die relatie? Mag hij hier zeggen, dat Willem zijn biologische vader is? Een beetje hulpeloos kijkt hij naar zijn moeder, die hem een knipoog geeft en verbazing in haar stem legt, „Zien jullie dat niet, Anthea, Isolde, Olaf, Viktor? Mark ...“

„... speelt geweldig piano,“ roept Wouter spontaan en Robin haakt aan, „Hij knuffelt met iedereen.“

„Mark is onze beste vriend,“ brengt Denise in, waarop Bart haar aanvult, „Hij woont al mijn hele leven naast mij.“

„Mark is ons geluk, holdrio,“ zingt Tessa een barst in het lege wijnglas voor haar en Thomas heeft een warme stem, „Hij is onze vriend!“

Jeroen kijkt hem trots aan en brengt het nuchter, „Mark is onze zoon.“

„Auch unser Sohn,“ zet Igor zijn accent zwaar aan en kijkt hem daarbij recht in de ogen. Igor speelt.

„Ik denk, dat het wel duidelijk is,“ sluit Willem de rij af. Mark glimlacht – de antwoorden kwamen spontaan, op gevoel en op de overige gezichten aan tafel verschijnen en verdwijnen denkrimpels. Olaf zucht, „Blijkbaar willen jullie ons niets vertellen.“

„Welk antwoord had je verwacht?“, legt Willem er nog een schep bovenop.

„Eh ...“

„Laat maar, Willem,“ leunt ook Mark achterover en kijkt opzij naar deze oom, terwijl hij om zich heen wijst, „Het is allemaal waar en als jullie dat niet willen geloven, is dat jullie probleem.“

Thomas zoekt oogcontact met hem en grijpt de rekening van tafel, waarop Mark zijn portemonnee pakt en aan Thomas geeft, die opstaat en wegloopt, „Ik ga alvast afrekenen, dan kunnen we zo weg.“

„Oh ... Thomas? ... Mogen wij betalen?“, wil Jeroen weten.

„Nee, papa, jullie zijn bij ons te gast,“ probeert Mark een discussie te voorkomen.

„Dank jullie wel, ook voor dit restaurant, Het was echt goed en lekker,“ glimlacht zijn moeder. Jeroen heeft er nog moeite mee, „Vroeger ...“

„Straks, Jeroen, als we weer onder elkaar zijn,“ dirigeert Karin. Ze knipt met een vinger en het wijnglas voor Tessa valt in drie scherven op tafel. Jeroen kijkt zijn moeder zowel lief als verwijtend aan, uit zijn ooghoek merkt Mark een schrikreactie bij de twee zussen van Willem en Tessa legt de scherven op een servet. Het is de hoogste tijd om naar huis te gaan, voordat er ongelukken gebeuren. Mama is boos!

[Jablan]

„Gaan jullie echt weg?“, klinkt Viktor zowel verbaasd als teleurgesteld, wanneer de anderen aanstalten maken om op te staan.

„Ja, kennen jullie dat niet? Als het theaterstuk slecht is, dan ga je weg,“ merkt Denise op. Bart is het helemaal met haar eens, „Als het heel erg is, dan vraag je je geld terug.“

„Waar is de kassa? Ik wil mijn geld terug,“ zeurt Wouter. Die toon van hem! Behalve Willem’s familie lacht iedereen. Olaf lijkt nerveus, „Willem? Mijn jongste denkt, dat hij homo is.“

„En?“, reageert Tessa snijdend. Willem wacht af, wijst naar Tessa, „Je hoort het. En?“

Mark ziet Jeroen nieuwsgierig ergens naar kijken. Als hij de blik volgt, komt hij bij Isolde uit, die duidelijk verrast is. Olaf merkt niets, „Hoe was dat bij jou?“

„Hoe oud was je jongste zoon, toen hij daarmee kwam?“, mengt Jeroen zich erin.

„Acht,“ geeft Olaf aan en de man komt aarzelend, voorzichtig over. De harde trek is uit het gezicht verdwenen. Zijn ouders en Igor glimlachen, draaien hun hoofd naar Willem.

„Streep het ‘denken’ maar door,“ is de enige reactie.

„Is dat alles?“, toont Olaf zich ontevreden. Willem haalt zijn schouders op, „Wat kun je er meer over zeggen? Je vrouw heeft er heel effectief voor gezorgd, dat wij je kinderen niet kennen. Als je meer wilt weten, dan ken je onze voorwaarden.“

„Waarom wil je geld van ons, Willem?“, eist Isolde.

„Wij willen hard bewijs, dat jullie overal spijt van hebben. Je moet niet denken, dat jullie altijd met alles wegkomen. Een bijdrage van jullie is overigens een welkome aanvulling op de jaarlijkse toelage voor onze oude huishoudsters.“

„Wat?“, schrikt Anthea.

„Sinds Ruben is overleden, krijgen de dames van mij een aanvulling op hun pensioen.“

„Waarom?“, is Olaf nog niet overtuigd.

„Ruben en Sophie hebben voor hun overlijden expliciet daarom gevraagd.“

„Waarom weten wij daar niets van?“, is Viktor zowel nieuwsgierig als terughoudend. Igor grijnst en Willem scoort, „Als jullie niet blind alles hadden weggegooid, dan hadden jullie dat kunnen weten. Overigens Isolde, we hoorden vanmorgen, dat je bent gescheiden. Gefeliciteerd daarmee, maar wie heeft het initiatief daartoe genomen? Jij of je ex?

„Hij is er vandoor gegaan en liet mij met de kinderen zitten,“ vliegen de gefrustreerde woorden over tafel. Mark houdt zich in. Het woord ‘verstandig’ kan hij beter bij zich houden dan uitspreken. Willem blijft neutraal, „Je brengt mij op een andere gedachte. Olaf, geloofde je vrouw je jongste, toen hij meldde, dat hij homo is?“

„Nee,“ meldt deze broer en Mark merkt een verbazing op.

„Overtuig haar ... Thomas is klaar met de eigenaar, zie ik. Zullen we gaan?“

Ze staan op en Mark ziet vooral opluchting op de gezichten om zich heen. Willem’s familie lijkt te begrijpen, dat ze echt gaan – de dames kijken vooral verward, de heren zwaar teleurgesteld. Wat voor leven zouden ze leiden? Na een paar stappen richting garderobe en uitgang klinkt een verwacht woord, „Willem?“

Dat is Isolde en de aangesproken man draait zich om, „Nee, we zijn klaar. Vanmorgen heb ik Viktor gezegd, dat jullie alleen op afspraak welkom zijn. Zelfs zo’n simpel verzoek negeren jullie en storen ons hier. Wij gaan nu weg en waag het niet om bij ons thuis de komende tijd op te duiken.“

Tessa heeft zich ook half omgedraaid en pakt Mark vast, terwijl ze nog iets kwijt wil, „Met onze volle agenda’s zijn afspraken veel gemakkelijker en het komend halfjaar zijn Willem en Igor al helemaal volgeboekt. Jullie kunnen het beste hier blijven. De eigenaar verwacht een goede bestelling, want met alleen koffie ben je er niet hier. Eet smakelijk!“

Waarna Mark door zijn vriendin wordt meegesleurd. Bij de garderobe drukt ze zijn jas in zijn handen, „Ik wil naar buiten. Frisse lucht.“

Buiten is het nog steeds bewolkt, wel droog – de zomer is nog ver weg dit jaar. Thomas komt direct achter hen aan en met hun armen op elkaar’s rug wachten ze op de rest. Even bijkomen. Wouter tikt op Willem’s buik, „Zijn dat echt jouw broers en zussen?“

„Helaas wel,“ lacht Willem, niet eens als een Freiherr met kiespijn, eerder oprecht en legt zijn handen op Wouter’s schouders, „Mijn excuses, dat we je niet hebben voorbereid op dit viertal.“

„Je kon het niet weten, denk ik. Hoe heb ik het gedaan, meneer de bordeelbaas?“

„Je hebt ze perfect ontregeld. Karin, wat deed jij eigenlijk net met dat glas?“

„Oh ... ik moest dat negatieve van jouw broers en zussen ergens laten,“ kijkt zijn moeder als een verlegen meisje. Mark hoort Thomas en Tessa kort lachen. Ze verwachten een reactie van hem, „Mama, ben je nog boos?“

„Nu niet meer, daarbinnen wel even,“ komt het stralende, vertrouwde gezicht weer tevoorschijn. Jeroen moppert, „Ik mocht het binnen niet doen, maar ... mogen wij een volgende keer alsjeblieft jullie trakteren?“

„Hoezo? Wij verdienen genoeg met onze optredens,“ ziet Mark geen enkele reden om zijn ouders op te zadelen met rekeningen, die hij gemakkelijk zelf kan betalen. Igor gaat tussen zijn ouders in staan, „Karin, Jeroen, ze vinden, dat jullie meer dan genoeg hebben gedaan. Jullie hebben de verbouwing hier gefinancierd ...“

„Samen met de andere ouders,“ werpt Jeroen tegen, „Dat is allemaal afgehandeld, toch?“

„Zeker, ik wil je er alleen aan herinneren. Jullie hebben eenmalig een zak geld uitgegeven voor jullie kinderen. Zolang ze studeren, nemen Willem en ik de vaste lasten voor onze rekening en als Robin nog een jaar wil studeren, doen we dat ook voor hem. Zoveel kosten hebben ze niet en ze kunnen goed leven van hun optredens. Wees blij, dat ze jullie hebben uitgenodigd.“

„Vroeger waren studenten arm,“ verzucht Jeroen.

„Vroeger is niet nu. Onze Mark en zijn vrienden zijn uitschieters in de goede betekenis van het woord,“ vindt Willem, „Een beetje ontwikkelingshulp mag toch van jou?“

„Ontwikkelingshulp?“, kijkt Tessa naar de man, „Kom eens terug, Willem. Het klinkt wel erg ... denigrerend?“

„Niet als je het letterlijk neemt. Er zit zoveel talent in jullie, allemaal, dat het zonde is om jullie niet te steunen en alle ruimte te geven. We willen, dat jullie alles zelf ontdekken en jezelf ontwikkelen.“

„Zo klinkt het een stuk beter, jongen,“ stemt Karin toe, „Je woordkeus is vandaag erg ongelukkig.“

„Ik neem het Willem niet kwalijk,“ mengt Robin zich erin, „Het gebeurt niet elke dag, dat je te horen krijgt, dat je op jonge jongens valt, aids had moeten krijgen, ...“

„Niet geboren had mogen worden,“ draagt Mark bij, waarop Robin en Denise hem verrast aankijken, „Dat zei die Viktor vanmorgen tegen Willem, hebben jullie gemist.“

„Ongelofelijk,“ schrikt Denise, „Ze sporen echt niet.“

„Isolde heeft nog nooit goede seks gehad. Dan krijg je dat. Waar ik vandaan kom, noemden we dit soort vrouwen ‘verdroogde vijgen’,“ heeft Igor zijn eigen mening, waarop Willem hem een knipoog geeft, „Ze hangen vast in hun kleine werelden. Zullen we een kaarsje opsteken voor de jongste van Olaf? Die krijgt het zwaar met een bezitterige moeder, tantes uit de vorige eeuw en een vader zonder ruggegraat ... Met een beetje pech wordt hij op school en thuis gepest bij het leven ...“

„Een kaars is wel het minste,“ denkt Igor hardop.

„Weten ze nu wel of niet, dat Mark een groothandel in vaders heeft?“, vraagt Bart en hij is ... gewoon gezond nieuwsgierig. Zowel Igor, Willem, Jeroen als Mark zelf glimlachen om de vraag.

„Je was er net bij. Wat denk jij zelf?“, vraagt Igor.

„Ze geloofden ons niet,“ ergert Denise zich nog steeds aan het viertal.

„Is het belangrijk? Ik wil ze niet in ons leven,“ protesteert Mark. Willem kijkt bedenkelijk, bezorgd, „Helemaal doorstrepen kan niet, Mark, dat is nu eenmaal het nadeel van familie. Je komt er nooit echt vanaf, hoe graag je het ook zou willen. Voor de rest interesseert het mij niet, wat ze denken of denken te weten. Jij bent veel belangrijker en ... daarnet hebben ze een mooi groepsoptreden gekregen. Ergens komt het heel goed uit, dat jullie vandaag hier zijn, Jeroen en Karin.“

„Graag gedaan en kleine moeite,“ giechelt zijn moeder, „Wie brengt ons terug? We willen jullie horen spelen en verder ... willen we dat optreden in Slavonië helemaal zien met Igor en Willem, zodat jullie kunnen doen wat jullie willen zonder lastige ouders erbij.“

„Ja, mama,“ verzucht Mark. Ze is in haar beroepshouding teruggevallen, beseft hij ineens.

*

Thuis probeert Mark de groep in de keuken met andere ogen te bekijken. Terwijl Robin en Wouter de catering op zich nemen, loopt de rest al door naar de woonkamer. Mark blijft nog even staan. Pjotr en Leon zitten ontspannen bij elkaar, een jongen is bezig Pommes Frites te bakken, Sebas bakt hamburgers, één van de meiden maakt salade en de rest speelt een spelletje op hun telefoon, hangt tegen elkaar aan, geeft de kookploeg aanwijzingen of ... oefent danspassen. Dat laatste is wel anders dan vroeger bij hem in Nederland – ze krijgen hier via school dansles. Boven alles is het heel gezellig. Wanneer Robin vertelt, dat Wouter net is geslaagd voor school, feliciteert iedereen de jongen, die er compleet verlegen van wordt, voordat hij met zijn vriend naar de woonkamer mag gaan. Waar Willem’s broers en zussen – zijn ooms en tantes, verbetert hij zichzelf – hun ideeën vandaan halen, begrijpt hij met de beste wil van de wereld niet. Hier in de keuken zit een ontzettend leuke groep jongens en meiden, die hem op dit moment helpen, zonder dat ze het weten, zichzelf terug te vinden. Vandaag stond een verdroogde vijg te veel op het menu. Olijven zijn veel lekkerder.

Tijd om de anderen achterna te gaan. De oudere generatie zit op de banken, zijn vrienden zijn bezig alle instrumenten goed neer te zetten en het geluid te checken. De schermen met alle muziek reageren al synchroon. Mark heeft eerder vandaag gespeeld en mag nu wachten op de rest. Vanzelf landt hij naast Willem en de vraag komt spontaan omhoog, „Hoe doe je dat?“

„Wat doe ik?“

„Je broers en zussen beledigen je aan de lopende band en jij blijft lachen. Hoe doe je dat?“

„Wat een vraag,“ verzucht Willem, „Wel een goede en terechte vraag, maar ik zou het werkelijk niet weten. Het gaat vanzelf. Igor en ik handelen naar de situatie en daarna gaan we weer door.“

„Laat ze los, Mark,“ merkt Jeroen tegenover hem op.

„Dat wil ik ook, maar hoe?“

„Op dezelfde manier, waarop je gemene opmerkingen van anderen naast je neerlegt“, klinkt de stem van zijn moeder vanaf de andere bank, terwijl ze met een tevreden gezicht toekijkt hoe iedereen zich voorbereidt. In de ogen van zijn ouders worden ze steeds professioneler.

„Is het zo simpel?“

„Ja. Luister, Mark,“ kijkt ze hem nu indringend aan, „Met Tessa en Thomas heb je toch geleerd hoe jullie overal boven blijven staan?“

„Dat lukt lang niet altijd,“ geeft hij direct toe. Ze beschermen hun relatie niet voor niets zo goed ze kunnen.

„Je moeder en ik hebben door schade en schande geleerd met zulke mensen om te gaan,“ geeft Jeroen aan, „Misschien geldt dat ook voor jou. Hoe meer ervaring je opdoet, hoe makkelijker het wordt.“

„Kunnen jullie stil zijn? We willen beginnen,“ vraagt Bart met een behoorlijk luide stem. Wat ze ook doen – een akoestische versie van een hardrocknummer is het eerste nummer. Denise en Tessa zingen en het klinkt fris, fruitig, vrolijk. Wanneer de scheurende gitaarsolo uit het origineel wordt ingevuld door Bart’s saxofoon en Wouter’s trompet, gaat Igor rechtop zitten, met zijjn handen onder zijn kin, en iets later zingt hij zacht mee. Direct lokken de meiden hem naar hen toe en moet hij voluit meedoen. Vandaag doet Igor echt zijn best om zuiver te zingen. Geen kunst, want Tessa dirigeert hem, geeft met haar hand de toon aan. De laatste regels zingen zelfs zijn ouders mee. Zo is het veel leuker. Bovendien is het juni en dan mag regen in november best anders klinken dan een paar druppels water tegen een zolderraam. Als ze klaar zijn, kijkt Karin rond, „Wel apart, dat jullie hiermee beginnen. Dit was veel op de radio, toen Mark is verwekt.“

„Volgens onze ouders is Denise ook op dit liedje verwekt,“ plaagt Robin zijn zus, die even verrast opkijkt en direct pareert, „Nog altijd beter dan ‘Born to be alive’, waarop jij bent verwekt. Ik heb weleens gedacht, dat jij alleen door dat liedje homo bent.“

Waarop Robin zijn heupen beweegt en op zijn gitaar de opening van dat liedje speelt, gelijk verder gaat met een hit van het moment. Na het volgende nummer wordt er op de deur geklopt en komt Sebas tevoorschijn, „Mogen we meeluisteren?“

Na een kort ‘natuurlijk’ komt de hele groep de kamer in. Thomas wacht totdat iedereen zit – de meesten gaan met een bord in hun handen op de vloer zitten – voordat hij een totaal ander geluid laat horen. Tessa en Denise kijken hem verbaasd aan, maar hij schudt zijn hoofd en speelt rustig door. Mark kan zich niet inhouden, hij moet nu zelf meespelen, want dit wordt hun eigen pianoconcert. Het stuk is nog lang niet af, maar wat geeft dat?

Met zijn tweeën spelen ze door en Mark krijgt een inval. Tijd om de oudjes te plagen en vooral Willem. Met een korte blik naar Thomas neemt hij over en maakt een overgang, die Thomas volgt, om uit te komen bij de melodie, die Willem gisteren te vaak heeft gehoord. Tessa lacht en Denise neemt de zangpartij over, waarna de rest aanhaakt met hun instrumenten. Het eerste couplet moet wel drie keer over, voordat iedereen de goede toonsoort heeft gevonden, maar dan lukt het. Denise troeft Tessa af bij het zingen – haar ‘Marleen’ klinkt veel bijtender, feller, agressiever.

Wanneer ze klaar zijn, legt Tessa uit wat voor ideeën ze hebben met dit nummer. Lief beginnen met de jongens als erehaag voor de twee dames en dan ... overleeft Marleen het zwembad niet. De handballers twijfelen, willen eerst overleggen, misschien wat meer verhaal erin brengen, als groep Marleen naar een andere wereld helpen. Om ze te overtuigen, zingen ze het liedje nog een keer – met pauzes voor overleg. Het wordt afwachten en Mark wil verder, voor Jeroen is muziek veel ontspannender dan alle talen door elkaar horen.

Tijd voor verzoeknummers. Jeroen wil iets van Bach horen – ‘jeugdsentiment’ – en de handballers komen met allerlei Duitse nummers van nu. Thomas verruilt zijn Steingräber voor de synthesizer, zodat ze dichter bij de echte liedjes blijven. Zonder het geluid van bas en drums gaat het niet. Zijn moeder wil iets simpels met alleen zang en gitaar en Igor sluit zich bij haar aan. Willem vindt alles goed, hij weet het nog niet. De man is zeker nog niet in zijn gewone doen, ook al laat hij vrijwel niets merken.

Jeroen krijgt zijn Brandenburgs concert – het eerste deel op twaalfsnarige gitaren, het vervolg met trombone en saxofoon. Tibor heeft geen tijd om langs te komen om mee te spelen en Jeroen is zo ook tevreden. Daarna neemt Mark de meeste nummers van nu voor zijn rekening, terwijl de anderen zingen. De tijd vliegt voorbij. Het is wel leuk – ze krijgen direct reacties, aanmoedigingen en sommige nummers willen zijn ouders twee keer horen, telkens met andere instrumenten.

Na bijna twee uur spelen verrast Tessa iedereen, in het bijzonder Willem met ‘Mein Liebeslied muss ein Walzer sein’. Zijn moeder reageert alert en trekt Willem omhoog ... voor een wals, vrijwel direct gevolgd door andere koppels uit de groep rond Pjotr en Leon. Inclusief de twee zelf. Mark haalt Thomas naast zich om dit nummer samen te spelen, de melodielijn vraagt om meer handen. Na de tweede keer pakt Thomas hem bij zijn polsen vast en sluit tegelijk de klep van de Steingräber, „Voor vandaag heb ik genoeg walsen gespeeld. Een volgende keer moet ik eerst wat stevigs drinken.“

„Ach, jongen,“ reageert Karin vol medeleven, „Was het zo erg?“

„We hebben dit vandaag voor het eerst gespeeld.“

„Mij is geen fout opgevallen,“ blijft Jeroen serieus, „Vroeger hadden jullie veel meer tijd nodig om nieuwe stukken in jullie vingers te krijgen ... Igor, hoe zie jij hun toekomst?“

„Geen idee, de wereld ligt open. Als studiomuzikant werken, in een orkest spelen, componeren, muziek voor anderen produceren, een gewone baan voor doordeweeks overdag of juist rondreizen en optreden – in principe is alles mogelijk. Wat verwacht jij, Jeroen?“

„Ik weet het niet. Ergens hopen Karin en ik, dat jullie een paar goede vrienden erbij krijgen, die heel toevallig andere instrumenten spelen,“ blijft Jeroen eerlijk en kijkt opzij naar de hele groep, „Zijn jullie gestopt voor vandaag?“

[Jablan]

„Ja,“ klinkt het ineens uit vier monden tegelijk. Mark grijnst. Tegelijk gaat de telefoon van Sebastian, die het ding na een korte blik aan Willem geeft.

„Dag mevrouw Bachmann, Willem hier ... Ach, is het al zo laat? Ja, we hebben net een optreden gekregen, dan let je niet zo op de tijd ... We zullen hem ... nee, u krijgt een hele gezonde, opgewekte, ontspannen zoon thuis ... Prima, tot een andere keer.“

Waarna Willem de jongen aankijkt en zwijgt. Sebastian wordt zenuwachtig. Mark staat op en omarmt hem, „Voor deze man hoef je niet bang te zijn, dat weet je toch?“

„Eh ... ja ... maar straks thuis,“ stamelt de jongen. Leon redt hem, „Pjotr, we moeten hem thuis brengen, anders geloven zijn ouders hem niet.“

Wat voor de hele groep een signaal is om op te breken. Met de nodige beleefdheden, vooral complimenten, verdwijnt de groep. Eerst naar de keuken, dan naar buiten. Pjotr gebaart, dat ze straks weer terug komen. Jeroen schudt zijn hoofd, „Echt, zo beleefd maken we het niet elke dag mee.“

„Dat is alleen zo, omdat jullie er zijn,“ vindt Denise, „Normaal is een grote chaos. Maar willen jullie, dat wij een compleet orkest vormen?“

„Jullie hebben ons geleerd op een andere manier naar muziek te luisteren,“ is Willem de andere ouders te snel af, „Vandaag viel mij iets anders op. Jullie zijn zover om een volgende stap te doen, de echt lastige stukken spelen. Of misschien ... Waar treden jullie op, wat voor muziek wil men horen, akoestisch of elektronisch, welke instrumenten of apparaten heb je daarvoor nodig en wie kan dat het beste spelen? Praat er onderling eens over.“

„Dat zeg je mooi,“ vindt Karin, „Het was leuk vanmiddag om jullie zo te horen en bezig te zien. Voor ons een mooie verrassing, dat wil ik zeker erbij zeggen...“

„Maar?“, voelt Mark al een aanwijzing komen.

„In principe was het een repetitie,“ neemt Jeroen het over, „Hoeveel liedjes hebben jullie vandaag voor het eerst gespeeld?“

„De helft?“, aarzelt Wouter en daarmee is de discussie van start gegaan. Mark houdt zich erbuiten, net als Robin, maar die zegt nooit zoveel als Wouter er is. De mening van zijn ouders en vaders is terecht en dat weet hij zelf als geen ander. Het gaat hem te ver om ze gelijk te geven. Vanmiddag ging het niet om kwaliteit, maar om plezier. Wanneer Sebastian de wereld vergeet, dan hebben ze goed gespeeld.

„Zeg ook eens wat, Mark,“ verwacht Tessa een bijdrage. Hij haalt zijn schouders op, „Wat kunnen we? Momenteel verdienen we genoeg.“

„Jullie kunnen meer verdienen, wanneer jullie in wisselende samenstelling optreden,“ houdt Igor hem voor, „Dan klinken de nummers minder geïmproviseerd, meer zoals het publiek verwacht en dat rechtvaardigt een hogere prijs.“

„Waar halen we tien violisten vandaan?“, opent Thomas de volgende ronde.

Mark boeit het niet – met een echo heb je zo twee vioolspelers, terwijl er één echt speelt, en hij gaat naast Willem zitten, die hem automatisch tegen zich aan trekt. Warmte is altijd goed en ... Willem is eindelijk rustiger. Een paar uur spelen is blijkbaar genoeg om La Familia los te laten.

„Willem, iets anders, waarom provoceer jij je broers en zussen?“, verandert Tessa het onderwerp. Mark heeft toch niet hardop gedacht?

„Doe ik dat?“, speelt Willem de vermoorde onschuld. Igor grijnst, „Tessa, Denise, jullie hebben ze vandaag gehoord. Is jullie iets opgevallen aan hun stemmen?“

De twee schudden synchroon hun hoofd.

„Is jullie de frustratie, onzekerheid, achtergehouden woede, verhevenheid helemaal ontgaan?“, reageert zijn moeder verbaasd. Willem glimlacht, „Provoceren is nodig bij dit viertal. Het is de enige manier om snel het pantser van uiterlijk vertoon te breken, om ze te bereiken, om ze te prikkelen, aan te zetten tot zelfreflectie.“

„Daarvoor is het te laat,“ vindt Igor, „Die veranderen niet meer.“

„Afwachten. We zien wel. Zo’n middag hier, vandaag, met jullie, met de handballers is enorm goed voor ons. Dan weten we weer, dat het anders kan,“ kijkt Willem rond met een warme blik en eindigt bij Mark, „Alleen is het voor jou tijd om een andere plek te zoeken. Thomas en Tessa willen tegen je aan hangen, Mark.“

Zijn vriend en vriendin willen meer dan dat, ziet Mark in een oogopslag en nu Willem het hardop heeft gezegd, moet hij ze wel tussen ze in gaan zitten. Vanavond wordt de seks uitgebreid, intensief en lang. Wouter merkt gelukkig niets, hij is met opruimen begonnen. Scheelt weer een directe opmerking – zijn ouders mogen niet alles weten. De hele collectie muziekinstrumenten gaat weer in de koffers en hoezen en eindigt op de kar, die normaal bij Bart en Denise staat.

„Hoe is met jouw familie, Jeroen?“

„Wil er iemand nog wat eten?“

Beide vragen komen tegelijk – van Igor en Robin. De eerste vraag wordt naar later verschoven, want Robin heeft zin in Burek en daarvoor verdwijnen Igor en Willem naar de keuken. Bart en Denise verontschuldigen zich. Ze zijn moe van de muziek, wilden eigenlijk vandaag met hun neus in de boeken en hebben geen trek. Met de instrumenten verdwijnen ze naar hun eigen appartement. Mark grijpt zijn kans om zijn moeder uit te horen, „Mama? Wanneer heb je de verdere familie van Willem voor het laatst gezien?“

„Dat is lang geleden. Willem woonde nog op het landgoed, het zal zeker twee- of drieëntwintig jaar geleden geweest zijn ... heel precies weet ik het niet meer. Zijn ouders heb ik vaker gezien en gesproken dan zijn broers en zussen.“

„Toch herkende je iedereen,“ merkt Tessa op en ze kan niet verbaasder klinken. Die hoge uithaal ...

„Met die familie is dat niet zo moeilijk, lieverd,“ merkt zijn moeder spits op, „Zijn jullie erg geschrokken vandaag?“

Wouter zegt van niet, de rest van wel en Mark voelde zich vooral overvallen. Karin heeft Wouter in haar vizier, „Nu vandaag vroeger is langsgekomen, heb ik misschien nog iets voor jou, Wouter. Willem sprak zijn ouders met Sophie en Ruben aan, omdat ze dan sneller reageerden. Later was het voor hem een manier om ze met andere ogen te bekijken. Is dat niet wat voor jou, Wouter?“

„Moet ik Bert en Clair zegggen?“, bromt Wouter, „Dat klinkt voor geen meter uit mijn mond.“

„Probeer het uit, als je ze weer eens ziet,“ dringt Jeroen aan en negeert daarbij vrolijk de bijna natuurlijke afweerreactie van Wouter, terwijl Robin navraagt, „Werkt dat echt zo?“

„Ja,“ meldt zijn moeder heel beslist, „Het is een truc om afstand tussen ouders en kinderen te creëren.“

Mark glimlacht. Zijn moeder is werkelijk in haar beroepshouding teruggevallen. Wouter kijkt haar nadenkend aan, „Ik zie het niet.“

„Jawel,“ komt Thomas er kalm tussen, „Je hebt al vaker tegen ons gezegd, dat mijn ouders heel goed voor je zijn en omgekeerd zeggen ze nu al, dat ze je vreselijk gaan missen, wanneer je hier woont.“

„Maar ik ken je ouders pas twee jaar,“ protesteert de jongen. Thomas geeft hem een brutale blik, „En?“

Tessa prikkelt hem, „Jij hebt zelf beslist, dat je liever bij de ouders van Thomas bent dan bij je eigen ouders.“

„Ja, logisch toch – met al die ruzies tussen mijn vader en moeder?“, komt Wouter bijna radeloos over. Robin glimlacht en legt een hand op de schouder van zijn vriend, „Alsjeblieft, draai het eens om.“

„Hoe?“

„Ik heb je al vaker gezegd, dat naar mijn idee je ouders via ruzie met elkaar communiceren. Als het echte ruzies zouden zijn, zouden ze al lang zijn gescheiden. Misschien is het iets waarvoor je hetero moet zijn om het te begrijpen. Jij en ik hebben geen heftige woorden nodig.“

„Gelukkig, maar ik zie de samenhang niet tussen het geruzie en de roepnamen.“

„Voor zover wij weten, zijn je ouders al twee jaar in de rouw over je halfbroer,“ praat Jeroen mee en hij komt nu als een vader over, „Eigenlijk staan ze stil, leven achteruit. Denk jij, dat ze hulp zouden kunnen gebruiken?“

„Misschien,“ valt Wouter’s mond een klein stukje open. Karin klapt in haar handen, „Goed zo. Je doet nu precies wat ik net zei – je kijkt al iets anders naar je ouders.“

Mark vindt haar te ver gaan, „Mama, maandag mag je weer lesgeven.“

„Doe ik het weer?“, schrikt ze op.

„Om precies te zijn ... sinds Thomas in het restaurant van tafel ging om te betalen,“ wijst Mark het moment aan, waarop haar ogen iets verder opengaan, „Dat had je wel eerder mogen zeggen.“

Buiten komen Pjotr en Leon aangelopen. Mark haalt met een voorzichtige glimlach zijn schouders op, „Je bent nu eenmaal mijn moeder.“

„Dank je, maar mag ik nog één minuutje? Daarna ben ik weer een moeder met een man, een zoon, een schoonzoon en een schoondochter – wel jammer, dat jullie het nooit officieel kunnen maken. Wouter, kun je een vraag verzinnen voor je ouders?“

„Mama, papa, ik ga bij Robin wonen,“ komt er direct terug, „Dat heb ik precies zo gezegd en er kwam totaal geen reactie. Niet positief, niet negatief, helemaal niets.“

„Zou je dit willen herhalen met hun roepnamen?“

„Clair, Bert, ik ga bij Robin wonen,“ komt de aarzeling bij Wouter door, „Raar ... Het klinkt niet alleen anders ... het voelt anders.“

„Mooi, dan weet je wat je zelf kunt doen om je ouders te helpen,“ is ook Jeroen tevreden en kijkt opzij naar zijn moeder, „Mark heeft gelijk, jij hebt vandaag vrij.“

„Goed,“ beweegt Karin haar schouders, alsof ze zich losschudt en alles achter zich laat. Wouter mompelt nog iets en dan ...

„Clair, Bert, komen jullie op mijn diploma-uitreiking?“

„Dat klinkt bot,“ vindt Robin, „Clair en Bert, zouden jullie op de diploma-uitreiking willen komen?“

„Dat is weer te beleefd of wil je, dat ik het ze op mijn knieën vraag?“

„Nee, op je knieën doe je ...“

„Teveel informatie,“ roept Mark ertussen, „Er zijn oudjes in de zaal.“

Zijn ouders kijken met een behoorlijk grote grijns zo onschuldig mogelijk rond, alsof ze niets hebben gehoord. Robin zwijgt met een dubbelzinnige blik, terwijl Wouter eigenlijk wil reageren. Waarschijnlijk dwingt Tessa hem met haar ogen om nu niets te zeggen. De deur gaat open, Pjotr en Leon komen aarzelend binnen.

„Mogen wij vanavond hier blijven of storen we?“, vraagt Pjotr, voor zijn doen behoorlijk bedeesd.

„Jullie storen nooit,“ verzekert Mark het tweetal, waarop ze zich op de bank installeren. Thomas wil het zeker weten, „Geen zin in een avond thuis?“

„Pjotr’s ouders hebben vrienden op bezoek,“ begint Leon en Pjotr vult automatisch aan, „Leon’s vader heeft een date.“

„Oh,“ klinkt Tessa nu net als Denise. Soms is ze erg nieuwsgierig. Leon glimlacht, „Hij heeft Roman en mij nog niets verteld, alleen dat hij haar vanavond mee uit eten neemt ...“

„Je vader is verliefd,“ komt Pjotr ertussen. Leon kijkt opzij, „Denk je?“

„Absoluut. Hij is zo vaak in gedachten, vergeet dingen, heeft de hele dag een glimlach op zijn gezicht èn hij heeft jou en Roman gevraagd om vanavond niet thuis te komen. Als dat geen ...“

„Het is mij helemaal niet opgevallen.“

„Help mij even?“, zoekt Jeroen hulp om alles te volgen. Heel moeilijk is het niet. Roman is de broer van Leon en vanaf hier schakelen de jongens over naar Nederlands. Willem en Igor komen terug met een serveerkar. Drie smaken Burek – gehakt, spinazie, kaas – en Willem waarschuwt Jeroen, „Neem zoveel op je bord als je wilt eten, want dit is zo op.“

„Willen jullie dat optreden nog zien?“, verklaart Igor de avond voor geopend. Met tussendoor pauzes voor de vertalingen wordt het een kleine drie uur kijken en luisteren. Ergens halverwege staat zijn moeder op en maakt snel een paar foto’s. Op dat moment heeft Wouter Robin op schoot, Mark heeft zelf de hoofden van Tessa en Thomas op zijn bovenbenen en tenslotte hebben Leon en Pjotr zich genesteld tussen Igor en Willem. Voor zijn moeder zijn dit de beelden om mee thuis te komen en aan de andere ouders te laten zien. Waarbij Willem zijn hart lucht, „Dit is voor mij nu thuiskomen. Een avond ontspannen met bijna iedereen, die Igor en ik belangrijk vinden. Alleen Bart en Denise ontbreken. Proost iedereen.“

*

Terug in hun eigen appartement heeft Mark direct vier armen om zich heen. Na een eerste knuffel en zoen fluistert Tessa, „Mark, spreek je uit!“

„Hm ...“

„Nee, dat is voor straks,“ voert Thomas de druk op, „Ik wil je in elk geval over twee dingen horen.“

„Tessa’s borsten?“, zoekt hij de snelste route naar de slaapkamer. Ze blijven staan.

„Optredens en de bende van vier,“ beslist Tessa. Ze maakt eerst zijn riem en dan die van Thomas los, terwijl Mark nadenkt.

„Met onze optredens weet ik niet goed, wat jullie bedoelen. Gaat het om Robin en Wouter of ...“

„Alles,“ laat Thomas hem los, neemt ze bij de hand naar de keuken om daar zelf theewater op te zetten. De seks wordt ruig en daar hebben Mark noch Tessa moeite mee.

„We kunnen wel meer of langer optreden, maar daar worden we zelf niet beter van, zolang we alleen nummers van anderen spelen,“ opent Mark hun eigen ronde en trekt Thomas’ zomertrui uit om dan Tessa om te draaien en de rits op haar rug een stuk te openen, „Een korte film met een dode in een zwembad levert ook niet zoveel op, want we moeten de auteursrechten afstaan. Het is wel goed om bekender te worden, maar willen we dat nu al?“

„Nee,“ merkt Tessa op, terwijl ze haar zomerjurk helemaal uittrekt, „Niet op die manier. Wel als we het liedje grondig verbouwen, een eigen tekst gebruiken en een eigen stuk erbij componeren.“

„Een doodsstrijd heb jij al eens ingezongen,“ reageert Thomas droog.

„Dat waren alleen noten, geen tekst. Dit idee vraagt om echte woorden,“ komt net zo droog terug, gevolgd door een aanwijzing, „Ik zie nog teveel kleren.“

Mark glimlacht – meestal is hij als laatste uit de kleren. Tessa loopt even weg en komt terug met hun badjassen., „Begrijp ik het goed, dat we niet vaker gaan optreden?“

„Ja,“ antwoorden Thomas en Mark tegelijk, terwijl ze zich verder uitkleden en de badjassen aantrekken. Thomas gooit alles in de wasmand, „Het andere idee is wel goed – met meer eigen repertoire en met Wouter, Robin en Tibor erbij verdienen we meer.“

„Hoeveel nummers hebben we al?“

„Nog geen uur,“ vindt Mark. Hun eerste, eigen stuk weigert hij buitenshuis te spelen. Thomas kijkt hem scheef aan, „We hebben veel, veel meer en om bekender te worden, kunnen we onze eigen stukken opnemen en online zetten. Dat geeft een betere indruk van wat we kunnen en wat we zelf leuk vinden.“

„Het water kookt,“ dirigeert Mark Thomas, die direct aan de slag gaat. Klontje boter, sinasappelthee, kruiden van Igor, suiker. Tessa schiet in de lach, „Sorry, ik zag je ineens als druïde, gebogen over een ketel, twijfelend over de receptuur en met je hoofd in de dampen.“

„Misschien was ik dat wel in een vorig leven,“ peinst Thomas, „Zijn we er nu uit met onze muziek?“

„Ja, in elk geval voor vanavond,“ vindt Tessa en knijpt Mark licht in zijn zij, „Eerst jullie pianoconcert af, daarna de rest.“

„Wat doen we met jouw zangspel? Wil je een paar nummers instuderen?“, legt Mark een hand op haar billen.

„Weet ik nog niet. Momenteel vraagt het veel van mijn stem. Misschien later, als ik de techniek beter beheers. Jongens, wat is er met het andere punt?“

„Dat is voor vandaag opgelost!“, lacht Thomas en trekt zijn badjas open. Mark is indirect, „Bedoel je de verdroogde vijgen?“

„Zullen we het simpel houden? De bende van vier, zoals Willem ze altijd noemt?“, maakt Tessa ook haar badjas los. Mark gaat mee met de stemming, „Wat willen jullie nog over ze kwijt of over ze weten?“

„Kan jij je voorstellen, dat ze familie zijn?“, is de opening van Thomas. Tessa schudt haar hoofd, „Ik begrijp zelf niet hoe we dat circus vandaag hebben overleefd.“

„Dat was voor een deel het werk van mijn moeder,“ grijnst Mark, „Ze heeft vanmorgen als het ware een beschermende deken over ons uitgerold, terwijl ze met Willem aan het stoeien was.“

„Af en toe ben je eng, Mark,“ merkt Thomas met een warme stem op, „Je neemt het allemaal als vanzelfsprekend aan.“

Mark haalt zijn schouders op en kijkt naar de theepot. Tessa volgt zijn blik en begint te staren, net zolang totdat Thomas mokken pakt en het brouwsel inschenkt, waarna de twee weer naar hem kijken. Ze willen meer horen, maar waar te beginnen? Thomas helpt hem, „Wil je ze nog een keer zien?“

„Nee,“ aarzelt Mark, „Al zal het vast een keer gebeuren.“

„Laten we hopen, dat die dag nog heel ver weg is,“ verzucht Tessa en Thomas knikt, „Wanneer wij zelf oud en grijs zijn.“

„Eigenlijk maakt het niet uit. Ze jagen op Willem, niet op Igor of ons. Voor mij zijn en blijven ze verre verwanten,“ leunt Mark tegen de keukentafel en knipoogt, „Ze zijn hooguit geschikt als aanleiding voor een nieuw muziekstuk.“

„Dat wordt iets vreselijks,“ lacht Thomas, „We kunnen beter straks als inspiratie nemen.“

„Zolang ik niets in een microfoon hoef te hijgen,“ geeft Tessa de inval vorm, „Voor nu ... straks ... niet meer praten, gewoon genieten.“

Echt stil wordt het niet. Praten zonder woorden is werkelijk een specialiteit van hen geworden.


EINDE